De eerste keer naar de opvang. Het is een van die grote momenten waarop je erop moet vertrouwen dat een ander de verantwoordelijkheid van jou kan overnemen. Dat kan spannend zijn. Het is fijn als je samen de tijd kunt nemen voor een nieuwe stap. Dat jullie samen kunnen wennen aan een nieuwe situatie, andere gezichten, als jullie langzaam kennis kunnen maken met de leidsters bij de opvang om een band te krijgen.
1 Bouw het rustig op
Als zzp’er had ik de luxe om vanuit huis te werken. Dat heb ik dus de eerste periode gedaan, met mijn baby dichtbij in de draagzak. Bij elke nieuwe situatie keek ik waar de behoefte van mijn dochter en van mij was. Ze straalde als ze oma zag. Dat voelde zo vertrouwd, dat ik haar daar met een gerust hart achter kon laten. Toen ze eenmaal naar het kinderdagverblijf ging, hebben we dat langzaam op kunnen bouwen. Zodat we allebei konden wennen en het goed voelde. Gelukkig had ze de allerliefste leidsters die er bestaan, waardoor ik erop vertrouwde dat het goed ging.
2 Straal vertrouwen uit
Vertrouwen hebben en dat uitstralen is voor kinderen zo belangrijk. Ze voelen haarfijn jouw emoties aan. Voelt het voor jou nog niet goed om je kind weg te brengen, geef je je kind met trillende lip uit handen, dan voelt je kleintje dat. Hij voelt jouw aarzeling, waardoor het vertrouwen daalt.
Zorg ervoor dat jij je baby met een goed gevoel bij een andere verzorger achter kunt laten. Neem de tijd om beiden te wennen en vertrouwen te hebben in deze nieuwe stap. Leg je kind van tevoren uit wat er gaat gebeuren. Dat je straks eventjes weggaat en ook weer terugkomt.
Wat kan helpen is een vast en veilig afscheidsritueel. Vertel vooraf wat jullie gaan doen, geef bij het afscheid een dikke knuffel, vertel dat je weggaat en terugkomt en dan ga je. Het ene kind heeft behoefte aan een langer afscheidsritueel, dan kan het fijn zijn als je nog even koffie drinkt bij opa en oma of eventjes in de klas blijft. Soms is het beter om het afscheid kort te houden. Kijk wat voor jullie het fijnst is. Een kort moment van verdriet kan voor je kind ook een manier zijn om zich te verhouden met het afscheid. Dat mag er zijn.
Gratis minicursus borstvoeding
Tips om boobytraps te voorkomen
Naast een veilige hechting hebben kinderen een gemeenschap nodig om veilig en gezond op te groeien
3 Wees het belangrijkste fundament
De band tussen een veilig gehecht kind en zijn ouder kenmerkt zich doordat hij vol liefde is, die naar elkaar geuit wordt. Hij is warm, accepterend en steunend. Een veilige hechting vormt de basis voor het zelfvertrouwen, leergierigheid, weerbaarheid en alle relaties die je kind in zijn hele leven zal aangaan. Wij mensen hebben een enorm verlangen om bij elkaar te zijn, het zit diep verankerd in onze blauwdruk. Je ziet het vanaf het eerste moment bij je kindje en je kunt het hechtingsproces gedurende zijn hele ontwikkeling volgen.
De meest kritieke fase voor het aangaan van een goede hechting is gedurende de eerste negen maanden van het leven van je kind. Tot aan zijn vierde jaar neemt de gehechtheid steeds verder toe. Je ziet dit ook terug in de groei van zijn hersenen. Het eerste jaar is de toename van verbindingen en cellen in de hersenen het grootst en de groei blijft spectaculair tot aan het vierde jaar. Niet dat hechting en groei dan klaar zijn, maar het belangrijkste fundament is gelegd. Melanie Visscher legt in haar boek Wat baby’s nodig hebben fantastisch uit hoe hechting werkt.
4 Vertrouw op meerdere opvoeders
Naast een veilige hechting hebben kinderen een gemeenschap nodig om veilig en gezond op te groeien. Niet alleen ouders, maar meerdere opvoeders zoals familie, buren, vrienden, leidsters van de opvang zijn belangrijk. Die gedachte kan helpen als je het lastig vindt om je kind los te laten en de verantwoordelijkheid even uit handen te geven.
Het zit in onze natuur om samen te leven. Al duizenden jaren worden kinderen in gemeenschap opgevoed, in een stam, dorp of familie. Jagers en verzamelaars leefden als nomaden in kleine familiegroepen. Ze leefden dicht bij elkaar, hadden een sterke band en voedden de kinderen samen op. Volgens socioloog Henk de Vos blijkt uit heel veel onderzoeken dat kinderen een dorp om zich heen nodig hebben om goed op te groeien. Een gemeenschap waarin kinderen zich veilig voelen en waarin ze als vanzelf leren om zich verantwoordelijk te gedragen. Moreel gedrag leer je niet alleen doordat je ouders je uitleggen wat dat is, maar vooral door er in het dagelijks leven mee in aanraking te komen. Door te merken hoe anderen reageren op jouw gedrag. Grotendeels onbewust ontwikkelt een kind dan gevoelens over goed en kwaad.
Kinderen met veel mensen om zich heen ontwikkelen zich pro-socialer. Zij zijn meer bereid anderen te helpen, rekening te houden met elkaar en zijn minder op zichzelf gericht. Daarnaast is het opgroeien met een groot sociaal netwerk beter voor de algemene ontwikkeling van kinderen. Ze groeien veerkrachtiger op.
5 Groei in het loslaten
De balans vinden tussen stevig vasthouden en liefdevol loslaten, tussen nabijheid en zelfstandigheid. Dat doe je als ouder je leven lang. Dat blijft spannend, hoe oud je kind ook is. Wat kan helpen is om je bij elke nieuwe stap af te vragen of je er tegenop ziet vanuit bezorgdheid en angst of dat je iets niet wilt omdat je denkt dat je kind er niet aan toe is. Als je denkt dat je kind een bepaalde vrijheid niet aankan, kun je wachten totdat dat vertrouwen er wel is. Maar als je beseft dat het vooral jouw eigen angst is waarom je iets tegenhoudt, is het goed om hier naar te kijken en langzaam toch meer los te laten. Je zult merken dat je kind de verantwoordelijkheid aan kan, trots is en groeit bij elke nieuwe stap.
Beeld: Tjimke Prins Tekst: Michele Hartog. In editie Bloei lees je meer over liefdevol loslaten.
