School heeft grote impact op het prille kinderleven. Als ouder troost je je grote moeite om een passende school te vinden voor je kind. Toch blijft het in hoge mate een gok: zal het klikken met de leerkracht? Blijkt er vaak een invaller te zijn? Komt mijn kind tot bloei? Hoe komt mijn kind elke dag thuis, voldaan en gelukkig of gespannen en gevloerd? Lex Hupe van de stichting HARTverwarmendWijs houdt zich bezig met schooluitval en vertelt hierover aan Kiind.
‘Als je kind langer dan een maand aaneensluitend verzuimt, overtreed je als ouder de Leerplichtwet en meldt de school dit aan de Leerplichtambtenaar. Dat noemen we de ‘thuiszitters’. Duizenden gezinnen in Nederland komen in deze situatie terecht. Onze stichting is opgericht uit onvrede over het starre onderwijssysteem. Natuurlijk doen de leerkrachten hun uiterste best, toch ontstaan er te vaak problemen.
De oorzaak ligt niet zozeer bij het kind, maar bij de ontmoeting met het dwingende systeem
De oorzaak ligt niet zozeer bij het kind, maar bij de ontmoeting met het dwingende systeem. We noemen het kind dan een autist, of een ADHD-er, maar dat labeltjes plakken laat het werkelijke probleem niet zien. Zelfs kinderen van 6, 7 jaar raken al depressief. Luisteren we wel naar de signalen die de kinderen ons geven tussen de regels door? Ze vertellen een andere boodschap dan die er gehoord wordt. Ik schat de totale groep op misschien wel 1 op de 5 leerlingen, die ‘op de wip’ zitten. Als we doorvragen blijken het allemaal kinderen te zijn die graag leren, en dat doen ze thuis dan ook volop. Dat is toch raar? De meeste kinderen ‘overleven’ het systeem, maar de gevoelige en kwetsbare kinderen lijden er het meest onder. Iedereen kent wel zo’n kind. Wij volwassenen kunnen het tij keren. Het huidige onderwijsmodel is 200 jaar oud, laten we onderwijs ontwerpen dat kinderen wel recht doet.
Scholen hebben zorgplicht
Er is een initiatief gestart om deze gezinnen bij te staan: het Adviescentrum Thuiszitters (ACT). We kregen zo vaak mails binnen van ouders die uitgeblust waren en geen energie meer hadden om tegen de muur van instanties te vechten, dat we vonden dat we daar iets voor moesten gaan doen. Er werd een centraal emailadres ingericht. De situatie wordt in kaart gebracht en de ouders krijgen tips om sterker te staan in gesprekken. Scholen hebben zorgplicht. Dat betekent dat bij problemen de school zelf de leidende rol heeft in het zoeken naar Passend Onderwijs. Toch vertellen leerkrachten dit niet altijd aan de ouders, zodat deze het idee hebben dat zij er dan maar zelf mee moeten gaan redderen. Tachtig procent van de scholen verzuimt deze zorgplicht. Wij geven deze misstanden dan ook altijd door aan het Ministerie. De Inspectie ziet hier nu, dankzij de acties die door ouders zelf zijn opgezet, verscherpt op toe. Scholen mogen hier niet meer mee wegkomen.
Maatwerk voor kinderen
De stichting werkt hard aan het realiseren van goed, echt passend onderwijs. Voor thuiszitters is de weg terug naar het systeem waar ze zijn uitgevallen een weg die wederom vol met hobbels en valkuilen zit. Zo’n kind moet van ver komen, er zijn tal van psychische barrières te overwinnen en scholen kunnen dat meestal gewoon niet aan. Mijn advies is dan ook: begin er niet aan maar ga voor maatwerk. Onderwijs met perspectief hoeft niet per se schoolgang in te houden, dat kun je ook oplossen met bijvoorbeeld een hangout enkele dagen per week, in combinatie met online leren. Het onderwijs is daar doodsbenauwd voor. Door de precedentwerking wil men daar niet aan. Ze zullen toch moeten. Hoe meer ouders dit aankaarten hoe meer politiek gewicht we in de schaal leggen. Uiteindelijk moeten ze wel om. Je kunt dan met het onderwijsgeld (€ 7000 per kind per jaar) een goed alternatief realiseren. Wij doen dit natuurlijk graag samen met vele ouders, dus… geef je op!
Leerplichtwet als obstakel
Een groot obstakel vormt de huidige Leerplichtwet. Deze dwingt ouders hun kind naar school te sturen. Doen ze dat niet, dan zijn ze strafbaar. Je riskeert boetes en zelfs gevangenisstraf. Het ergste vind ik nog dat er vaak een melding bij Veilig Thuis (voorheen Meldpunt Kindermishandeling) wordt gedaan en dat je kind uit huis geplaatst wordt. Omdat je zogenaamd je kind mishandelt als je het vanuit je ouderlijke verantwoordelijkheid weghoudt bij een voor het kind schadelijke situatie. Dit is schrijnend en moet acuut stoppen. Nederland is een vreemde eend in de bijt met deze merkwaardige wet. Alleen in Nederland en Noord-Korea bestaat zo’n constructie. Dat zegt wel iets… Die angel moet eruit, en we gaan een brede beweging opzetten om dit in Den Haag voor elkaar te krijgen. Leerplicht wordt Leerrecht.
Kamperen met z’n allen!
17 t/m 23 juli houdt het ACT een speciale zomerkampeerweek: de ‘Cool experience 2016‘, om gezinnen met ‘thuiszitters’ kans te geven om tot rust te komen en andere gezinnen in dezelfde situatie te ontmoeten. We doen dit nu voor de derde keer en het is steeds een groot succes. Ouders vertellen me dat ze hun kind weer terughebben. Nou daar doen we het natuurlijk voor! Maar ook komt er een stoet onderwijsvernieuwers langs die, samen met deze kinderen, nieuwe plannen voor onderwijs smeden die wél passen.
Tips voor ouders
Vertrouw je kind. Te allen tijde. Je kind laat eigenlijk altijd precies zien wat er aan de hand is. Soms moet je alleen wel goed kijken en uitvinden wat er speelt. Dat is de ene keer natuurlijk gemakkelijker dan de andere keer. De band tussen ouder en kind is sterker dan die tussen de leerkracht en het kind. Als je het vermoeden krijgt dat je kind thuis heel anders is dan op school, dan heb je reden voor een goed gesprek. Zoek contact met de leerkracht. Kinderen duiken soms onder, of vluchten in bizar gedrag. Zoek naar de oorzaak en stel jezelf vragen. Oordeel niet maar blijf zoeken, ook als er van alles wordt beweerd door de mensen om je heen, ook de professionals.’
Lex Hupe zet zich in voor kinderen voor wie het systeem niet past via Wijs Vooruit en het Advies Centrum Thuiszitters. Op twitter te vinden via hartverwarmendwijs en via de hashtag #thuiszitters. Lees meer over de CoolXperience Zomerweek in Uffelte.
