In juli 2014 bood de schrijver Arnon Grunberg via de Volkskrant aan om twee weken lang reservevader te zijn. Hij zou de plek van de echte vader innemen. Eten van zijn bord, spelen met zijn kinderen en slapen in zijn bed. De echte vader zou dan op welverdiende vakantie gaan. Drie jaar later is Arnon op huisbezoek geweest bij 8 gezinnen om te kijken welk gezin hem het interessantst leek om een tijdje bij in huis te gaan wonen. Hij koos voor een gezin met vier jonge kinderen, wonende in Zutphen. Het gezin dat hem het meest uit zijn comfort zone zou halen. Begin september 2017 heeft dit avontuur plaats gevonden en moeder Marjolein deelt de ervaringen van haar en haar kinderen met De Reservevader.
Een vreemde man, maar wel bekend
Een week lang een bekende vreemde man in je huis. Een man die overweegt zelf vader te worden en wil ervaren hoe dat zou kunnen zijn. Van te voren konden wij er niet echt een voorstelling van maken hoe het zou zijn om een reservevader in huis te hebben. Het leek mij als moeder vooral een spannend avontuur. Even wat anders in het rustige geleefde leven dat ik leid als moeder van vier jonge kinderen.
Mijn oudste dochter Ronja (5) was de week voordat hij zou komen er regelmatig mee bezig. Ze telde dagen af dat ‘Armom, Arnom, Arnon Gumberg Grunberg’ (we hebben even moeten oefenen op zijn naam) zou komen oefenen voor zijn toekomstige vaderschap. Echter op het moment dat hij de trap in het station afliep, verdween haar fantasie als sneeuw voor de zon. Ik zag haar denken: ‘Reservevader? Deze man lijkt helemaal niet op papa. En hij gaat met ons mee naar huis? Een hele week lang?! Ik wil niet naast deze vreemde man aan tafel zitten hoor!’
Reserves voor de reservevader
Het viel voor mijn oudste dochter niet mee. En dat merkte de reservevader al toen we van het station naar huis reden. ‘Mag ik water over je heen gooien?’ vroeg Ronja. ‘Nee, dat is niet lief,’ zei de reservevader. Ronja begint hem te schoppen. ‘Hé, niet schoppen! Dat is ook niet lief.’ Het schoppen stopt, maar de rest van de weg naar huis wordt Arnon bekogeld met een knuffel. Dat vond ik acceptabel. Na het avondmaal de tweede dag zei Ronja: ‘Mijn echte papa is veel leuker.’ ’Gelukkig maar’, zei Arnon.
Mijn echte papa is veel leuker
Mijn andere dochters Thura (4), Layla (2) en Zora (net 1) hadden minder moeite met de reservevader. Het duurde niet lang voordat Thura liet zien hoe zo’n goede klimaap zij is. Zo nu en dan gebruikte zij het lichaam van Arnon als klimtoestel. De reservevader was hier in eerste instantie niet van gediend. Maar het klimaapje was zo snel dat hij zich wel moest overgeven aan de armen en benen van Thura, die zelfs zo nu en dan in zijn krullenbos zocht naar luizen. Een teken van liefdevolle acceptatie. Daarnaast kon zij ook helemaal in hem kruipen, wanneer er weer een boekje voorgelezen moest worden. Layla luisterde ook graag naar de verhalen van de reservevader. Zij accepteerde Arnon op een nuchtere wijze. De man die vader probeert te zijn en met een juiste intentie in huis rondloopt werd al snel geaccepteerd. Alleen billen vegen was en bleef toch echt mama’s terrein.
Reservevader vol overgave
Vol overgave en toewijding stortte de reservevader zich op ‘zijn’ kinderen. Niks was hem te gek, te vreemd of te veel. Klodders snot op zijn wang? Geen probleem. Voor de vijfde keer achtereen ‘Mama is kwijt’ voorlezen? Vooruit dan maar. Even door de regen een tros bananen halen? ‘Ik ben al weg!’ Na twee dagen waren de ideeën die ik van te voren van Arnon Grunberg had zo goed als verdwenen. De rationele schrijver bestond alleen boven in de werkkamer. Beneden, rondom mij en de kinderen, was hij een dienstbare reservevader, met een gevoelig hart. Hij sloot de kinderen er moeiteloos en en vooral kleine Zora bleek zijn ware hartendief.
Het hart bleek de middenweg waarin wij elkaar ontmoetten. De afgelopen jaren was ik non stop zwanger en/of borstvoedende moeder. In minder dan 4,5 jaar heb ik vier kinderen gebaard. Je kan me gerust een wandelende baarmoeder noemen. Mijn hoofd was uitgeschakeld en ik functioneerde via mijn reptielenbrein.
Door een week lang te leven in de aura van een persoon met een uiterst wakker en scherp hoofd, werd mijn hoofd ook weer aangezet. Het was alsof ik naar ons gezin keek door zijn ogen. Zwijgzaam als ik kan zijn begon ik dingen meer te benoemen, wat heel waardevol voor de meisjes kan zijn. Zij krijgen zo een duidelijke bevestiging van hun emoties en ik kan met meer afstand kijken naar wat er gebeurt, zonder dat ik mij laat meeslepen door mijn eigen gevoelens. En wanneer het begeleiden en opvoeden van mijn kinderen kan voltrekken zonder al te veel belemmerende emoties, dan kan mijn hart rustig open blijven en kan de liefde moeiteloos blijven stromen.
Het afscheid
De laatste nacht sliep de reservevader in het grote bed naast Ronja en de (nood)uitgang. Zelf word ik omringd door de armen en benen van de andere drie meisjes, die mij meerdere malen uit dromenland slaan en schoppen. Voor mij bestaat er niets heerlijkers dan in slaap vallen gesandwicht door warme kinderlijfjes. Ik ben dus heel wat gewend. Een wild omdraaiende reservevader op veilige afstand, daar lag ik niet wakker van. Helaas werden deze nacht wel drie meisjes ziek. Zeker zes keer heb ik over de reservevader moeten klimmen om spuugbakjes te legen en spuitpoep weg te vegen. Na de derde spuugbak riep ik: ‘Arnon, spuug. Help… Arnon…?’ De reservepapa was diep in slaap en niet wakker te krijgen. Af en toe leek hij verrassend veel op de echte papa.
Eigen papa
De volgende dag haalden we de echte papa van het station en zwaaiden we de reservepapa uit. Het verwelkomen en vaarwelzeggen ging gepaard met een lach en een traan. In de woonkamer vond de overdracht plaats. Een onbestemd en onwennig moment. Moesten de vaders nog iets van elkaar horen? Moest er nog iets uitgewisseld worden? De meisjes vergaten de reservepapa waar hij bij stond. Er gaat toch echt niets boven de echte papa, die onvervangbaar blijkt. We zwaaiden de reservepapa uit en lieten hem los. Hij verliet het vakantiepark waar wij wonen en reed zijn eigen metropolische leven weer tegemoet. De kindertekeningen zullen ons voor altijd blijven verbinden.
Verder lezen
Moedervlekken, Arnon Grunberg
Thuis ben je, Arnon Grunberg
