Aflevering 4: Vrije keuze?

In de slotaflevering gaan we op zoek naar antwoord op de vraag of de keuze tussen borst- en flesvoeding eigenlijk wel een echte keuze is.
Er zijn behoorlijk wat partijen die deze keuze graag willen beïnvloeden. En dat hebben we dat als ouders lang niet altijd in de gaten.

We maken deze podcast omdat ouders eerlijke informatie verdienen. Omdat Kiind de verhalen vertelt die anderen laten liggen.

Machtige Melk is een 4-delige podcastserie van Kiind

In aflevering één van de 4-delige podcastserie Machtige Melk duiken we dieper in de feiten en cijfers van moeder- en poedermelk.

In aflevering twee zoomen we in op de geschiedenis: hoe zijn we in deze huidige situatie beland?

Vervolgens gaan we in de derde aflevering in op de lobby en de beïnvloeding van de wetenschap, iets dat ook wel wordt beschreven als het marketing playbook van de babymelkindustrie.

Om tot slot in de vierde en laatste aflevering in te gaan op de vraag in hoeverre borstvoeding echt een vrije en neutraal te maken keuze is.

We onderzoeken de historische, economische, culturele, interpersoonlijke én politieke factoren die meespelen. En er blijkt veel meer te ontdekken dan je misschien denkt. Zet je schrap voor verbazingwekkende schandalen, mooie inzichten, verrassende feiten én antwoorden op de vraag:

Wat hebben ouders nou nodig om een geïnformeerde, vrije keuze te kunnen maken over die eerste, intense, ingrijpende voedingsmomenten van hun kind?

Transcript aflevering 4

00:00:00:00 – 00:00:18:11

Marilse Eerkens:

Op sociale media stuit je ook wel eens op. Lactatiekundigen of geboorte coaches die van borstvoeding weer een soort hogere wiskunde maken. Die bijvoorbeeld zeggen dat de ochtendmelk en avondmelk verschillend zijn en dat je daarom nooit gekolfde melk van de ochtend moet geven in de avond. Als je daar een beetje gevoelig voor bent, kan ik me voorstellen dat het geven van een fles opeens wel heel erg aantrekkelijk is.

00:00:18:11 – 00:00:20:09

Marilse:

Dat is tenminste lekker overzichtelijk.

00:00:20:10 – 00:00:40:18

Annegien Bakkers:

Ik denk ook dat je voorzichtig moet zijn hoe je dit soort weetjes brengt. Want het is weliswaar bewezen dat moedermelk meebeweegt met de biologische klok van de moeder, maar het is nog niet bewezen dat het leidt tot betere uitkomsten. Als je de baby op het juiste moment de gekolfde ochtend- of avondmelk geeft. En nu we het er toch over hebben op TikTok zijn er ook moeders die trots laten zien dat ze liters en liters moedermelk kolven.

00:00:40:20 – 00:00:43:10

Annegien:

Ja, en wat we zien komt echt niet overeen met de werkelijkheid.

00:00:43:12 – 00:00:54:23

Marilse:

Wat dat betreft zouden die fanatieke propos moeders wel eens wat meer stil mogen staan bij het effect dat ze hebben op veel vrouwen.

00:00:55:00 – 00:01:07:00

Marilse:

Dit is een podcast van Kind. Kind vertelt ouders de verhalen die anderen laten liggen.

00:01:07:02 – 00:01:25:21

Annegien:

Welkom in alweer de vierde en laatste aflevering van Machtige Melk. Mijn naam is Annegien Bakkers en naast me zit weer Marilse Eerkens. Vandaag gaan we op zoek naar een antwoord op de vraag of de keuze tussen borst en flesvoeding eigenlijk wel een echte keuze is. Want zoals duidelijk is geworden in de laatste aflevering zijn er behoorlijk wat partijen die deze keuze graag willen beïnvloeden.

00:01:25:23 – 00:01:28:22

Annegien:

En dat hebben we als ouder nog lang niet altijd in de gaten.

00:01:28:24 – 00:01:58:13

Marilse:

Dat we om te beginnen even heel kort terugblikken op de vorige afleveringen. We bespraken dat Borst en flesvoeding in Nederland allebei veilige voeding is voor baby’s, maar ook dat deze niet gelijkwaardig is omdat flesvoeding de subtiele samenstelling van moedermelk niet kan nabootsen en omdat drinken uit de fles iets anders is dan drinken uit een borst. We hebben ook besproken dat vooral de maatschappij de kosten van die keuze draagt, want de productie van kunstvoeding heeft een grote ecologische voetafdruk en het niet geven van borstvoeding zorgt voor hogere zorgkosten.

00:01:58:15 – 00:02:19:02

Marilse:

De winst daarentegen ligt volledig bij de kunstvoeding fabrikanten. Volgens The Lancet maakt de kunst voedingsindustrie per verkocht pakje babymelk zo’n 10 tot 20% winst. En dat is echt extreem veel, want de winst op de verkoop van reguliere zuivelproducten is gemiddeld 3,3%. Babymelk is dus big business en het is erg de moeite waard om in te investeren.

00:02:19:04 – 00:02:39:05

Annegien:

Maar even de precieze cijfers in 2024 weer voor ongeveer $ 81 miljard aan babymelk verkocht en de verwachting is dat dit gaat groeien naar meer dan $ 178 miljard in 2032. Het marketingbudget dat hier in omgaat wordt geschat tussen de drie en $ 6 miljard. Dat zijn echt enorme bedragen.

00:02:39:07 – 00:03:06:16

Marilse:

In de vorige afleveringen bespraken we hoe dat marketingbudget al van oudsher gebruikt wordt om doordacht, vriendelijk en betrouwbaar over te komen bij iedereen die met kunstvoeding te maken heeft en hoe goed dat lukte. We constateerden ook dat er geen marketingbudget is om borstvoeding te promoten en er zijn dan ook geen borstvoeding marketeers. Sterker, mensen die wijzen op de voordelen van borstvoeding of zich hard maken voor een borstvoeding onvriendelijke maatschappij, worden al snel weggezet als borstvoedingsmaffia.

00:03:06:18 – 00:03:12:16

Marilse:

Mensen dus die iedere moeder die overweegt om de fles te gaan geven een schuldgevoel aanpraten.

00:03:12:18 – 00:03:23:18

Annegien:

En daar wil niemand zich mee associëren natuurlijk. En de boodschap die vrouwen krijgen is dus tamelijk neutraal Borstvoeding is beter. Maar natuurlijk is flesvoeding ook goed als borstvoeding niet lukt of als het niet bij je past.

00:03:23:24 – 00:03:42:14

Marilse:

Wat we tot nu toe hebben besproken, gaat vooral over de invloed die marketeers van de kunst voedingsindustrie uitoefenen op ouders, politici en beleidsmakers en hoe dat weer bepalend is voor de manier waarop we als samenleving aankijken tegen borstvoeding. Maar het zou te simpel zijn om te stellen dat dat het enige is dat de keuze van moeders beïnvloedt om wel of geen borstvoeding te gaan geven.

00:03:42:14 – 00:04:00:19

Marilse:

Want er zijn natuurlijk veel meer zaken die dat doen. Zoals we al vertelde in aflevering één stopt een groot percentage van de vrouwen eerder met borstvoeding dan ze van plan was. En vaak heeft dat te maken met het feit dat werken en borstvoeding geven nog steeds lastig te combineren is. Kun je uitleggen waar voedende moeders tegenaan lopen, Annegien?

00:04:00:21 – 00:04:04:11

Marilse:

Want jij komt het vast wel tegen in jouw praktijk als lactatiekundige.

00:04:04:14 – 00:04:21:16

Annegien:

Jazeker. Om te beginnen heb je als vrouw zestien weken zwangerschapsverlof en daarvan heb je er in principe 10 tot 12 na de geboorte. En dat betekent dus dat je weer aan het werk gaat als je baby 2,5 tot 3 maanden oud is. En je hele kleine kindje moet dan misschien al naar de opvang en je hebt hoe dan ook gekolfde melk nodig op dat moment.

00:04:21:21 – 00:04:44:19

Annegien:

In Nederland heb je tot je baby negen maanden oud is het recht om te kolven op je werk en daar mag je dan een kwart van je werktijd voor gebruiken. En je werkgever is verplicht om je te voorzien van een geschikte kolfruimte. Op papier klinkt dat heel goed en vrouwvriendelijk, maar de praktijk is wel weerbarstig. Van die kolfruimte moet je eigenlijk niet veel voorstellen, want regelmatig is dat een magazijn of een toilet, of een opslag zonder verwarming en daglicht.

00:04:44:21 – 00:04:47:11

Annegien:

Er zijn ook goede verhalen, maar je hoort echt van alles.

00:04:47:13 – 00:04:51:00

Marilse:

Ja, ik herken dat wel. Ik zie mezelf ook nog op de wc zitten met het kolfapparaat.

00:04:51:00 – 00:05:04:16

Annegien:

Dat is niet leuk natuurlijk. En dat daar ook nog eens bij komt kijken is dat er niet altijd een vervanger is voor jou als je aan het kolven bent. En zeker in de zorg of in het onderwijs is dat lastig en daar werken toch heel veel vrouwen in. En je kunt niet zomaar weglopen bij een patiënt of uit een klas vol kinderen.

00:05:04:18 – 00:05:25:12

Annegien:

En daarnaast hoor ik van vrouwen dat ze het heel vervelend vinden als ze door hun kolven de druk op de collega’s verhogen. Daar voelen ze zich dan heel snel schuldig over. Al die factoren, dat schuldgevoel, die slechte of onaantrekkelijke ruimte, de angst dat iemand misschien zomaar komt binnenlopen terwijl je aan het kolven bent. Dit zorgt voor stress. En dat is precies wat je niet moet hebben als je gaat kolven, want dat houdt dan de toeschietreflex weer tegen.

00:05:25:14 – 00:05:28:04

Marilse:

Toeschietreflex, Dat moet je even uitleggen voor de leken.

00:05:28:06 – 00:05:43:08

Annegien:

Ja, dat is wat Reflex is nodig om ervoor te zorgen dat de melk uit de borst begint te stromen. Dus als een baby drinkt of als je kolft, dan komt er een reactie op gang die de melk eigenlijk een soort uit de borst duwt en dat noemen we dan een toeschietreflex. Dus als je stress hebt, dan gebeurt dat niet of minder goed.

00:05:43:10 – 00:05:49:00

Marilse:

Ja oké, ja, ik snap het. Je moet dus vooral ongelooflijk gemotiveerd zijn om überhaupt te kunnen kolven op je werk.

00:05:49:06 – 00:06:02:08

Annegien:

Ja, absoluut. En als je bedenkt dat je in die tijd eigenlijk nog niet eens topfit bent, want de meeste baby’s slapen de eerste maanden echt nog niet door. Je bent rond die tijd ook nog niet helemaal ontzwangeren, dus waarschijnlijk ben je sowieso al vermoeider.

00:06:02:10 – 00:06:09:24

Marilse:

Dat wordt echt nog echt heel simplistisch gedacht over kolven. Opvoeden is duidelijk zoveel meer dan alleen melk produceren. Dat. Nou ja, dat zou je natuurlijk ook al.

00:06:09:24 – 00:06:21:07

Annegien:

Eerder Ja, ja, ja. Borstvoeding is echt een samenspel tussen moeder en kind. En als je het kind vervangt voor een kolf, dan heeft dat een andere uitwerking op je lichaam. En sommige moeders lukt dat heel goed, maar sommige lukt het ook gewoon niet.

00:06:21:09 – 00:06:45:02

Marilse:

Dat doet me denken aan wat Kimberley Seal schrijft in The Big Let Down dat het voeden van een baby ook een hele aangename bezigheid kan zijn. Nou ja, goed, de eventuele opstartproblemen in het begin en een enkele baby daargelaten natuurlijk, maar als het eenmaal op gang is gekomen is het ook echt wel fijn. En dat is ook wel logisch, want je maakt oxytocine aan waardoor je je gewoon fijner gaat voelen en bij kolven is dat effect minder of er niet, misschien wel minder.

00:06:45:07 – 00:06:59:18

Marilse:

Dus door zo te focussen op dat kolven ga je ook voorbij aan deze meerwaarde van borstvoeding. Voor de moeder vind ik het wel. Zo blijkt dat het bijna een taboe is om dat te benoemen. Het gaat eigenlijk allemaal om de voeding en de gezondheid en er is eigenlijk amper ruimte voor dat welbevinden.

00:06:59:20 – 00:07:17:01

Annegien:

Ja, het lijkt alsof we dat moeten wegcijferen, als we tenminste serieus genomen wil worden op de werkvloer. Als vrouwen moeten we ons nog steeds aanpassen aan de mannelijke norm. En het lijkt wel of alles wat ons vrouw maakt zo onzichtbaar mogelijk gemaakt moet worden. Dus gaan we kolven op de wc of in het magazijn en dan doen we alsof het allemaal prima gaat.

00:07:17:03 – 00:07:22:07

Annegien:

Maar misschien is kolven wel gewoon geen goede oplossing en doet het geen recht aan wat borstvoeding eigenlijk is.

00:07:22:12 – 00:07:27:10

Marilse:

Misschien wel niet, althans niet voor alle vrouwen. Wat zou een goed alternatief kunnen zijn, denk je? Ja, daar.

00:07:27:10 – 00:07:45:17

Annegien:

Heb ik ook niet gelijk een antwoord op. Maar langer verlof zou wel heel veel oplossen. En veel Scandinavische landen krijgen vrouwen ruim een jaar verlof of ouder samen en je ziet het meteen terug in het percentage vrouwen dat borstvoeding geeft. Dat is daar veel hoger. Uhm. En na een maand of 9 tot 12 borstvoeding geven is het ook veel makkelijker om daar mee door te gaan.

00:07:45:19 – 00:07:53:04

Annegien:

Als je daarna weer aan het werk gaat, want dan kun je op die leeftijd uh kunnen de meeste vrouwen prima alleen buiten werktijd om voeden en dan hoef je helemaal niet te kolven.

00:07:53:05 – 00:08:10:24

Marilse:

Oké, we moeten het ook nog even hebben over de rol die de lactatiekundige speelt in dit verhaal over de keuze om wel of geen borstvoeding te geven. Als ik het goed begrijp kan niet iedereen bij haar terecht of hem, maar volgens mij is het meestal haar als de borstvoeding nog niet zo lekker loopt of als je het gevoel hebt dat je niet genoeg melk hebt.

00:08:11:01 – 00:08:27:04

Annegien:

Nee, dat klopt. Uhm, de ouders die mij bellen zijn vaak heel goed verzekerd of die kunnen het betalen. En dat is juist de groep die al heel gemotiveerd is om borstvoeding te geven en die de middelen heeft om dat goed te regelen. En bij de bijstandsmoeders bij wijze van spreken. Daar kom ik niet. En dat is niet omdat ik dat niet wil, maar omdat ze mij niet bellen.

00:08:27:06 – 00:08:40:06

Annegien:

En daar is gewoon een te grote drempel. Dus door de lactatiekundige niet in het basispakket op te nemen is borstvoeding gewoon niet voor iedereen haalbaar. En daarmee vergroot je nog meer de kloof tussen arm en rijk. En borstvoeding wordt dan echt iets voor de elite.

00:08:40:08 – 00:08:49:21

Marilse:

Op zich zou je denken dat deze vrouwen toch ook wel terecht kunnen bij een verloskundige of de kraamzorg of op het consultatiebureau. Ik bedoel dat dat wordt wel gefinancierd. Vangen die deze vrouwen daar dan niet op?

00:08:50:01 – 00:09:07:15

Annegien:

Jawel, het is gelukkig heel goed geregeld, alleen het wisselt heel erg hoe je daar geholpen wordt. Uhm. Verloskundigen worden maar een heel klein stukje opgeleid. Uh, over borstvoeding in de opleiding. En ja, vergeet niet hoe hoog hun werkdruk is. Nou, de kraamzorg staat ook heel erg onder druk en hij heeft niet altijd tijd om die borstvoeding goed op te starten.

00:09:07:17 – 00:09:25:09

Annegien:

Uhm en wat ik ook merk is dat het enorm verschilt hoeveel affiniteit een kraamverzorgende heeft met borstvoeding. Er zijn echt toppers die zelf bij wijze van spreken lactatiekundige zijn, maar er zijn ook jonge meiden of vrouwen die zelf weinig op hebben met borstvoeding en die geven gewoon andere adviezen. En na de kraamweek moet je het überhaupt in principe zelf maar redden.

00:09:25:11 – 00:09:27:14

Marilse:

Ja, maar dan kun je toch ook naar het consultatiebureau?

00:09:27:18 – 00:09:49:09

Annegien:

Ja, in principe wel, alleen daar hangt het ook heel erg van af van degene die het treft. Hoeveel affiniteit heeft met borstvoeding. Er zijn consultatiebureaus waar een lactatiekundige in dienst is, maar de meeste vrouwen hebben dat niet. De adviezen zijn heel globaal en dat komt natuurlijk omdat ze een hele brede populatie moeten bedienen. Maar soms leiden die adviezen dan wel onbedoeld tot het mislukken van borstvoeding.

00:09:49:11 – 00:09:51:08

Marilse:

Kun je daar een voorbeeld van geven?

00:09:51:10 – 00:09:58:00

Annegien:

Nou, dan zeggen ze bijvoorbeeld dat een nachtvoeding niet meer nodig is op een bepaalde leeftijd. Of dat je bij vier maanden gaat starten met de hapjes geven.

00:09:58:02 – 00:09:59:14

Marilse:

En En waarom is dat erg?

00:09:59:16 – 00:10:17:20

Annegien:

Nou, stel dat je hoort dat de nachtvoeding niet meer nodig is, terwijl jouw baby zich nog netjes een paar keer per nacht meldt, Nou, dan denken heel veel ouders dus dat dat niet normaal is en dat die nachtvoeding eraf moet. Dus dan gaan ze dingen doen om s nachts niet te voeden, zoals een flesje kunstvoeding voor de nacht of s nachts geen voeding geven en met een huilende baby zitten.

00:10:17:22 – 00:10:23:24

Annegien:

En die dingen kunnen echt leiden tot een vermindering van de melkproductie. En dan wordt het voeden natuurlijk ook steeds moeilijker.

00:10:24:01 – 00:10:45:17

Marilse:

Oké, maar nu dan toch ook nog even de keerzijde van dit verhaal. Op het consultatiebureau krijg je dan misschien wel te globale adviezen die uiteindelijk kunnen leiden tot het stoppen met borstvoeding. Op sociale media stuit je ook wel eens op lactatiekundigen of geboorte coaches die van borstvoeding weer een soort hogere wiskunde maken. Die bijvoorbeeld zeggen dat de ochtend melk en avond melk verschillend zijn en dat je daarom nooit gekolfde melk van de ochtend moet geven.

00:10:45:17 – 00:10:53:20

Marilse:

In de avond. Maar als je daar een beetje gevoelig voor bent, kan ik me voorstellen dat het geven van een fles opeens wel heel erg aantrekkelijk is. Dat is tenminste lekker overzichtelijk.

00:10:53:24 – 00:11:09:16

Annegien:

Ja, dat snap ik dan ook. En ik denk ook dat je voorzichtig moet zijn hoe je dit soort weetjes brengt. Want het is weliswaar bewezen dat moedermelk meebeweegt met de biologische klok van de moeder, maar het is nog niet bewezen dat het leidt tot betere uitkomsten. Als je de baby op het juiste moment de gekolfde ochtend of avond melk geeft.

00:11:09:16 – 00:11:27:04

Annegien:

Dus door dit soort stellingen durven sommige moeders ’s avonds geen ochtend melk te geven en dan kiezen ze dan maar voor kunstvoeding. Dat vind ik echt heel zonde. En nou het er toch over hebben. Op TikTok zijn er ook moeders die trots laten zien dat ze liters en liters moedermelk kolven. Ja, en dat kan vrouwen natuurlijk ontzettend onzeker maken en het gevoel geven dat ze beter kunnen stoppen.

00:11:27:04 – 00:11:37:00

Annegien:

En dat is heel zonde, want wat we zien komt echt niet overeen met de werkelijkheid. De meeste vrouwen produceren misschien honderd milliliter per kolfbeurt en de vraag is natuurlijk is het überhaupt echt wat we zien?

00:11:37:04 – 00:11:43:06

Marilse:

Ja, wat dat betreft zouden die fanatieke propos moeders wel eens wat meer stil mogen staan. Het effect dat ze hebben op veel vrouwen?

00:11:43:07 – 00:11:45:08

Annegien:

Ja zeker, daar is echt druk van beide kanten hoor.

00:11:45:12 – 00:11:51:00

Marilse:

Oké.

00:11:51:02 – 00:12:12:21

Marilse:

We hebben tot nu toe gehad over de beroerde Nederlandse verlofregelingen, de soms niet helemaal passende adviezen van consultatiebureaus, de beperkte toegankelijkheid van de lactatiekundige en de druk van de te fanatieke borstvoeding. Dat kan allemaal invloed hebben bij het nemen van een beslissing om wel of geen borstvoeding meer te geven. Maar jij stelt ook dat onze slaap cultuur van invloed is op deze beslissing.

00:12:12:21 – 00:12:14:00

Marilse:

Kun je dat nog toelichten?

00:12:14:03 – 00:12:20:14

Annegien:

Uhm, ja. Nou, vanuit de antropologie weten we dat mensenbaby’s biologisch gezien dragen. Dingen zijn net als apen jongen dragen.

00:12:20:16 – 00:12:21:21

Marilse:

Wat een mooie term. Ja, dat.

00:12:21:21 – 00:12:39:09

Annegien:

Betekent dus dat we gedragen moeten worden of dicht bij onze ouders moeten zijn. En toch zijn we in de westerse cultuur gewend geraakt om baby’s in hun eigen bedje te leggen en volgens schema te voeden. En als we dan onrustig gedrag zien, of als ze meer gaan huilen, dan denken we niet goh, misschien heeft ie wel moeite met deze onnatuurlijke situatie.

00:12:39:11 – 00:12:50:21

Annegien:

Misschien wilde je net als een aapje graag nog gedragen worden of zo. En wat we eerder doen, en dat vind ik echt heel jammer, is dan twijfel aan de hoeveelheid voeding die ons kind binnenkrijgt. En dan is de stap naar flesvoeding ook weer heel gauw gezet.

00:12:50:23 – 00:12:59:10

Marilse:

Ja, we hadden dus eigenlijk. Totaal tegennatuurlijk waren onze jonge baby’s op afstand en wijzen de problemen die dit veroorzaakt dat gehuil dus aan. Het falen van ons eigen lichaam?

00:12:59:11 – 00:13:19:15

Annegien:

Ja, feitelijk wel ja. En het interessante is dat als baby’s te vroeg geboren worden, dat we dan ineens wel snappen hoe belangrijk nabijheid en huid op huidcontact is. En dan geven we het zelfs een medische naam. Kangaroo Care en studies laten zien dat baby’s die deze zorg krijgen en dat betekent dus dat je mag buidelen, dus dat een baby niet in de couveuse ligt, maar bij de ouders op de borst.

00:13:19:17 – 00:13:27:00

Annegien:

Dat de hartslag en de ademhaling dan stabiliseert en de overlevingskansen van een premature je stijgen dan. En dat laat wel zien hoe belangrijk die nabijheid is.

00:13:27:05 – 00:13:47:00

Marilse:

Ja, ik heb in de afgelopen jaren regelmatig geschreven over hechting en thema’s die daarmee te maken hebben, zoals bijvoorbeeld kinderopvang. En wat me dan telkens weer opvalt aan de cultuur in Nederland, is dat we heel bang zijn voor afhankelijkheid. Ja, en die discussie zie je ook in de kinderopvang. Sommige mensen denken dat je daar niet vroeg genoeg mee kunt beginnen om van kinderen sterke, onafhankelijke mensen te maken.

00:13:47:02 – 00:14:07:16

Marilse:

Maar het stomme is dat het eerder andersom is. Want kinderen die in hun vroege levensjaren veel getroost zijn en opgroeien in een klein kringetje met vaste verzorgers die invoelend op ze reageren, die zijn op latere leeftijd juist emotioneel stabieler en daarmee ook zelfstandiger dan kinderen die al vroeg moeten worden losgelaten. In een omgeving met veel verschillende verzorgers die minder tijd en aandacht voor ze hebben.

00:14:07:18 – 00:14:24:00

Marilse:

Ja dus. Juist door die afhankelijkheid van die baby te omarmen, help je een kind om op latere leeftijd sterk en onafhankelijk te zijn. Met daarbij de kanttekening dat er ook op latere leeftijd zeker ook nog afhankelijk van elkaar zijn. En dat idee zouden we ook wel eens wat meer mogen omarmen, vind ik.

00:14:24:02 – 00:14:43:13

Annegien:

Ja, dat denk ik ook. Een baby is nu eenmaal afhankelijk, ook als ie geen borstvoeding krijgt. En ik vind dat eigenlijk ook heel mooi. Die moeder kindrelatie. Uhm en waar ik het ook nog over zou willen hebben is de angst die veel mensen hebben om over borstvoeding te praten. Omdat het onderwerp zo gevoelig ligt gaan we het uit de weg en voor je het weet sta je lijnrecht tegenover je schoonzus of je beste vriendin.

00:14:43:15 – 00:14:50:08

Annegien:

Uh, en veel vrouwen vinden dat het gewoon niet waard. Dus door het onderwerp uit de weg te gaan wordt het ook niet bepaald. Borstvoeding is vriendelijker.

00:14:50:10 – 00:15:11:04

Marilse:

Ja, en ik vrees ook dat de media hier niet altijd aan bijdragen, aan een zo’n open en eerlijk gesprek over dit onderwerp. Het is vaak veel aantrekkelijker om uit te pakken met een controversiële kop waarin wordt gezegd dat al die fuzz rondom borstvoeding zwaar overdreven is. En zo’n statement komt ook heel progressief en feministisch over. En ik denk dat dat ook er aantrekkelijk aan is.

00:15:11:06 – 00:15:44:11

Marilse:

En wat verder niet meehelpt om het gesprek over dit onderwerp op gang te houden, is dat verschillende politieke stromingen ermee aan de haal gaan. Conservatieve denkers zijn nogal eens geneigd om borstvoeding te verheerlijken en maken het onderdeel van een verhaal waarin het beter is voor moeders om thuis te blijven bij de kinderen. Omdat progressieve partijen absoluut niet geassocieerd willen worden met deze redenatie, zullen ze juist weer geneigd zijn om ofwel het onderwerp te negeren of juist die individuele keuze van de vrouw te benadrukken, waarbij ze dan weer weinig aandacht hebben voor de vele factoren die de keuze om borstvoeding te geven bemoeilijken.

00:15:44:13 – 00:15:45:04

Annegien:

Ja.

00:15:45:06 – 00:16:04:00

Marilse:

Wat me trouwens ook opvalt is dat we er eigenlijk een hele dubbele moraal op na lijken te houden als het gaat om het stimuleren van borstvoeding. Want als Unicef het onderwerp oppakt in minder welvarende landen dan vinden we dat heel goed, want daar redden we immers baby’s mee. Maar als we in Nederland of westerse landen praten over het stimuleren van borstvoeding, dan is dat meteen betuttelend.

00:16:04:00 – 00:16:05:00

Marilse:

Of maffia.

00:16:05:01 – 00:16:13:21

Annegien:

Dat is zo inderdaad ja. En iets heel anders trouwens is de seksualisering van de borst, want ook dat belemmert vrouwen om te kiezen voor borstvoeding.

00:16:13:24 – 00:16:32:17

Marilse:

Ja, ik las dat naarmate de borst meer geseksualiseerd wordt en dit verschilt echt per cultuur. In westerse landen is dat bijvoorbeeld veel meer het geval dan in Afrikaanse landen. Dus hoe meer geseksualiseerd, hoe minder borstvoeding wordt gegeven. En vrouwen in veel westerse landen zouden dan bang zijn dat ze hangborsten krijgen bijvoorbeeld, en niet meer aantrekkelijk zijn voor hun partner.

00:16:32:20 – 00:16:41:06

Marilse:

Mannen zouden vinden dat de borst van een vrouw eigenlijk van hen is. Vrouwen zouden vinden dat hun borsten eigenlijk van hen zijn en niet van de baby. Het speelt allemaal een rol.

00:16:41:07 – 00:17:06:19

Annegien:

Ja, en wat ik ook opvallend vond daarin was dat sommige vrouwen die seksualisering iets makkelijker naast zich neer lijken te leggen dan anderen. En dat zou komen omdat de eerste groep vrouwen het gevoel heeft dat ze meer te bieden hebben dan alleen maar hun schoonheid. En vrouwen die het gevoel hebben dat ze hun levenskansen sterk afhangen van hun schoonheid, die zijn gevoeliger voor die mogelijke aftakeling tussen aanhalingstekens van hun borsten of voor het gegeven dat hun borsten gedeeld moeten worden met een partner en baby.

00:17:06:21 – 00:17:08:21

Marilse:

Ja, dat ik las dat ook. Een interessante.

00:17:09:01 – 00:17:09:17

Annegien:

Ja.

00:17:09:19 – 00:17:13:17

Marilse:

Maar toch weer die blik van die man die bepaalt hoe we tegen borstvoeding aankijken.

00:17:13:21 – 00:17:20:22

Annegien:

Precies. En ik durf wel te stellen dat die blik vaak behoorlijk hatelijk is en ik vind ook dat feministen zich hier drukker over zouden moeten maken.

00:17:20:23 – 00:17:42:05

Marilse:

Ja, dat vind ik ook. Oké, laten we nog even teruggaan naar de centrale vraag van deze podcast afleveringen Wat moet er gebeuren als ze ervoor willen zorgen dat vrouwen een geïnformeerde keuze kunnen maken voor borst of flesvoeding? Want na alles wat we hebben gelezen de afgelopen tijd en wat we hebben besproken in deze podcast, komen we echt tot de conclusie dat er op dit moment niet sprake kan zijn van een vrije keuze.

00:17:42:11 – 00:18:03:09

Annegien:

Nee, er is op dit moment ook geen sprake van een vrije keuze in de marketing van de kunst. Voedingsindustrie is agressief en verwarrend omdat er miljardenwinsten op het spel staan. Hierdoor krijgen de gezondheidsvoordelen van borstvoeding niet de aandacht die ze verdienen en wordt normaal baby gedrag geproblematiseerd en worden de zogenaamde voordelen van flesvoeding op slinkse wijze aan de man gebracht.

00:18:03:13 – 00:18:06:12

Annegien:

Goed voor je hersenen, langer doorslapen enzovoort.

00:18:06:14 – 00:18:22:21

Marilse:

Ja, een ander belangrijk probleem is dat we als maatschappij het borstvoeden nog steeds beschouwen als iets lastigs dat de vrouw zelf maar moet zien op te lossen, terwijl dat gewoon helemaal niet kan. Vrouwen hebben echt support nodig en dat zit m niet alleen in de erkenning dat ze iets goeds aan het doen zijn voor hun baby en voor de maatschappij als geheel.

00:18:22:24 – 00:18:44:11

Marilse:

Denk aan minder ziekten en minder vervuiling, maar ook in goede begeleiding van de lactatiekundige. Een goede verlofregeling en als die er niet in zit in een kolfruimte waar de vrouw zich op z’n minst een beetje kan ontspannen in de wetenschap dat dat ook echt wordt geaccepteerd als vrouwen die steun niet ervaren. Jij gaat ze vervolgens wel verantwoordelijk maken voor de gevolgen van hun keuze.

00:18:44:13 – 00:18:48:14

Marilse:

Dan snap je dat ze geërgerd, boos of gefrustreerd zijn en zoeken naar een uitweg.

00:18:48:16 – 00:19:07:00

Annegien:

Ja, klopt. En borstvoeding wordt echt gezien als een individueel probleem van moeders, terwijl het alleen kan slagen als de samenleving vrouwen ondersteunt. En omdat veel mensen die zich bezighouden met de zorg voor zwangeren dat ook wel snappen, bieden ze die uitweg ook. Deze doen dan net alsof het kiezen voor de borst en de fles een gelijkwaardige keuze is, maar dat is het niet.

00:19:07:02 – 00:19:23:02

Annegien:

En als je kiest voor de borst, dan verklein je gewoon de kans op gezondheidsproblemen voor je kind en voor jezelf. En als je kiest voor de fles, dan doe je dat niet. Dat is geen vrolijke boodschap natuurlijk. Dus al moffelen we dat een beetje weg door te zeggen dat het niet veel uitmaakt. Maar feitelijk nemen we vrouwen daarmee niet serieus.

00:19:23:02 – 00:19:25:10

Annegien:

Is het eigenlijk heel betuttelend?

00:19:25:12 – 00:19:30:22

Marilse:

En wat zou er moeten gebeuren om ervoor te zorgen dat vrouwen wel een eerlijke keuze kunnen maken voor borst of flesvoeding, denk je?

00:19:31:00 – 00:19:48:07

Annegien:

Ja, nou, de technicus van deze podcast die zei tijdens het opnemen dat die bewust kinderloze man is en dat hij dit onderwerp toch heel interessant vindt. En dat is volgens mij precies wat er moet gebeuren. Dat iedereen gaat voelen dat het een onderwerp is dat niet alleen voor zwangere vrouwen of voedende moeders belangrijk is en dat het ook geen vrouwen probleem is.

00:19:48:09 – 00:20:08:10

Annegien:

In het ideale geval dringt het bij iedereen door dat het een onderwerp is dat de hele maatschappij aangaat en iedereen zou zich druk moeten maken om het welzijn van onze baby’s. Ik weet niet van wie de quote is, maar mijn vader zei altijd Alle kinderen zijn onze kinderen en dat vind ik echt een hele mooie wijsheid. En het is in het belang van ons allemaal dat ze gezond en veilig opgroeien.

00:20:08:12 – 00:20:11:24

Annegien:

Want zo komen we uiteindelijk tot een veiligere en gezonde samenleving.

00:20:12:01 – 00:20:33:07

Marilse:

Nou, mooie quote van je vader en ook heel verfrissend na die wat sleetse maar nog steeds terechte uitspraak It takes a village to raise a child. Oké, meer erkenning dus voor het belang van goede zorg in de eerste levensjaren en voor het feit dat je borstvoedende vrouwen, maar ook hun partners daarin zal moeten faciliteren. Dat betekent dan dus ook dat de politiek in actie moet komen.

00:20:33:09 – 00:20:39:04

Marilse:

Die heeft namelijk de macht om bijvoorbeeld de reclame aan banden te leggen en het geven van borstvoeding beter te faciliteren.

00:20:39:06 – 00:20:43:18

Annegien:

Ja, en om te helpen met het normaliseren van borstvoeding zonder te moraliseren.

00:20:43:20 – 00:20:55:02

Marilse:

Bij dezen roepen wij de politiek leiders dus op om niet weg te kijken, maar een scherpe visie te ontwikkelen waarbij onze allerjongsten worden beschermd tegen kapitalistische motieven van de voedingsindustrie.

00:20:55:04 – 00:21:14:20

Annegien:

En als ik even kort zou moeten schetsen waar we naar toe zouden moeten, dan stel ik me een wereld voor waarin er geen reclame meer wordt gemaakt voor kunstvoeding. Sterker, waar kunstvoeding gratis verkrijgbaar is, een wereld waarin iedereen gratis toegang heeft tot de lactatiekundige en beide ouders langer verlof krijgen zodat baby’s pas na hun eerste levensjaar naar de opvang zouden hoeven gaan.

00:21:14:22 – 00:21:24:02

Annegien:

Waar moeders weer vertrouwen krijgen in hun lichaam omdat ze ervaren dat borstvoeding best mogelijk is onder de juiste omstandigheden. En waar borstvoeding normaal is In het straatbeeld.

00:21:24:04 – 00:21:36:07

Marilse:

Ja, als we dat voor elkaar zouden krijgen, dan zou er echt wat te kiezen zijn voor vrouwen. En dan wordt die keuze niet zoals nu afgedwongen door de borstvoedingsonvriendelijke omstandigheden waarin moeders en baby’s moeten voeden.

00:21:36:09 – 00:21:41:05

Annegien:

Dank dat je luisterde naar Machtige Melk. Deze podcast maakten we voor ouderplatform Kiind.

00:21:41:07 – 00:22:04:02

Marilse:

Vind je dit ook een belangrijk onderwerp? Deel deze podcast dan met andere man of vrouw. Borst of fles, voedend, met of zonder kinderen. Want een groter bewustzijn leidt tot meer solidariteit, meer vertrouwen in ons eigen lichaam en de samenleving waarin alle baby’s en ouders de beste start krijgen.

00:22:04:04 – 00:22:17:20

Yvonne:

Dit is een podcast van Kiind, het platform over natuurlijk ouderschap. Voor nieuwsgierige ouders. We maken deze podcast omdat ouders eerlijke informatie verdienen. Omdat Kiind de verhalen vertelt die anderen laten liggen.