Kinderen voelen zich van nature aangetrokken tot moreel gedrag, en hebben hierin veel minder sturing nodig dan wij vaak denken. Voorleven is vaak genoeg. Dus doe je je uiterste best om geweldloosheid en empathie voor te leven en ga je zorgzaam met ze om. Je laat ze niet naar gewelddadige programma’s kijken. En in de winkel loop je met een grote boog rondom de pistolen en geweren. Maar dan maakt je zoon opeens van een stok een “schieter” en loopt al wijzend en “pief, paf, pieuw” roepend door het huis.
Mijn gedachten
Oh help, toch geweren in huis, dat wil ik helemaal niet. Ik heb zo’n enorme allergie tegen geweld. Kijk daarom al jaren geen televisie meer, en zeker niet naar het nieuws. Als ik een programma opzet voor de jongens, dan vergewis ik mezelf ervan dat het thema niet draait om de mythe van verlossend geweld: de goeien tegen de slechten. Waarbij geweld wordt “goedgepraat” alsof het nodig zou zijn om de wereld te redden. Die verheerlijking van geweld is iets waar ik mij zoveel mogelijk van wil distantiëren.
Nu word ik er toch mee geconfronteerd. Ergens ben ik bang dat mijn zoons door te oefenen met agressief gedrag bepaalde frustraties uiten. Dat het een vorm van ontladen is, en ik ze dus onvoldoende mogelijkheid heb geboden om hun boosheid te mogen uiten. Bah, er speelt zich weer een heel verhaal in mijn hoofd af dat ik het niet goed genoeg doe als moeder. Wat enorm moeilijk eigenlijk.
*zucht*
Die lading heeft geweld niet voor mijn zoons
Gevoelens en behoeften bij mijzelf
Ik voel me dus schuldig. En een beetje machteloos ook. Ik heb het idee dat ik er alles aan doe om geweld buiten de deur te houden, en het lukt gewoon niet. Best overweldigend. Waarom ben ik er zo allergisch voor, en is dat terecht? Blijkbaar heb ik allerlei oordelen over geweld en agressie, heeft het nogal een lading voor me. Ik heb behoefte aan emotionele veiligheid. En wil me graag zeker voelen. Dat hoe ik het doe oké is. Geruststelling dat mijn zoons niet zullen opgroeien tot agressieve, gewelddadige mannen. Het overvalt me ook een beetje. Ik voel me geschrokken. Waar komt dit toch vandaan? Ik heb behoefte aan duidelijkheid. Wat is nu echt de rol van geweld, en het effect?
Wanneer ik de gedachte bij mijzelf opmerk dat geweld beladen is voor mij voel ik mij meteen een stuk geruster. Die lading heeft geweld natuurlijk niet voor mijn zoons. Hoe zou het thema dan wel bij hun kunnen leven?
Gevoelens en behoeften bij mijn zoons
Misschien hebben ze inderdaad een behoefte aan ontlading. Opgebouwde spanning op een veilige manier kunnen uiten en verwerken, zonder dat dit anderen beschadigt. Spel biedt hier een uitstekende gelegenheid toe. Vooral omdat er in onze maatschappij zo’n taboe heerst op boosheid. Veel van de manieren waarop kinderen boosheid verwerken worden door ons volwassenen afgekeurd.
We accepteren niet dat ze anderen pijn doen. Hierover schreef ik eerder al in: Help, mijn kind slaat!. En ook ik merk dat ik dat erg lastig vind en daarom het liefste wil dat die boosheid en agressie er niet is. Ik stel me zo voor dat mijn zoons toch de behoefte voelen om deze thema’s te ontdekken en ermee te experimenteren.
Dit soort spel heeft ook een bepaalde intensiteit. Het is echt iets waar ze zichzelf helemaal in kunnen verliezen. Het is enorm spannend. Mijn zoons kunnen er hun behoefte aan betrokkenheid in kwijt, echt even compleet opgaan in waar ze mee bezig zijn, oefenen met hun overlevingsinstinct. Wat doe je wanneer er gevaar dreigt? Iets waar ik mij ontzettend in kan verplaatsen, ik houd daar zelf ook van, die opwinding.
Al heb ik zelf vooral ervaring met de meer gecontroleerde, meer gestyleerde manieren om dit soort spanning te ervaren. Tikkertje en zakdoekje leggen bijvoorbeeld, of trefbal. Wat dan voor mijn jonge zoons weer best ingewikkelde spellen zijn. Het is voor peuters nog heel lastig om spelregels te onthouden en zich daaraan te houden. En piraatje spelen of ridders en draken, daar heb je alleen maar veel fantasie voor nodig.
Uitkomst/oplossing
Zo kijkend en meevoelend naar hoe mijn zoons dit soort spel zouden kunnen beleven ervaar ik een soort zachtheid. Ik kan met meer mildheid kijken naar hun spel. En met minder angst. Zelf heb ik tenslotte in mijn leven ook veel gewelddadige films gezien en cowboys en indianen gespeeld, jarenlang vechtsporten beoefend en geruzied met de belangrijke mensen in mijn leven. Toch leven er in mij ook nog steeds behoeftes als vrede en compassie.
Ik voel mij gerustgesteld en vertrouw er weer op dat wanneer ik mijn kinderen respectvol benader, en hen mijn menselijkheid laat zien, ze vanzelf alle sociale vaardigheden zullen leren die ze nodig hebben om zich tot de sociale wezens te ontwikkelen die ze in de basis al zijn.
Thibo, 4 jaar, loopt in een roze prinsessenjurk en een laserpistool met licht en geluidseffecten de woonkamer binnen waar zijn broertje en de gastkindjes Dora zitten te kijken: “Wie wil d’r geschiet worden?”. “Ikke!” roepen er twee kindjes. “Ok! Pfieuw pfieuw pfieuw… Alsjeblieft!”. En blij huppelt hij de kamer weer uit.
Boekentips:
Playful Parenting – Lawrence Cohen
Attachment Play – Aletha Solter
Astara Lieuw-On is moeder van twee zoons en gastouder van een paar meiden. Met haar bedrijf Zayma vervult ze haar wens om ouders te inspireren tot meer compassie met hun kinderen door het geven van workshops, trainingen en met persoonlijke begeleiding.
