Praten over bloot, oh help! Gelukkig zijn kinderen hier heel onbevangen in en kunnen ze je zonder schaamte allerlei dingen vragen. Soms laten ze letterlijk alles zien. Hoe ga je hier als ouder mee om? Pedagoog-seksuoloog Judith van Duivenboden-Kreijne helpt ons een beetje op weg.
Sommige kinderen zijn heel open en kunnen vol trots hun blote lijfje tonen. Zo kwam het zoontje van een vriendin de woonkamer binnenlopen met zijn broek op zijn knieën om zijn ‘toverpiemel’ te laten zien. ‘Kijk wat ik kan,’ zei hij heel trots. Dit is een mooie gelegenheid om een korte uitleg te geven over wat er gebeurt en hoe je omgaat met bloot. Later op de dag kun je in alle rust nog eens uitleggen wat privé is en wat je wel en niet aan iedereen laat zien. Maar niet alle kinderen zijn zo open waardoor er minder spontane momenten zijn om iets te bespreken. Maak dan gebruik van voorleesboeken of animatiefilmpjes.
Een kind dat ‘nee’ kan zeggen tegen aanrakingen, is seksueel weerbaar
Seksualiteit is er al vanaf de geboorte, sterker nog, ook wanneer je kind nog geboren moet worden. Kinderen tot een jaar of zes zijn vaak vrij open als het gaat om hun eigen lijf en bloot zijn. Wanneer ze wat ouder worden, zie je dat ze minder openlijk interesse hebben en ook minder vragen gaan stellen. Natuurlijk is de leeftijd waarop dit gebeurt per kind verschillend.
Van je lijf genieten, er trots op kunnen zijn: het is heerlijk en ontzettend belangrijk voor de ontwikkeling van je kind. Door open te praten over je lijf, over bloot en over seks, maak je je kind bovendien ook weerbaarder. Ook is de kans dat je kind later positieve seksuele ervaringen opdoet groter. Door zelf actief te praten over seks geef je je kind kennis mee. Ze leren de woorden voor hun lichaamsdelen, ze leren hoe ze met bloot om moeten gaan en leren hierdoor hoe ze dit op een goede manier doen. Door te weten wat wel normaal is, leren ze ook wat niet normaal is en dat ze hierover vrij kunnen praten. Wees er op tijd bij, en praat vaak over het lichaam. Ga eens na hoe vaak je je kind uitlegt hoe je schoenen aandoet, tanden poetst en bestek gebruikt. Opvoeden is herhalen! Als het over seks gaat, kom je er niet met een Goed Gesprek. Ook hier geldt dat herhaling de sleutel is voor een kind om zich de informatie eigen te maken.
Seksueel weerbaar
Een kind dat de baas is over zijn eigen lijf, ‘nee’ kan zeggen tegen aanrakingen of handelingen die hij niet wil en zijn eigen voorkeuren en behoeften kent, is seksueel weerbaar. Het maakt zijn grenzen kenbaar en herkent de grenzen bij de ander. Maar tja… Hoe doe je dat?
Laat je kind lekker experimenteren! Samen in bad, doktertje spelen, blote lijven tekenen en ga zo maar door. Op deze manier leren kinderen heel veel. Een jongen heeft een piemel, een meisje heeft een vagina (en geen voorbillen, om maar wat te noemen) en bij iedereen ziet het er weer anders uit. Dit geeft je kind veel kennis. Door het ontdekken leert je kind ook: ‘Wat vind ik fijn? En wat niet? Wat is normaal en wat niet?’ Zo is samen in bad gaan met je broer, zus, vader of moeder normaal. Maar het is gek als de buurvrouw of -man met jou in bad wil gaan. Leer je kind te vertrouwen op het eigen gevoel. Beter gezegd: leer je kind niet af te vertrouwen op het eigen gevoel. Als je kind het gevoel heeft dat er iets is en daarnaar vraagt, zeg dan niet: ‘Er is niets’. Je geeft dan het signaal af dat het kind het niet goed heeft aangevoeld. Antwoord juist wel, al is het beknopt. Zo kun je helpen zijn intuïtie te ontwikkelen.
Nee zeggen mag
Een kind wordt vaak door volwassenen aangeraakt, bijvoorbeeld met aankleden of een aai over de bol. Respecteer dat zijn lijf van zichzelf is. Dat begint al bij je baby die je verschoont. Zeg daarom altijd wat je doet: ‘Ik ga nu je vagina schoonmaken’, of: ‘Even wachten, eerst even je piemel afvegen’. Je kind mag leren dat er fijne en niet fijne aanrakingen zijn. Hier kan het boekje ‘Dat is fijn’ door Melanie Meijer en Iva Bicanic leuk zijn om voor te lezen.
Je kind is de baas over zijn eigen lijf en dus ook over zijn eigen kusjes. Dus als hij of zij opa of oma geen kusje wil geven, accepteer dat dan. ‘Nee’ zeggen mag. Dwing je je kind om toch een kusje te geven, dan geef je het signaal af dat hij zijn eigen gevoelens opzij moet zetten. Terwijl je juist wil dat je kind op de eigen gevoelens leert vertrouwen en zich de baas voelt over zichzelf. Lees eventueel samen eens het boek ‘Nee zeggen mag’ van dezelfde schrijvers. Dit houdt niet in dat je je kind geen gangbare sociale normen bijbrengt. Als er bezoek komt, kun je je kind wel leren netjes gedag te zeggen. Door de keuze bij hem te laten, voelt je kind dat de controle bij hem of haar ligt. Je zoon of dochter kan dan kiezen: ‘dag’ zeggen, een handje of een kusje geven. En dat is allemaal prima.
Om met je kind te lezen:
‘De baas over je lijf’ over grenzen, van Melanie Meijer
‘Nee!’ over weerbaarheid van Sanderijn van der Doef
Lees meer over seksuele voorlichting in de opvoeding op Kiind
Judith van Duivenboden-Kreijne is als pedagoog-seksuoloog lid van bestuur Kind & Seksualiteit en eigenaresse van Edusex. Kind & Seksualiteit biedt op een positieve manier advies over de seksuele opvoeding.
