Oordelen plus ouderschap: het is een pittige combinatie. Veroordelen we onszelf niet te streng, dan voelen we ons wel veroordeeld door anderen, of oordelen we (per ongeluk) over collega-ouders. Ik schreef al eerder over minder normatief zijn naar jezelf en oordelen in het ouderschap. Oordelen: hoe komen we eraan en hoe komen we er vanaf?
Oordelen is beter weten?
Er zit een glimmend laagje van betweterij over elk oordeel. ‘Ik weet hoe het moet, en jij doet het niet goed.’ Poets dat er nou eens vanaf. Want daaronder woont oh zo vaak een bang gevoel dat zichzelf overschreeuwt: ‘Als jij iets anders doet dan ik, wie doet dan het juiste? Wat als ik het niet goed doe?’ Het goede nieuws is, dat er geen universeel goed en fout is. Zéker niet in het ouderschap. Wat voor jou goed werkt, kan voor een ander heel anders zijn. Ik heb een tof idee: zullen we dat laagje wegpoetsen en elkaar vertellen waar het echt over gaat?
Verkapte angst
Wat we nodig hebben, om niet te oordelen, is vertrouwen dat onze eigen keuze goed is. Goed voor óns. Wat een ander doet, heeft niets met jouw keuze te maken. Laat jij jouw baby bij je in bed slapen? Dan past dat bij jouw situatie en is het dus goed. (Je checkt natuurlijk wel hoe je veilig samen slaapt.) Zegt iemand tegen jou dat het niet goed is? Misschien heeft die ander een slechte ervaring met samen slapen. Of is die ander bang dat hun keuze om apart te slapen niet goed genoeg is.
Omgekeerd werkt het ook. Ben jij zelf bang om fouten te maken? Dan kun je die angst weleens overschreeuwen en net iets te hoog van de toren te blazen. Zulke onzekerheid kan naar buiten komen als oordelen. Merk je dat het je overkomt en baal je ervan? Geen zorgen, je bent dus aan het groeien. Herkenning is al een stap naar verandering. Zeg sorry en groei lekker verder. De aanval is nu eenmaal niet de beste verdediging. Maar kijk eens wat een liefdevolle blik kan bereiken.
Gratis artikel (niet) oordelen
Waarom we het zo ontzettend aantrekken wat anderen van ons denken
Stel jezelf in een gesprek ook de vraag: wil ik de ander overtuigen of wil ik zelf iets leren?
Durf te vragen
Mogen we dan niks meer tegen elkaar zeggen? Moeten we onze mond houden als we een mening hebben? Het lijkt weleens alsof een afwijkende mening hebben strafbaar is. Ik wil niet op eieren lopen. En ik wil ook niet dat jij dat doet. Laten we juist veel praten met elkaar. En oprechte vragen stellen! Er is een verschil tussen oordelen en kritisch zijn. Een verschil tussen elkaar afkeuren en nieuwsgierig zijn naar elkaars keuzes. Stel jezelf in een gesprek ook de vraag: wil ik de ander overtuigen of wil ik zelf iets leren? Wie weet geven we elkaar leuke nieuwe inzichten!
Kies wat bij jou past
Je koers bepalen kan spannend zijn. Laat je niet van de wijs brengen. Als je twijfelt wat het beste is voor jouw kind, dan zou je ‘de meeste stemmen gelden’ kunnen laten bepalen. De gedachte dat veel mensen je al succesvol zijn voorgegaan, kan een grote geruststelling zijn. Maar ga je liever te rade bij een deskundige, lees je een boek over jouw dilemma of vraag je het mediterend aan je innerlijke wijze oerstem? Laat je er niet van weerhouden. Want ook voor de manier om tot een besluit te komen geldt geen goed of fout. Het kan zijn dat jouw keuze er eentje is waarbij je in de minderheid bent. Zolang jij achter je keuze staat en het je gezin verder helpt, is er niets aan de hand.
Luisteren naar elkaar
Moeder en Jetpaq-oprichter Jet (@jetpaqkids) verwoordt haar bezorgdheid treffend, over het oordelen in een veelbesproken thema: ‘Ik wil graag beginnen te zeggen dat ik met dit bericht me niet uit wil spreken vóór vaccineren, de positieve kant hiervan belichten of het promoten. Ik schrijf omdat ik schrik van de woede, het oordelen en zelfs elkaar voor gek verklaren met de één of de andere keuze.
Ik heb me laten vaccineren. Ja, zelfs of zeker nu ik zwanger ben, afgelopen maanden volgde ik het nieuws over covid in de zwangerschap en vaccineren in de zwangerschap op de voet (een aanrader is het mega uitgebreide onderzoek naar alle feiten van @vroedvrouwmargot). Ik zocht alles uit, las me in bij betrouwbare bronnen en maakte mijn eigen keuze.
Mijn doula-in-crime en lieve vriendin, ook zwanger, maakte een andere. En zoals wij samen over alles kunnen praten, zonder oordeel, met een écht luisterend oor én met kritische vragen, bespraken we ook onze individuele keuze hierin. Zij vaccineerde bewust niet, een keuze waarin ik haar helemaal begreep, omdat deze weloverwogen was. Ik liet wel een naald in mijn arm prikken, wat zij snapte. Omdat we elkaar wilden begrijpen, de twijfel en de argumentatie van elkaar zo goed snapten.
Soms voelt het alsof we niet meer naar elkaar willen luisteren. De ene groep noemt de ander naïef, de ander noemt de ene groep complotdenkers. Ik zou het zo fijn vinden als we allemaal kunnen voelen dat de polarisatie in deze lastige tijd absoluut niet is wat we nodig hebben. Laten we naar elkaar luisteren, met elkaar blijven praten maar vooral geen oordeel hebben wat iemand wel of niet met zijn/haar eigen lijf besluit te doen.’
Verbinding maakt ons sterker
Als ouders hebben we voortdurend te maken met keuzes en hoe die keuzes ontvangen worden. Doe ik het wel goed? Wat vinden anderen van mijn keuzes in de opvoeding? De meest krachtige keuzes kunnen het meest kwetsbaar voelen. De manier waarop je bevalt. Hoe je jouw baby voedt. Waar je kind slaapt. Stuk voor stuk keuzes die je maakt voor je kind, omdat je een zo gezond en gelukkig mogelijk gezin wenst.
Het thema dat Jet specifiek aanhaalde, raakt ons ook allemaal. Als je zwanger bent en je keuze maakt over je eigen vaccinatie. Als je kinderen hebt en omgaat met het beleid van de opvang, de school, het zwembad, de sportclub, noem maar op. Als je oudere kinderen hebt, en het gaat over mondkapjes en prikken van minderjarigen. Bij alles geldt: wat in jouw gezin past, wat voor jou en jouw kinderen gezond is, dát is de keuze die jij maakt. Niemand kan voor jou bepalen wat het beste is. De keuze die jij voor je gezin maakt is misschien heel anders dan de mijne; maar jij hebt andere afwegingen dan ik. Elkaar beoordelen op die keuzes werkt ondermijnend.
Ik begrijp wel dat er vaak oordelen heen en weer vliegen. Niet alleen omdat we via het nieuws veel normen en oordelen voorgeschoteld krijgen, wat bepaald niet bijdraagt aan het kijken naar de ander met compassie. Maar misschien meer nog omdat we allemaal wel angsten en overtuigingen hebben. Ik denk dat veel mensen bezorgd zijn en denken: ‘Als iedereen nou hetzelfde doet als ik, dan is alles in orde.’ Maar er bestaat geen ‘one size fits all’. Iedereen heeft een eigen afweging en keuze te maken om gezond te leven. Dat is wat je vanuit verbindend ouderschap voortdurend doet. En ja, dat kan voor iedereen verschillend zijn. Jet maakte haar weloverwogen keuze. Ik maak de mijne. En jij maakt de jouwe, hoera! Daar draait het uiteindelijk juist om: je pure eigen keuzes maken. Sta je met je hart achter jouw keuze, dan hoef je niemand te beoordelen én kan geen oordeel je nog raken.
Fotografie: Tjimkje Prins
Toffe leestip: in editie Eenvoud vind je een interview met Caroline Verlee, die uitgebreid ingaat op oordelen en heel fijne tips om verbindend met elkaar te praten.
