Er is niets heerlijker dan een van de eerste echte lentedagen door te brengen in het park. Picknickkleed mee, appelsap en biscuits; succes gegarandeerd! Dat daarmee ook water en – hele bergen – zand op het menu staan, nemen wij op de koop toe. Er is altijd wel iemand met natte doekjes in de buurt, om alle vuile kinderhanden en dito snoeten mee te lijf te gaan. Maar hoe erg is het eigenlijk, dat beetje vuil? En is het wel zo bevorderlijk, dat we altijd schoonmaakdoekjes en andere handigheden binnen handbereik hebben?
Gezonde hygiëne
De wetenschappers zijn het er nog niet over eens , maar een nieuwe Amerikaanse studie laat het zien: Een beetje vuil in een kinderleven is zo slecht nog niet. Het zou zelfs goed zijn tegen (het ontstaan van) allergieën en auto-immuunziekten. Deze ‘hygiëne-hypothese’ gaat ervan uit dat het juist goed is als het afweersysteem met echte gevaren in aanraking komt. Dat een kind zo af en toe een hap zand binnenkrijgt, zou daar dus in positieve zin aan bijdragen.
Allergieën
Kinderen die in hun eerste jaren worden blootgesteld aan bacteriën zijn volgens de hygiëne-hypothese beter bestand tegen allergieën. Een allergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem, op contact met vreemde stoffen, maar soms ook op stoffen die onschadelijk zijn. Het lichaam slooft zich dus eigenlijk uit voor niets. Zo’n allergische reactie kan zich op verschillende manieren uiten, bijvoorbeeld als eczeem, hooikoorts, allergische astma of een voedselallergie. Doordat kinderen tegenwoordig opgroeien in ‘te schone omgevingen’, komen ze te weinig in aanraking met de zogenoemde ‘goede bacteriën. Bij gebrek aan beter richt het lichaam zich dan op (onschuldige) prikkels, zoals bijvoorbeeld pinda’s, gluten en huidschilfers van dieren.
Allergenen mijden?
Moet je contact met een allergeen nu juist mijden of niet? Ook daarover zijn de meningen verdeeld. Zo zouden huisdieren een gevaar vormen voor kinderen met een (aanleg voor) allergieën. Maar er zijn ook onderzoeken die het tegendeel laten zien. Kinderen die met huisdieren opgroeien blijken twee keer minder kans te hebben om (later) een allergie te ontwikkelen. Als een kind speelt met bijvoorbeeld een hond, krijgt het wel eens een lik over zijn wang. De bacteriën die daarbij worden overgedragen beïnvloeden het immuunsysteem zelfs op een positieve manier, doordat het lichaam leert om te gaan met potentiële allergene stoffen.
Te vaak badderen
Kinderen mogen dan schoner zijn dan vroeger, er hangen tegenwoordig meer schadelijke stoffen in de lucht, waardoor de kans op een gevoelige huid toeneemt. Zo is de huid van een baby dunner en kwetsbaarder dan die van een volwassene. Vaak wassen maakt de huid nog kwetsbaarder, zeker wanneer dit met zepen of wasgels gebeurt. Het is daarom genoeg een baby 2 a 3 keer per week in bad te doen. Daarmee is de baby schoon genoeg en blijft de weerstand van de huid behouden.
Houd de bacterie te vriend
Met onze pogingen bacteriën op allerlei mogelijke manieren te doden, werken we de boel dus eigenlijk onnodig tegen. Het lijkt erop dat we gezonder zijn met dan zonder bepaalde beestjes. Natuurlijk zijn er tal van bacteriën waar je ziek van kunt worden, maar het woord ‘kunt’ zegt het eigenlijk al: dit hoeft niet zo te zijn.
Een beetje viezigheid en vuil zijn dus zo erg niet. Als onze weerstand maar in orde is. Het is daarom van belang dat kinderen van baby af aan een goede weerstand opbouwen. Borstvoeding speelt hierbij een positieve rol. Niet alleen omdat het allergieën zou helpen voorkomen, maar meer omdat het een beschermd laagje legt in de darmen van het kind, waardoor deze een goede darmflora opbouwt. Bovendien helpt borstvoeding bij een gezonde bacteriekolonisatie van de darmen. De darmflora van allergische kinderen verschilt sterk van die van gezonde kinderen. Ze hebben minder Bifidus- en Lactobacillusbacteriën in hun darmflora en hebben daarvan dus een toevoeging nodig. Die toevoeging zit bijvoorbeeld in yoghurt.
Ook voor bijvoorbeeld huisstof geldt: een te schone leefomgeving lijkt nadelig voor baby’s en kinderen. Blootstelling aan huisstof kan – net als bij de bacteriën – kinderen juist beschermen tegen astma en allergieën. Het binnenklimaat van crèches is ook vaak onderwerp van gesprek, als het om hygiëne gaat. Kinderen krijgen er te maken met verkoudheden en lopen er infecties en kinderziektes op. Maar ook dat heeft zo zijn voordelen, vinden meerdere ouders: ‘dan hebben ze dat maar vast gehad’.
We hoeven van wat viezigheid dus niet direct bang te worden. Maar net als met zo veel dingen geldt ook hier: met mate. Dus laat dat stofzuigen zo af en toe maar even zitten!
Al met al heeft Annie MG’s Floddertje het nog niet eens zo gek bekeken:
‘Ik ben Floddertje en ik ben altijd vieeeeeeees,
lekker vies, lekker vies,
ik ben Floddertje en ik ben altijd vies!’
Laat die zandbakken en volle stranden nu maar komen!
