Een kind én je huis én jezelf op orde? Vergeet het maar. Hoeft ook niet! Omarm je nieuwe imperfecte zelf. Je bent zo al goed genoeg.

Het ouderschap is meestal best een rommeltje

‘Sinds ik moeder ben, kom ik nooit meer aan stofzuigen toe!’ Met een treurig gezicht zat mijn buurvrouw aan mijn keukentafel. Haar baby van een week of 8 lag in haar armen. De mijne, van een maandje of 7, probeerde weer eens om te rollen en rondslingerende legoblokjes in zijn mond te stoppen. Samen met de kruimels en stofjes die daar ongetwijfeld ook in de buurt lagen. 

Ik keek eens rond. Stofzuigen, nee, daar was ik inderdaad recent ook niet aan toegekomen. De laatste, eh, tijd. Zeg maar 7 maanden. 

Hoe belangrijk was dat hele stofzuigen nou echt, in het licht van het overweldigende moederschap? Afgezet tegen het totale wonder van een kind op de wereld zetten, en vervolgens dag en nacht in beslag genomen worden door de liefde voor je baby? Vergeleken met dat oneindige gevoel en het bijbehorende oneindige voeden, dragen, knuffelen en verschonen van je nieuwe liefde was zoiets banaals als stofzuigen nogal onbetekenend geworden.

Wel werd mijn huis een stuk slonziger van deze verschuiving in prioriteiten. En oh, ikzelf ook. Mijn pyjama was niet alleen in de kraamweek mijn meest geziene outfit. Douchen werd wat een dagje sauna vroeger was, en naar de kapper gaan – daar heb ik het maar niet over.

‘Joh, in dit eerste jaar maak ik me daar niet druk om hoor’, troostte ik mijn buurvrouw dan ook. ‘Dat komt wel weer.’ Ik hoopte maar dat ik gelijk had. Want wat als het gewoon niet meer kwam? Dat frisse opgeruimde huis? Wat als het leven na de eerste bevalling een aaneenschakeling zou blijven van viezigheid en onaffe klusjes?

110 procent

Moederschap in deze eeuw is een raar ding. Laten we een globaal rekensommetje maken van de werk-zorgverdeling tussen ouders onderling. Moeders anno nu nemen volgens het CBS gemiddeld 70% van de zorgtaken in het gezin op zich en verzorgen zo’n 40% van het aandeel betaald werk. Hun partners regelen 30% van de zorgtaken en 60% van het betaalde werk. Dan kom je dus uit op een aandeel van 90% voor de vader, en 110% voor de moeder. Vind je het gek dat je als moeder een tikkeltje uitgeput raakt? Structureel 110% van je energie geven, dat komt neer op voortdurend 10% tekort komen. Een beetje meer waardering en begrip voor jezelf is dus zeker op zijn plaats.

Zijn we eerlijk over ouderschap?

Er circuleren de nodige tegeltjeswijsheden en ouderschapsgoeroes die ons vertellen dat het oké is om de lat lager te leggen. Dat je kind gelukkiger wordt van jouw aandacht dan van jouw gepoetste keuken. Dit mag allemaal waar zijn, maar we zijn niet zomaar overstag. 

In een van de interviews die ik ooit afnam, vertelde ikverklapnietwie me dat het haar vrijwel nooit lukte om haar kinderen met gepoetste tanden naar school te brengen. Omdat ze dit uiteindelijk toch wel gênant vond, kwam het niet in het interview terecht. Ik begrijp dat wel. We willen zo graag eerlijk zijn, en ook onze collega’s in het ouderschap meegeven dat het wel een tandje minder mag met die drang naar perfectie. Maar om dan zelf volkomen open te zijn op dit vlak – dat vraagt veel moed.

We zijn sociale dieren

Waarom is het zo spannend om te falen, of ten minste een minder geslaagd beeld te laten zien? Ik vraag het filosoof Frank Meester, die ‘De opvoeders’ schreef en met ‘Het opvoedcircus’ door Nederlandse theaters reist. Frank: ‘Onze maatschappij is nu op autonomie gebaseerd. Iedereen kan kiezen, en draagt dus verantwoordelijkheid voor het resultaat. Dat begint al met de ‘keuze’ voor kinderen. Sinds de anticonceptie overkomt het ons niet meer. Je kiest voor het ouderschap, en heb je bovendien minder kinderen. Die paar exemplaren moeten dus wel heel goed worden.

Wij mensen zijn ijdele wezens, dus we willen ook nog op een goeie manier verschijnen voor anderen. Je wil – onbewust – laten zien dat je een goede ouder bent. Wellicht is dat evolutionair gezien slim: zo val je binnen de groep positief op. Tegelijk wil je niet teveel opvallen, want de grens van uitblinken naar buiten de groep vallen is kwetsbaar. We willen allemaal veilig binnen de sociale groep blijven, en daarbinnen wel graag de leukste zijn.’

Laten we glansrijk falen

Hoe spannend het is om je imperfectie te omarmen – en met de buitenwereld te delen, zie je op social media. We weten allemaal dat de meeste foto’s niet spontaan zijn, dat ze een selectieve weergave vormen uit duizend minder prachtige momenten en dat ze daarna ook nog een lieflijk filter ondergaan. Je hebt geen selfie van de uren dat je je huilende baby in je armen wiegde. Je hebt wel foto’s van die kostbare momenten dat je baby zo heel snoezig in slaap is gevallen. En die delen we allemaal graag. Ook al weten we heus wel dat we maar een halve waarheid aan elkaar laten zien, toch laten we ons foppen. We spiegelen ons aan deze beelden en maken ze bovendien zelf ook. 

Toen Daan Rot-De Launay op haar Instagram account MaandagDaandag met de hashtag GlansrijkFalen liet zien hoe haar leven er aan de achterkant van de ‘instabubble’ uitziet, ontketende dat een enthousiaste golf van openhartige reacties. Foto’s van rommelige woonkamers, oncharmante moeders en onelegante kinderen werden gedeeld, aangevuld met eerlijke verhalen van mislukking en teleurstelling. Het mooie is dat volgers elkaar waanzinnig waardeerden om deze eerlijkheid. De herkenning en aanmoediging waren niet van de lucht. En dat, lieve mensen, hebben we keihard nodig.

Rommel maar aan

Want het ouderschap, dat is meestal best een rommeltje. Letterlijk, qua melk- en spuugvlekken in je kleding, stof in lang vergeten hoekjes en speelgoed tot in je bed aan toe. Figuurlijk, omdat opvoeden in de praktijk een heel ander verhaal is dan in theorie. Had je van te voren bedacht om je kind helemaal volgens jouw visie groot te brengen, dan merk je dat je veel vaker met een hoop twijfels handelt in het moment, dan dat je nou echt je opvoedkundige lijn volgt.

Heb je bijvoorbeeld bedacht dat jouw baby op mag groeien met alleen maar natuurlijke materialen om zich heen, biologisch eten, duurzame wasbare luiers, verantwoord speelgoed zonder schermpjes en zo? En merk je gaandeweg dat je echt wel vaak andere keuzes maakt? Welkom bij de club. Ja, echt. Ook in het ‘natuurlijk ouderschap’ is het echte leven een rommeltje. De beste ouder zijn voor je kind, betekent niet dat je precies weet hoe alles moet. Of dat je elke dag met je prachtige draagdoek en je verantwoorde houten speelgoed aan het spelen bent met je kind. Of dat je dagelijks perfecte vegan suikervrije maaltijden bereidt. Of dat je kind totaal schermloos opgroeit met alleen maar natuur om zich heen. Welnee.

Ook dit herkent Frank Meester: ‘Als ouder wil je graag zeker weten hoe het moet. Maatschappelijke normen zijn juist vervaagd. We leven in een post-traditionele maatschappij, waarin ‘hoe het hoort’ niet meer voorgeschreven staat. Als we twijfelen, voelt dat niet goed. Dus wat doen we? We kijken bij elkaar de kunst af. En we imiteren elkaar. Maar besef dat twijfel goed is! De perfecte opvoedmethode bestaat niet. Perfect ouderschap evenmin. Aanrommelen hoort erbij. En als je twijfelt, ben je prima bezig, want je denkt na over wat in jouw situatie past.’

Beeldvormen doen we samen

Zijn de ‘perfecte’ beelden die we zien dan slecht voor ons? Ja en nee. We kunnen onszelf en elkaar inspireren tot fijne mooie dingen. Wij mensen kijken nu eenmaal het liefst naar schoonheid. Daarom krijg je ook in Kiind vooral fijne beelden te zien. Het is de kunst om de mooie plaatjes te gebruiken als sfeerbeeld en inspiratiebron, maar niet als norm of meetlat. Als je zelfvertrouwen eronder gaat lijden, als je het gevoel hebt aan een bepaald beeld te moeten voldoen, dan ben je verder van huis. Dus naast prachtbeelden, noem ze de beste versie van de werkelijkheid, hebben we ook beelden van de rest van de werkelijkheid nodig. Met eerlijker delen van hoogte- en dieptepunten helpen we elkaar.

Lager die lat!

Zouden we dan wat meer van onszelf gaan houden? Waarderen hoe geweldig we gewoon zijn, zonder ergens aan te hoeven voldoen? Waarschijnlijk. Want comfortabel zijn met jezelf, dat is de eerste stap naar ontspanning. Het beeld loslaten dat een perfecte moeder iemand is met gekamde haren en een kind met gepoetste tanden. Het beeld omarmen dat je ontplofte huis een bewijs kan zijn dat het met jouw prioriteiten in orde is: liever een gekoesterde baby dan een glimmende badkamer, om maar iets te noemen. 

Dan volgt de tweede stap: comfortabel zijn met de buitenwereld. Verontschuldig je je voor de melkvlekken op je trui? Voor de bergen wasgoed die in verschillende stadia van het wasproces door je huis dwalen? Met zijn allen kunnen we de ongeschreven normen wel prettiger maken: door minder perfect te willen zijn, en daar eerlijk voor uit te komen geven we onszelf en elkaar een relaxtere tijd. Want die 110% die we gemiddeld geven, maakt van ons moeders geen gezelliger mens.

Ook Frank geeft aan: ‘Meer ontspannen en meer delen in het ouderschap zou ons wel dienen. Maak het lichter voor jezelf, het hoeft niet de hele tijd ‘leuk’ te zijn. Zorg ook voor jezelf door regelmatig ‘pauze’ van je kind te nemen en doe meer samen met andere ouders.’

Prioriteiten verschuiven

Oké, minder perfectie en meer ontspanning dus. Het leven is niet netjes, is niet op orde en wordt niet in hapklare brokken geserveerd.