Wanneer je een kindje verliest, zijn er geen woorden voor je verdriet. Maak je een stilgeboorte mee, dan is het leven dat je je voorgesteld had, al voorbij voordat het goed en wel kon beginnen. Je moet het – oh gruwel! – ‘een plekje geven’. Maar hoe dan?
Ook dit kindje mag er zijn
Brenda Tiggeler begeleidt ouders die een kind verloren. Brenda: ’Vroeger gold het advies om geen foto’s van je kind te maken, vaak zelfs je kindje na de bevalling niet eens te zien. Dat is nu anders, gelukkig. Dat je kind genoemd wordt met zijn of haar naam, dat je verdriet erkenning krijgt, dat is én blijft (in de eerste plaats) zo belangrijk. Er zijn nog steeds mensen, waaronder soms ook zorgprofessionals, die spreken van een ‘ongeboren kind’ – dat doet geen recht aan de werkelijkheid en de beleving van ouders. Je kind is wél geboren! Het kind is onderdeel van jouw leven, het kind bestaat en juist daarom is bijvoorbeeld de nieuwe wet, waarin ouders hun stilgeboren kindje kunnen aangeven, dan ook waardevol.
Dat je kindje genoemd wordt is zo belangrijk
Stilgeboorte brengt verdriet én liefde
‘Je hebt nog lang niet genoeg herinneringen kunnen maken met elkaar. Des te belangrijker is het om in de tijd die je samen hebt het kindje te leren kennen. Laat ook anderen zien hoe je kindje eruit heeft gezien, noem zijn naam. Je kindje heeft in jouw buik geleefd en kunnen groeien. Je hart is gevuld met liefde, maar je staat met lege handen. Je hebt verdriet, maar je mag ook een trotse ouder zijn.
In je hart leeft je kind altijd door
Het kan lastig zijn om erover te praten, voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen. Vertel daarom steeds wat je nodig hebt. Wat je fijn vindt. Wil je er niet over praten? Of juist wel? Wisselt het? Geef het aan. Vertel als ouder met verlies wat je belangrijk vindt.
In je hart leeft je kind altijd door. Daar blijft aandacht voor nodig, en die aandacht verdien je ook. ‘Nu zou mijn baby zo en zo oud zijn.’ Herinner je de details. Hoe haar neusje eruitzag. Op wie je baby leek.’
Je verdriet delen
‘Voor jou als ouder gebeurt er veel tegelijk als je een stilgeboorte doormaakt. Je moet in extreem korte tijd je baby welkom heten en afscheid nemen. Dat heeft zoveel impact. Waar het leven door zou moeten gaan, stopt het. Het is goed om hier zichtbaar mee bezig te zijn. Ook met de andere kinderen, als je die hebt. Betrek ze er altijd bij. Die kleintjes hebben veel meer door dan wij denken, en we mogen ze serieus nemen. Geef je kind niet het gevoel dat een stilgeboorte iets is waar niet over gesproken mag worden. Je kind kan er speels en toch zo helder mee omgaan. Het hoort bij het leven. En ja, ook daarin is steun van je omgeving belangrijk.’
Wat kun je doen, als iemand in je omgeving een stilgeboorte meemaakt?
Brenda: ‘We zijn vaak bang om het fout te doen. Om het verdriet wakker te maken. Om verkeerde dingen te zeggen. En ja, je kunt iets teweegbrengen wat naar voelt, maar als je intentie goed is, komt dat heus wel over. Zeg ook gerust: ‘Ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik denk aan je’. Ouders weten vaak ook niet wat ze het liefste horen. Maar ze willen wel dat je moeite doet. Ook na tien jaar.’
Blijf in contact
Je ziet dat veel mensen denken: ‘Ik laat de ouders even met rust’. Dat is respectvol bedoeld, maar maakt vaak juist heel eenzaam. De ene ouder moet weer aan het werk, en de ander zit thuis met verlof, is herstellende van de bevalling, soms zelfs een keizersnede, maar moet hier zonder baby doorheen. Blijf juist dan in contact. Stuur geregeld een berichtje.’
Bied concrete hulp aan
Als je er wil zijn, zeg dan niet ‘Je kunt me altijd bellen’. Dat is voor iemand in rouw vaak een te moeilijke stap. Maak het concreet: ‘Ik bel jou volgende week weer. App me op het moment dat je wil dat ik je eerder bel.’ Je kunt ook eens een pan soep langs brengen, of stuur zo nu en dan een appje: ‘Ik ga nu even wandelen, ga je mee?’
Merk je dat de ouder zich afsluit, dat het nog te kwetsbaar is om buiten te zijn, stel dan eens voor om samen op de bank te hangen, of als je denkt dat al het binnenzitten beter doorbroken kan worden, probeer haar te motiveren om samen voorzichtig op pad te gaan. Durf te vragen: ‘Hoe is het voor je? Hoe was je bevalling? Wil je dat ik een keer mee ga naar de begraafplaats?’
Vraag zelf advies
Vind je het moeilijk? Je kunt altijd zelf bij een deskundige als Brenda hulp vragen. Voor advies om de rouwende ouders bij te staan, of voor jezelf. Jij rouwt als betrokkene ook, op jouw manier. Je moet ook omschakelen, bijvoorbeeld van de babyshower organiseren naar ondersteuning bieden bij de begrafenis.
Wees attent
Je kunt geen lieve sokjes en rompertjes meer cadeau doen. Maar het is heel welkom als je wel een cadeautje voor de ouders of de baby geeft. Denk aan een zakje zaadjes met vergeet-mij-nietjes, een knuffeltje. Misschien kun je een fotoshoot aanbieden*.
Brenda: ’Ook op latere momenten kan een aandenken heel erg goed doen. Onthoud de geboortedatum. Zet het kindje op de kalender. Hoe fijn is het als je elk jaar de ouders kunt herinneren dat jij aan ze denkt, dat hun kindje een plek heeft in het leven dat doorgaat. Een kaarsje of kaart op bijzondere dagen als kerst of sinterklaas: het kan hartverwarmend zijn als er dan ook iets is voor het kindje dat niet meer leeft.’
Dit soort dingen doen is ook spannend, geeft Brenda aan, omdat het confronterend en ‘eng’ kan voelen dat de dood zo dichtbij komt. Maar: ‘Wees niet te bang om fouten te maken. Probeer hoe dan ook aan te sluiten bij de ouders, doe gewoon geen aannames. Check bij de ouders waar ze aan toe zijn!’
*Een fotoshoot kan alleen in de eerste week na de geboorte als het kindje er nog is. Er bestaan ook ‘schaduwfoto’s’, daarin kun je in een foto een schaduw verwerken van het kindje dat er niet meer is.
Lees verder
Voor jou
- Meer informatie van Brenda Tiggeler en haar praktijk Elkkinddoetertoe
- Kenniscentrum babysterfte
- Als je een prille zwangerschap verliest | Manu Keirse
- Altijd een kind te kort | Jeanette Rietberg
Voor kinderen
- Kindje in de wolken | Wanda Ottens
- Mijn grote kleine broer/ mijn grote kleine zus | Sanne Ovaere
- In de zee van mama’s buik | Leen van den Berg
‘Niet huilen, het is niet erg’: Over huilen en zelfvertrouwen
