Waarschijnlijk ben je zelf wel eens op kraamvisite geweest: de moeder ligt netjes schoon in bed, de baby in haar armen of in een mandje ernaast. De kraamhulp schenkt je koffie in en je eet een door vader klaargemaakt beschuitje met muisjes. Met een beetje geluk mag je even met het pasgeboren kindje in je armen zitten. Waarom zou je daar nou ‘nee’ tegen moeten zeggen?
Hormonen op stoom
Tijdens je bevalling gebeurt er van alles in je lichaam en geest. Elk hormoon speelt zijn rol, van het tot stand brengen en houden van de zwangerschap tot aan de bevalling en de borstvoeding. Door die verschillende hormonen kun je je ontregeld voelen. Door de oxytocine in je lijf ben je rustig na de bevalling, mild. Maar dat kan ook ineens omslaan, dan verander je in een leeuwin die haar welp beschermt wanneer er ‘gevaar’ dreigt. Echt gevaar dreigt er natuurlijk niet, maar een al te opvallend parfum of een harde stem kunnen je ineens te veel zijn. Voor je baby geldt dit nog meer: na 9 maanden veilig in je buik te hebben gewoond, is de buitenwereld met alle geuren, kleuren en lawaai een overweldigend iets voor een pasgeborene. Creëer daarom zo veel mogelijk rust om jullie heen. De derde dag na je bevalling is berucht vanwege de ‘kraamtranen’. Door het plotselinge kelderen van de hoeveelheid hormonen kun je je onverklaarbaar verdrietig voelen. Het is een goed idee om de derde en vierde dag dan ook in rust door te brengen en geen kraamvisite af te spreken.
Kennismaken met je kind
Vlak na de geboorte is er een speciaal moment. Jij en je kind zijn alert en helder. Je baby zal je met grote ogen aankijken en jouw gezicht inprenten. Ook zal het uit zich zelf op zoek gaan naar de tepel. Als je je baby in de buurt van je tepel legt, zal het zichzelf aanleggen. Een bijzonder moment omdat zowel jij als je baby voor het eerst leren hoe drinken aan de borst voelt. Dat eerste uur is een heel belangrijk moment in de hechting tussen moeder en kind. Het is dan ook aan te raden om zo veel mogelijk met rust gelaten te worden. Net als een moederdier dat niet verstoord moet worden, is het voor een mensenmoeder en kind net zo belangrijk om in alle rust elkaar te leren kennen, aan elkaar te kunnen ruiken en voelen. De onderzoeken die de vroedvrouw uitvoert kunnen even wachten om het allereerste contact niet te verstoren.
Je baby
In de buik waren alle stemmen gedempt door het vruchtwater en was het altijd donker. Het constante ruisen van je hart en ingewanden, het zachte wiegen in de baarmoeder, de constante toevoer van voeding: alles verandert als de baby geboren is. Je kindje zal moeten wennen aan geluiden en licht, aan stemmen en indrukken. Ook moet de baby jou en je partner (beter) leren kennen. Het prettigst is om dat in rust te doen. Demp het licht en zorg voor een zachte, rustige sfeer. Als je ervoor kiest visite toe te laten laat je baby dan niet van hand tot hand gaan. Een baby kan zich nog niet zelf afsluiten voor prikkels en het is al snel te veel. Draag je kind zo veel mogelijk op je huid en naar je toe. Eventueel kan een wollen/zijden mutsje ook voor wat extra afscherming van indrukken zorgen.
Borstvoeding
De borstvoedingsrelatie met je kind moet zich ontwikkelen. Dat gaat het beste als jullie zo ontspannen mogelijk zijn. Afleiding en verstoring zullen het lastig maken je kind goed aan te leggen. Borstvoeding moet je leren; bij de een gaat het vanaf dag 1 makkelijk, bij de ander is er meer tijd nodig om het onder de knie te krijgen. Neem de eerste dagen daarom zo veel mogelijk rust. Lichamelijk herstel en borstvoeding zijn nu je enige ‘taken’. Ga lekker met je baby in bed liggen en blijf dicht bij elkaar. Zo kun je uitrusten en vroeg op de eerste hongersignalen reageren. Dit laatste is belangrijke om problemen zoals tepelkloven te voorkomen.
Visite!
Misschien wil je de eerste tijd na je bevalling in alle rust alleen met je gezin doorbrengen. Of je kiest ervoor om een klein select groepje toe te laten. Natuurlijk staan vaders en moeders, broers en zussen te trappelen van ongeduld om jullie kleine nieuwe wereldbewoner te bekijken. Wees verstandig en bel pas nadat je kindje voor het eerst heeft gedronken en jullie hebben kunnen bijkomen. Ook is het belangrijk dat je partner of eventuele andere kinderen de kans krijgen om rustig kennis te maken. Je gezin is van samenstelling veranderd en het is prettig de tijd te nemen om te wennen aan de nieuwe situatie. Je baby zal moeten bijkomen van de bevalling en van alle nieuwe indrukken. Vaak slapen baby’s na de bevalling heel veel. Je kunt je baby gewoon lekker bij je laten slapen en het zo rustig mogelijk houden.
Behalve naaste mensen zijn er natuurlijk buren, verre familie, vrienden en kennissen die langs willen komen. Terwijl jij en je gezin nog aan elkaar moeten wennen en je eigenlijk in alle rust bezig wilt zijn met je nieuwe rol als moeder, is opzitten en kletspraat niet altijd waar je op zit te wachten. De nieuwe heup van de buurvrouw, of de hobby van je oom kunnen je gestolen worden. Je bent lichamelijk maar ook geestelijk opengegaan om je kind ter wereld te brengen. Je lijf en je hoofd moeten een heel nieuw evenwicht vinden. Misschien ben je verdrietig om het gemis van je dikke buik, of moet je wennen aan het kind dat je nu in het echt kunt zien en voelen. Je kunt je zonder aanleiding intens verdrietig voelen, of juist huilen van geluk. Geef jezelf en je gezin die ruimte om alles weer rustig in harmonie te laten komen. Je baby is ook na een paar weken nog erg leuk en knuffelbaar.
Tips voor een rustige kraamtijd
Omdat het belangrijk is om in de kraamtijd zo min mogelijk stress te hebben hier een aantal gouden tips:
- Spreek met je partner voor de bevalling door hoe de kraamtijd eruit zal zien. Wil je wel of geen visite de eerste dagen? Hoe ziet jouw ideale kraamtijd eruit? Wie wil je na de bevalling zien? Wie liever niet? Wat is voor jou belangrijk om je veilig en rustig te voelen? Misschien wil je de eerste week met je gezin alleen zijn en in en rond het bed hangen. Spreek daarover met je naasten voordat de baby er is. Eventuele teleurstelling of boosheid is makkelijker te bespreken voor de geboorte dan erna en geeft mensen de gelegenheid te wennen aan jullie wensen.
- Spreek met je kraamverzorgster en partner af dat zij mensen wegsturen als jij geen visite wilt.
- Stuur de geboortekaartjes later. Zo weet je zeker dat je de eerste dagen niet gestoord wordt.
- Spreek met de mensen die welkom zijn af dat ze komen helpen. In de Nederlandse cultuur is kraamvisite ook echt op visite zitten: de gasten willen wat drinken en te eten en verwachten dat jij leuk gezelschap bent. Als je net bevallen bent heb je daar waarschijnlijk geen zin in of puf voor. Vraag daarom aan je beste vriendin of je familie of ze wat eten meebrengen, of een afwas willen doen. Zo ontlasten ze je partner en kun jij ontspannen zonder te moeten ‘opzitten’.
- Hoewel in Nederland een kraamtijd maar 8 dagen lijkt te duren, duurt het minimaal 6 weken voordat je lichamelijk en geestelijk weer een beetje in het zadel zit (en zo’n 9 maanden voordat je echt weer helemaal de oude bent). In andere landen duurt de kraamtijd minstens 40 dagen en worden moeder en kind al die tijd verwend. Juist na de eerste week is het fijn om hulp en ondersteuning te krijgen. Veel mensen vinden het leuk om te helpen.
- Laat je baby de eerste dagen niet door iedereen vasthouden. Je baby ruikt voor jou als moeder heerlijk. En jij als moeder ruikt heerlijk voor je baby. Andere geuren en indrukken zijn alleen maar verwarrend en storend. Als je baby ineens naar Chanel no. 5 van oma ruikt kan dat voor jou al heel vervelend voelen, maar voor je baby is dat helemaal niet fijn. Voor de hechting tussen moeder en kind is het het beste om constant bij elkaar te zijn en elkaars geur goed te leren kennen. De hechting die nu plaatsvindt legt de basis voor jullie verdere leven.
- Voed je baby volledig op verzoek en op de allereerste signalen van honger. Voel je niet te beroerd om mensen weg te (laten) sturen als het storend is. Jij en je baby moeten een borstvoedingsrelatie ontwikkelen en zijn samen aan het leren hoe het moet. Neem daar de tijd en rust voor. Loopt de borstvoeding (nog) niet zo goed? Zeg dan de eventueel kraambezoek af.
- Als je geluk hebt heb je een gouden kraamverzorgster die rustig haar werk doet en prettig gezelschap is. Het kan voorkomen dat het niet klikt en haar aanwezigheid je stoort. Voel je niet bezwaard dit aan te kaarten bij je kraamzorginstelling, zij kunnen dan voor vervanging zorgen.
- Tot slot: volg je gevoel. Alles wat je van te voren hebt bedacht, kan na de bevalling heel anders aanvoelen. Het is dus niet gek om gemaakte afspraken later te veranderen. Het is jouw kraamtijd en die is uniek. Het allerbelangrijkste is dat jij en je kind, je partner en eventueel andere kinderen in je gezin zich veilig, comfortabel, en stressvrij kunnen voelen. Zo maak je de fijnste start voor jullie als nieuw gezin.
Gabriëlle Jurriaans is schrijver en journalist en maker van KROOST – Hét platform voor Onvoorwaardelijk Ouderschap.
