Genoeg gezwegen: als bevallende vrouw heb je rechten

Nog steeds horen veel vrouwen dat een gezonde baby het enige is dat telt. Alsof zij er niet toe doen. Alsof je bevalling niet een enorme impact heeft op hoe je daarna aan het ouderschap begint. Alsof het of-of is. Daarom organiseert stichting Geboortebeweging voor de tweede keer de actie #genoeggezwegen. In 2016 deelden in een paar dagen tijd honderden vrouwen hun negatieve bevalervaring, destijds een enorm taboe.

Jij hebt rechten

Als ontvanger van zorg heb je rechten. Je zwangerschap verandert niets aan jouw rechten. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is zorg(plicht) voor de ongeboren baby geen reden om de keuzevrijheid van de moeder te beperken of haar het recht om over haar eigen lichaam te beschikken, te ontnemen.

Als het recht om over je lichaam te beschikken toch gepasseerd wordt tijdens de bevalling, is dat schadelijk.

Traumatische bevalling

Een bevalling is een intieme, persoonlijke en spannende gebeurtenis. Een moment van oerkracht: een vrouw zet haar kind op de wereld. Het gebeurt echter vaak dat de bevalling ‘overgenomen’ wordt door de zorgverlener. Onder het motto: ‘dit is nodig voor de baby’ worden vrouwen zonder overleg of echte toestemming ingeleid, krijgen ze een knip, een ruggenprik, een keizersnee, of worden ze op een andere manier geschonden in hun autonomie. Het probleem is niet de medische handeling op zich; het gaat om de eigen regie. Je ‘moet’ getoucheerd, je moet gestript, je moet weeënopwekkers, je moet… Wie is de verantwoordelijke voor de bevalling? Dat is de moeder. Wie is de baas over haar eigen lichaam? De moeder.

Wie is de baas over haar eigen lichaam?

Lees ook: Natuurlijk bevallen en wat je er zelf over te zeggen hebben

Toch lijkt dit niet doorgedrongen in de geboortezorg, en eigenlijk ook niet bij aanstaande moeders zelf. Vrouwen ondergaan de werkwijze van professionals in de geboortezorg alsof ze geen autonomie hebben. Alle ogen zijn gericht op de baby. De barende vrouw staat in dienst van haar kind en van het medisch personeel. En dat geeft geboortetrauma.

Stel je niet aan met je geboortetrauma?

Wanneer je aan het bevallen bent, ben je op je sterkst, maar tegelijk op je aller- allerkwetsbaarst. Alleen als je ontspannen bent, kun je je lichaam openen, en je kind door jou heen laten gaan. In een gespannen en verkrampte toestand blijft het lichaam gesloten.

If a woman doesn’t look like a Goddess during labor, then someone isn’t treating her right. ~ Ina May Gaskin

Tijdens haar bevalling vroeg mijn moeder aan de gynaecoloog om een glas water en een extra kussen in haar rug om de weeën beter te doorstaan. Hij noemde haar verwend. Ze moest zich niet aanstellen.

Het is een detail uit een veel uitgebreider geboorteverhaal dat eindigde met een vacuümextractie. Onbelangrijk? Zet je er maar overheen? Haast elk jaar op mijn verjaardag hoor ik weer hoe het ging, en hoe boos mijn moeder was. Het maakte dus een onuitwisbare indruk op mijn barende moeder, en heeft mede gezorgd voor een geboorte-ervaring van machteloosheid en minderwaardigheid.

En kijk maar eens om je heen, vraag je vriendinnen: heel veel vrouwen hebben een ervaring dat haar wens niet gehoord is, het gevoel dat ze overruled werd door een arts, dat haar bevalling of haar lichaam niet meer van haarzelf was.

Als vrouw zwijg je meestal over hoe je behandeld bent tijdens je bevalling. De term ‘trauma’ gebruiken we niet snel. Je wil je niet aanstellen. Het ging toch goed? Het was toch nodig? Je hebt nu toch een baby?

Eigen regie

Stem hebben in je eigen bevalling is essentieel voor een gezond geboorteproces. Want een bevalling is een ultieme belevenis van eigen kracht, en van samenwerking. Moeder en kind in de eerste plaats vertonen een kunststukje dat met niets te vergelijken valt. De aanwezige hulp bij een bevalling hoort volledig in dienst te staan van de barende. Zodat zij in haar bubbel van oerkracht vol zelfvertrouwen haar aardse wonder kan verrichten.

Fotografie: Nina Olivari