Vrouwen zijn gebouwd om te baren. Plat gezegd is dat hoe het zit. Hoe je dat wilt doen, mag je zelf weten. Dat is te simpel gesteld, want geboorte is altijd een proces met risico’s. Daar kunnen we niet licht over doen, want het is niet licht. Het is logisch risico’s te willen vermijden.
De huidige verloskunde is om die reden steeds meer gemedicaliseerd. Er zijn flinke protocollen ontstaan waardoor zoveel mogelijk risico’s kunnen worden uitgesloten. Toch is het belangrijk dat een vrouw in haar kracht blijft staan door de regie over haar bevalling te hebben. Juist ook om problemen te voorkomen. Onderzoek wijst namelijk uit, dat hoe meer ingrepen er tijdens een bevalling plaatsvinden, hoe meer risico’s je loopt op andere complicaties. Als vrouw heb je de keuzevrijheid om zo te bevallen als jij wilt.
De vrouw heeft de regie
‘Ik mag niet thuis bevallen’ en ‘Ik moet worden ingeleid’ zijn zinnen die vaak gezegd worden, maar eigenlijk niet kloppen. Het is jouw bevalling, jij hebt de regie. Het is niet gemakkelijk om zelf te beslissen over zaken als bijvoorbeeld inleiden en thuis bevallen. Zeker niet bij je eerste bevalling, wanneer je nog geen idee hebt van wat je allemaal gaat overkomen en kunt verwachten. Het vraagt nogal wat van jezelf om je niet bang te laten maken wanneer alle risico’s van jouw beslissing aan je worden voorgeschoteld. Het hormonencircus in je lichaam maakt je ook nog eens extra gevoelig voor angst.
Het is goed om te realiseren dat de moderne verloskunde vooral draait om risicomanagement en protocollen die ervoor moeten zorgen dat risico’s zo veel mogelijk uitgesloten worden. Een verloskundige houdt zich onder andere bezig met de veiligheid van moeder en kind.
Je mag je afvragen op basis waarvan die veiligheid in de gaten gehouden wordt. Controles en interventies op basis van een risicoanalyse hebben andere gevolgen dan wanneer er gekeken wordt naar de vrouw en het kind zelf als geheel, op dat moment.
Er zijn protocollen die ingezet kunnen worden op basis van zo’n analyse, die misschien in jouw geval helemaal niet nodig zijn. We geven een paar voorbeelden.
Overtijd en uitdragen
Een zwangerschap duurt 40 weken? Niet per se. Onlangs kwam uit een onderzoek dat de lengte van een zwangerschap tot wel 5 weken kan verschillen. Dat heeft niets te maken met vroeggeboorte; dit gaat om voldragen baby’s. Sommige baby’s zijn dus al na 38 weken gebakken en anderen blijven zo’n 43 weken zitten. Van nature!
Het is belangrijk om je dit te realiseren voordat je gaat overwegen of je je wilt laten inleiden.
Begeleiding
Jouw verwachtingen over de begeleiding van een verloskundige kunnen afwijken van waar de zorgverlener goed aan denkt te doen. Wees duidelijk over wat jouw wensen zijn in de begeleiding van jouw zwangerschap (wel of geen screening, wegen en doptone bijvoorbeeld) en het geboorteproces. Stem bijvoorbeeld af over wel of niet toucheren.
‘Ik mag niet thuis bevallen’ klopt niet
Verder kun je er al redelijk aan het begin van je bevalling doorheen zitten. Als een hulpverlener dan zegt dat je er nog lang niet bent of dat dit het echte werk nog niet is, kan dat een vervelende uitwerking hebben op het natuurlijke geboorteproces. Doordat je ontmoedigd en ongerust raakt door zo’n opmerking, kan je lichaam hormonen aan gaan maken die de goede beval-hormonen in de weg zitten. De geboorte van je kind kan dan langer gaan duren dan nodig is. Geef daarom ook aan wie je erbij wilt hebben en wie niet. Merk je dat de kraamverzorgende irritatie bij je losmaakt? Vraag degene die jou bijstaat om haar(/hem) weg te sturen. Dat is echt oké. Ook je verloskundige kun je vragen de ruimte te verlaten. Het kan helpen om je te ontspannen zodat je een bevalling zonder onnodige ingrepen kunt hebben.
Continue begeleiding
Sommige vrouwen vinden het prettig om de hele bevalling lang een verloskundige bij zich te hebben. Een goede verloskundige zal er dan ook gewoon steeds zijn. Je kunt ook een doula bij je bevalling vragen, of een vriendin bij wie je je ontspannen kunt voelen. Iemand die voor je zorgt zonder ongerustheid uit te stralen, die je vertrouwen geeft in je eigen kracht en te allen tijde gericht is op wat jij nodig hebt voor jouw baring.
Hands-off
Een bevalling waar de verloskundige niet ingrijpt noem je een hands-off bevalling. De verloskundige is aanwezig en laat de barende vrouw met rust zodat zij zelf kan aanvoelen wat ze nodig heeft. Een hands-off bevalling kun je bespreken met je verloskundige, als je dat wilt. Je mag ook aangeven waar je wél ondersteuning in wilt.
Unassisted childbirth
Een geboorte zonder assistentie is andere koek: er is hierbij geen verloskundige aanwezig. Mocht je voor een bevalling kiezen zonder assistentie, dan zijn er veel sites en groepen over Unassisted Childbirth waar je je vragen kwijt kunt. Je vindt daar hulp bij het maken van beslissingen die bij jou passen
Ingrepen
Van verloskundigen en gynaecologen wordt verwacht dat zij bij problemen iets doén. Zodra je het ziekenhuis inwandelt, treden er protocollen in werking. Je loopt een grotere kans op interventies wanneer je bevalt in het ziekenhuis. In de meeste ziekenhuizen is er vooralsnog -tenzij poliklinisch met begeleiding van je eigen verloskundige- minder ruimte om af te wijken van protocol. Vraag jezelf daarom af of je je wilt laten verwijzen naar het ziekenhuis. Is er sprake van een duidelijke medische reden? Speelt je eigen angst of die van de verloskundige een rol? Wordt er klakkeloos protocol gevolgd zonder samen alternatieven te bekijken? Laat je eigen-wijsheid niet naar de achtergrond verdrijven door zorgverleners die niet in staat zijn waardevrije informatie te verschaffen. Houd er rekening mee dat hun opleiding gericht is op technisch ingrijpen, op risico’s vermijden en op het oplossen van problemen. Jij weet als enige hoe je eigen lijf en geest werkt. Je mag echt op jezelf varen.
Duidelijk zijn
Je hoeft als vrouw nooit iets te doen wat een zorgverlener van je vraagt. Nooit. Een zorgverlener kan adviseren en helpen en hij of zij mag je nooit dwingen iets tegen je wil te doen. Je kunt je in gesprekken met jouw zorgverlener voor ogen houden dat jouw autonomie gerespecteerd mag worden. Je kunt duidelijk aangeven wat jouw wensen zijn en je hebt het volste recht om jouw grenzen te bewaken.
Je eigen grenzen bewaken kan best lastig zijn
Je eigen grenzen bewaken kan best lastig zijn als je dat niet gewend bent te doen. Je kunt bij jezelf eens nagaan waarom dat zo is. Wil je graag dat je zorgverleners je aardig vinden? Heb je het idee dat zij meer verstand hebben van jouw lichaam dan jij? Welke overtuigingen zitten je dwars?
Jouw bevalling is een levensveranderende gebeurtenis voor jou, het is niet nodig om dat te bagatelliseren. Duidelijk zijn is uiteindelijk voor iedereen fijn. En vertrouwen op je buikgevoel is belangrijker dan ooit. Voelt het niet goed? Geef het aan. Al ben je 38 weken zwanger: als je je niet prettig voelt bij je verloskundige, dan is het nog steeds niet te laat om over te stappen naar een andere.
Pijnbestrijding
Het is heel goed te begrijpen dat vrouwen tegenwoordig pijnbestrijding willen en er naar vragen. Want hoe werkt zo’n bevalling eigenlijk? Doet het niet vreselijk veel pijn allemaal? En is die pijn wel nodig? Een goede voorbereiding en inzicht in hoe pijn werkt, waarom pijnbestrijding risico’s oplevert en hoe je je kunt ontspannen, zorgt ervoor dat je veel meer grip hebt op je eigen bevalling.
Met pijnbestrijding medicaliseer je je eigen geboorteproces. Want zodra je pijnbestrijding wilt, heb je een ‘medische bevalling’ en draagt je verloskundige je over aan de verloskundige of gynaecoloog van het ziekenhuis. Op dat moment treden er protocollen in werking.
Verder kan één ingreep ertoe leiden dat er meer ingrepen nodig zijn. Zo kan bijvoorbeeld een ruggenprik leiden tot het toe dienen van weeënopwekkers omdat door de ruggenprik je contact met je lijf is gestopt en je de persweeën niet goed kunt benutten. Waarbij weeënopwekkers weer kunnen leiden tot flink uitscheuren. Natuurlijk is iedere bevalling anders en dat maakt onderzoek naar wat tot wat leidt heel moeilijk te meten.
Natuurlijk bevallen gaat over loslaten
Vrouwen die goed in het natuurlijke proces worden ondersteund en in een positieve sfeer worden bijgestaan, ervaren vaak nog steeds wel fysieke pijn maar kunnen die veel beter hanteren en vertellen er minder last van te hebben ondervonden. Er zijn ook vrouwen die alleen maar kracht ervaren en zelfs vrouwen die het gevoel van pijn kunnen transformeren tot een orgastisch gevoel. Bevallen zonder pijn kan dus, maar dat is niet per se nodig om tevreden terug te kijken op je bevalling.
Zoals Wendy Schouten in haar boek Bevallen op eigen kracht zegt: ‘Natuurlijk bevallen gaat over totaal ontspannen, loslaten. Dat gaat heel goed in een sfeer waarin je geniet. Denk bijvoorbeeld aan seks wat je ook ongeremder en fijner beleeft als je je helemaal kunt overgeven. Een positieve veilige atmosfeer is een voorwaarde voor natuurlijk bevallen.’
Als je de keuze hebt tussen wel of geen pijnbestrijding is dat laatste altijd te verkiezen, als je zelf de regie over je bevalling wilt behouden. Want wanneer jij zelf je gevoel en kracht niet meer kunt inzetten om je kind geboren te laten worden, dan zullen anderen hun kracht moeten aanwenden om jou van je kind te verlossen.
Waarom natuurlijk bevallen?
Waarom zou je op je strepen gaan staan om de geboorte van je baby in eigen hand te nemen? Dat is belangrijk omdat veel vrouwen zich achteraf gefrustreerd of ontevreden voelen over het verloop van hun bevalling. Vaak is de frustratie terug te herleiden tot het gebrek aan regie dat vrouwen ervaren bij hun bevalling. Zoals gezegd is een bevalling de allergrootste ervaring die je mee zult maken. Het gevoel met je lijf overgeleverd te zijn aan anderen, kan een traumatiserende gebeurtenis zijn wanneer je daar niets over te zeggen lijkt te hebben. Terwijl een bevalling waarin jij de dienst uitmaakt een prachtige ervaring kan zijn die je je leven lang kracht geeft. Hoe goed een zorgverlener het ook bedoelt, hoe graag een verloskundige het juiste wil doen: de regie voelen en nemen is essentieel.
Door je bij je bevalling te focussen op gevaar en risico, werk je de bevalling tegen uit angst. Focus op wat jij nodig hebt, op totale overgave aan je lichaamswijsheid en ontspanning. Zo werk je mee! Ook al gaat niet alles volgens plan en is het misschien nodig dat de verloskundige of gynaecoloog in overleg met jullie helpt, dan nog kun je er met een tevreden gevoel op terugkijken als je zélf de regie pakt.
Tip: Bij De Balie in Amsterdam werd laatst een avond georganiseerd over de (on)gezonde angst rondom de geboortezorg. Hier kun je het terugkijken. De hele opname is interessant, maar in het kader van dit artikel wijzen we vooral even op het betoog van communicatie- en informatiewetenschapper (en grappige vrouw) Dr. José Sanders, vanaf 1:03:00. Zij vertelt een interessant verhaal over framing rondom de eigen keuze rondom bevallen.
Bronnen:
1. Lengte van de zwangerschap varieert sterk: Jukic AM, Baird DD, Weinberg CR, McConnaughey DR, Wilcox AJ. 2013. Length of human pregnancy and contributors to its natural variation. Hum Reprod; doi:10.1093/humrep/det297 [Online 6 August 2013].
2. Risico’s van inleiden: R.M. Grivell, A.J. Reilly, H. Oakey, A. Chan and J.M. Dodd. 2012. Maternal and neonatal outcomes following induction of labor: a cohort study. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 2012; 91 (2): 198 DOI: 10.1111/j.1600-0412.2011.01298.x.
3. Ingrepen met oxytocine: Carter. C.S. (2003). Developmental consequences of oxytocin. Physiology & Behavior. Vol.79:383–397.Boeken
http://www.bevallenopeigenkracht.nl
http://vrijegeboorte.blogspot.nl
http://www.hypnobirthing-nederland.nl
http://vroedvrouwenradicaal-rebekka.blogspot.nl
Met dank aan Wendy Schouten (auteur Bevallen op eigen kracht). Fotografie door Rolinka Struik van Just Kidding Fotografie.
