Wanneer je gaat scheiden komt er een hoop organisatie bij. De ene keer zijn de kinderen bij jou, de andere keer bij je ex. En hoe moet dat met de vakanties? Door middel van een ouderschapsplan kun je er voor zorgen dat alles toch zo goed mogelijk geregeld wordt. Dat geeft een hoop rust voor de kinderen en jullie zelf.
Zorgvuldige scheiding
Wanneer ouders met gezamenlijk gezag uit elkaar gaan, is het verstandig om een ouderschapsplan op te stellen. Op deze manier zijn de afspraken over de kinderen tussen de ouders geregeld en kan een dergelijk plan als uitgangspunt bij verandering worden gebruikt.
Sinds 1 maart 2009 is er een nieuwe wet in werking getreden, namelijk de Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding. Wanneer twee ouders met gezamenlijk gezag hun geschil aan een rechter voor willen leggen, dient er bij het verzoekschrift een “Ouderschapsplan” te worden gevoegd.
Een ouderschapsplan dient in ieder geval de volgende afspraken te bevatten:
- De wijze waarop de ouders de zorg- en opvoedingstaken verdelen;
- De wijze waarop ouders elkaar informatie verschaffen en raadplegen omtrent evenwichtige aangelegenheden met betrekking tot de minderjarige kinderen;
- De kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen en de verdeling hiervan.
De verdeling van de zorg- en opvoedingstaken
Ouders moeten met elkaar bespreken hoe zij de opvoeding en verzorging van hun kinderen na het uit elkaar gaan willen regelen. Je kunt hierbij denken aan waar de kinderen verblijven (per dag of per week), hoe de vakanties geregeld worden, maar ook bijvoorbeeld aan schoolkeuzes en ouderavonden.
Voordat deze wet tot stand kwam, werd er ook gesproken over een omgangsregeling. Voor ouders met gezamenlijk ouderlijk gezag is het woord ‘omgangsregeling’ vervangen door ‘de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken’, zodat het meer omvat dan enkel de omgang met de kinderen.
Er zijn ouders die kiezen voor een co-ouderschap, waarbij de kinderen nagenoeg evenveel tijd bij de vader als de moeder verblijven. Voorwaarde voor het succesvol verlopen van een co-ouderschap is een goede communicatie tussen de ouders.
Een andere keuze is om het hoofdverblijf van de kinderen bij de ene ouder te bepalen en met de andere ouder een goede contactregeling overeen te komen. Dat kan bestaan uit een weekendregeling, maar er zijn tal van variaties mogelijk. Bedenk hierbij wel altijd wat het prettigste is voor de kinderen.
De informatie- en consultatieplicht
Ouders moeten afspraken maken over hoe de contacten tussen hen als ouders gaan verlopen. In de wet staat dat ouders elkaar moeten raadplegen omtrent evenwichtige aangelegenheden. Het lijkt mij verstandig dat de ouders samen kijken wat zij verstaan onder evenwichtige aangelegenheden. Moet een bezoekje aan de huisarts bijvoorbeeld vooraf of achteraf gemeld worden?
De kosten van de verzorging en opvoeding
Dit wordt ook wel de kinderalimentatie genoemd, maar dat kan ook slechts een onderdeel hiervan zijn. De kosten van de verzorging en opvoeding zijn gewoon alle kosten die bij de verzorging en opvoeding van dit kind om de hoek komen kijken. Hiervoor zijn normen en tabellen ontwikkeld, die als richtlijnen kunnen gelden. Op de website van de rechtspraak is het rapport “Kosten van kinderen ten behoeve van vaststelling kinderalimentatie en het rapport Alimenatienormen” te raadplegen.
Ieder kind heeft een behoefte, wat betekent dat ieder kind kosten heeft die de ouders op zich dienen te nemen. Een kind mag in principe niet lijden onder het uiteengaan van zijn ouders. Zijn behoefte dient gewaarborgd te blijven. In de praktijk betekent dit lang niet altijd dat de kinderen op dezelfde voet verder kunnen leven als voorheen. Als ouders gescheiden wonen, zijn er meer kosten die op het inkomen van de ouders drukken en houden zij dus minder geld over voor andere dingen.
Toch behoren de kosten van de kinderen tot de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de ouders. Een zogenaamde kindrekening waar beide ouders een bepaald bedrag op storten, kan uitkomst bieden. Duidelijk moet dan voor beide ouders zijn, welke kosten van een dergelijke kindrekening voldaan kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan hobby’s van de kinderen, of tandartskosten, die niet door de verzekering vergoed worden. Het is verstandig om hier vooraf, dus tijdens het scheidingsproces, overleg over te plegen.
Andere afspraken
Het ouderschapsplan kan nog tal van andere afspraken bevatten. Het is maar net wat de ouders af willen spreken over de kinderen en welke afspraken zij verder nog van belang achten.
De belangrijkste afspraak die ouders onderling kunnen maken is de manier waarop zij met conflicten die kunnen ontstaan om zullen gaan. Het is prachtig als alles goed verloopt en naar volle tevredenheid van alle betrokkenen, maar vaak is dit niet de dagelijkse realiteit. Als ouders elkaar niet regelmatig zien of spreken, kan een onuitgesproken misverstand leiden tot grotere conflicten met alle gevolgen van dien. Dat is ook zo als de ouders bij elkaar wonen. Communicatie is de sleutel tot succes. Ruzies en conflicten zijn een grote bedreiging voor een goede ontwikkeling van de betrokken kinderen.
Voorbeelden van afspraken die ouders onderling kunnen maken:
Welke ouder zorgt voor het naar de kapper brengen van het kind en in welke mate dient de andere ouder bij een kappersafspraak betrokken te worden?Alleen de puntjes knippen, mag ouder A zelfstandig beslissen, maar wordt het lange haar korter geknipt dan moet er vooraf overleg plaatsvinden met ouder B.
Het lijkt een onnozele afspraak, maar het leidt toch wel eens tot conflicten, omdat de ene ouder ervan uit gaat dat het gaan naar de kapper tot de dagelijkse verzorging hoort en de andere ouder zich gepasseerd voelt, omdat het voor die ouder ook belangrijk is.
– Hoe om te gaan met inentingen? Volgen de ouders het inentingenprogramma van het Rijk en vinden zij het dan nodig dat hier overleg over wordt gevoerd of is de mededeling dat het kind dan en dan een inenting krijgt voldoende?
Of en wanneer worden er evaluatiemomenten ingebouwd? In zo’n evaluatie kan bijvoorbeeld gepraat worden over hoe het gaat met de communicatie en of er bepaalde afspraken veranderd moeten worden. Dit is niet ondenkbaar, omdat de kinderen ook ouder worden en andere interesses kunnen ontwikkelen. Daarnaast staan sommige afspraken heel mooi op papier, maar loopt het in de praktijk niet naar ieders tevredenheid.
Het is begrijpelijk dat het maken van afspraken moeilijk is. Jullie gaan immers niet voor niets uit elkaar. Probeer toch open een gesprek in te gaan en vraag er eventueel een mediator bij. Het maken van een goed plan kan namelijk een hoop ellende in de toekomst besparen.
Meer weten?
Diana de Bont is Jurist
