Herfst: Een lesje van de natuur

door Jannie

De natuur is leerzaam! Veel scholen halen elk seizoen de natuur het klaslokaal in. Bloemenkransen, eikelslingers, wintertaferelen en zelfs kuikentjes heb ik gezien. Nog leerzamer dan de natuur naar binnen halen, is midden in het groen op ontdekkingstocht gaan. Je hoeft er geen biologieles van te maken, observeren en onderzoeken is al genoeg.

Oudere kinderen kunnen een natuurboekje bij houden. In een leeg schriftje plakken ze blaadjes en maken ze aantekeningen. Ook zelfgemaakte foto’s kunnen hier een plaats in krijgen.

Herfst

De herfst is het oogstseizoen. Het Engelse woord harvest is verwant aan onze benaming voor het najaar. Niet alleen de bekende appels en peren, maar ook bonen, pompoen en selderie worden geoogst. Boeren zullen het land op gaan voor aardappels en bieten.
Uiteraard verkleuren en vallen de bladeren van de bomen. Dit is een prachtig schouwspel om samen met je kind van te genieten. De zomer is uitbundig, maar de herfst kan er ook wat van!

Verkleuren van bladeren

Eigenlijk verkleurt het blad niet van groen naar geel/oranje, maar zat het geel of oranje altijd al in het blad! De groene kleur verdwijnt, zodat de andere tint zichtbaar wordt. Dit komt omdat er minder licht op het blad valt en daarom vermindert de aanmaak van bladgroenkorrels. Dit noemen we ook wel chloroplasten: de groene kleurstof van het blad. Onder invloed van de kortere dagen sluit de boom ook de toevoer van voeding naar de bladeren af, wat de afbraak van bladgroenkorrels versnelt. Dit is nodig omdat de boom moet overwinteren.

De gevallen bladeren vormen letterlijk een bladerdeken; het houdt de aarde, de planten, de wortels en de kleine dieren warm. Het vormt ook voedsel voor verschillende diertjes, schimmels en bacteriën. Ook gevallen bladeren zijn dus nuttig. De natuur verspilt niets!

Verzamelen, verzamelen

In de herfst verzamelen dieren van alles om de winter door te kunnen komen. Mensen doen dit ook in de vorm van oogsten. Dit is dus het ideale moment om een natuurverzameling te maken.

Noten
Er zijn heel veel verschillende noten te vinden in de herfst. Beukennoten, hazelnoten, eikels, en (tamme) kastanjes. Zoek uit welke noot van welke boom komt. Je kunt er vervolgens mee knutselen. Gebruik ze bijvoorbeeld voor een herfstslinger. Sommige noten kun je natuurlijk ook eten. Dit lijkt me ook een onderzoekje waard. Walnoten zijn botanisch gezien geen noten, maar wel heel lekker! Wanneer je noten hebt verzameld en buiten op een schaal zet, kun je vanuit je woonkamer kijken hoe eekhoorns en andere dieren deze komen halen. Zij hebben deze noten nodig om de winter door te komen.


Paddenstoelen hebben hele spannende namen zoals eekhoorntjesbrood, elfenbankje, zwavelkopje of vliegenzwam

Bladeren
Probeer eens een kleurenverloop te maken met allerlei herfstbladeren. Van bruin naar rood, oranje, geel en groen.

Paddenstoelen
Vertel je kind dat paddenstoelen schimmels zijn. Paddenstoelen groeien graag op schaduwrijke plekken op boomstammen, op het grasveld of tussen de gevallen bladeren. Ze hebben ook nog hele spannende namen zoals eekhoorntjesbrood, elfenbankje, zwavelkopje of vliegenzwam. Het is niet vreemd dat deze schimmel de fantasie zo prikkelt.

Takkenwal
Van afgewaaide takken of snoeiafval kun je een takkenwal maken. In deze wal kunnen dieren zich verstoppen. Dit doe je door een paar stevige takken op een rij te zetten en deze een stukje in te graven. Ongeveer 40 centimeter verderop doe je dit ook. Hiertussen stort je al je verzamelde takken. Deze wal past perfect in een ontdektuin.

Wind en regen

Met een pluviometer en een windmolentje kun je veel leren over het weer. Misschien heb je zelfs wel een barometer in huis. Kijken naar de wolken geeft ook een schat aan informatie. Leg een dennenappel in de tuin. Hij staat open wanneer het droog is, als hij langzaam sluit, dan komt er regen aan. Probeer samen het weer te voorspellen.

Natuurspeurtocht

Het bos is een fantastische plek voor een speurtocht. Hier vind je noten, bladeren én paddenstoelen. Je kunt een route uitstippelen door stukjes dik garen om takken te knopen. Laat de kinderen onderweg dingen verzamelen. Trakteer iedereen op het einde van de tocht op een lekkere warme drank.

Mooie plekken

Fruitboomgaard
In het begin van de herfst zijn er nog een aantal appelplukdagen in verschillende boomgaarden.

De plassen op straat
Wanneer het regent hoef je niet binnen te blijven. Ga juist naar buiten en ontdek wat er met de regen allemaal te beleven is. Lees ook ons artikel Waanzinnige Winter voor meer inspiratie.

Bos
Het bos verandert in een oranjerodegele zee. Dit blijft elk jaar weer mooi.

Avondwandeling
Het wordt weer vroeg donker, het is daarom een mooie tijd om in het donker nog even naar buiten te gaan. Alles ziet er anders uit en dat is voor kinderen nog heel nieuw en spannend. Het is een hele belevenis in het donker

Vindselmuseum
Na al die activiteiten heeft je kind vast een hoop spullen gevonden. Hiermee kun je een vindselmuseum of -collectie maken. Zoek samen naar informatie over de spullen en schrijf bij alles op wat het is. Maak een uithangbord en uitnodigingen voor vriendjes en bespreek de openingstijden. Zo kunnen nog veel meer mensen iets nieuws leren van de natuur!

Lesje van de lente

Lesje van de zomer

Lesje van de winter

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Vogeldrinkschaal bouwen

Vogeldrinkschaal bouwen

Het is altijd gezellig om vogels in de tuin te hebben. Je kunt ze uitnodigen door een mooi drinkschaal te maken. Het is het leukste om een schaal te maken die groot genoeg is om in te badderen, aangezien vogels dat graag doen. Het poedelen is van belang voor het in...

Nestelmandje maken voor de vogels

Nestelmandje maken voor de vogels

De meeste vogels leggen eieren rond maart, maar er zijn ook vogels - zoals zwaluwen, mezen, merels en mussen - die meerdere keren per jaar eieren leggen. Als het je leuk lijkt om deze nestjes in je eigen tuin of op je eigen balkon te hebben, kun je met je kinderen een...

Avontuurlijk survivallen en kamperen met het gezin

Avontuurlijk survivallen en kamperen met het gezin

Voor kinderen is het eigenlijk het leukste om te kamperen op vakantie. Nu kun je er natuurlijk voor kiezen om hutjemutje op een sterrencamping te gaan staan, compleet met entertainmentprogramma en zwembad. Toch is dat niet noodzakelijk voor een geslaagde vakantie met...

Zo overleef je de autoreis naar je vakantiebestemming

Zo overleef je de autoreis naar je vakantiebestemming

Vakantie vieren is fantastisch, maar een lange reis met kinderen is minder ideaal. Toch kan de reis al een feest op zich zijn - of op zijn minst best uit te houden. Als kind vond ik de reis naar 'ver weg' (wat meestal helemaal niet zo ver was) heerlijk. Lekker in de...

Winterkamperen mag op je bucketlist en dit is waarom

Winterkamperen mag op je bucketlist en dit is waarom

Kamperen in de winter afzien? Dat valt reuze mee. Je hebt eigenlijk maar een paar dingen nodig om er een winters feestje van te maken. WAT NEEM JE MEE We vroegen ervaringsdeskundige en fervent winterkampeerder Brechje om tips. Om te beginnen heeft de Bell-tent waar ze...

Kamperen met je baby kan prima

Kamperen met je baby kan prima

Toen ik net bevallen was (nou ja, een maand of 4 na afloop, maar het voelde nog ontzettend vers) gingen we kamperen. Nou kampeerde ik altijd graag, maar dit jaar kon ik me er werkelijk niets bij voorstellen. Hoe moest dat dan met die tientallen voedingen per dag &...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0