Iedere avond, en bij de kleinsten ook altijd overdag, leg je je kind in bed. Het liefste zou je willen dat ze meteen gingen slapen, maar zo werkt het in veel gevallen niet. Veel kinderen hebben moeite om in slaap te komen en willen liever bij je blijven, ook om te slapen. Of je er nu voor kiest om je kindje bij jou te laten slapen of in een eigen bedje, veel kinderen zijn gebaat bij een bedritueel.
Nut van een ritueel
Een slaapritueel maakt de overgang van de ene naar de andere situatie vloeiender, logischer en rustiger. Door steeds hetzelfde ritueel uit te voeren, zal je kind dit ook herkennen. Deze herkenbaarheid geeft je kind een veilig gevoel. Eigenlijk ben je bij het bedritueel bezig met ondersteunende communicatie: je handelingen en de voorwerpen die je daarbij gebruikt (boekje, lampje, liedje) verwijzen naar een andere situatie, die daarna komt: namelijk het slapen. Wat voor ritueel je hebt maakt niet zoveel uit, als je maar iedere keer min of meer hetzelfde doet. Kijk wel goed wat bij jouw kind werkt. Voor veel kinderen geldt: hoe rustiger, hoe beter, maar sommige kinderen kunnen een terugkerend grapje ook goed hebben.
Slaapritueeltjes bij baby’s
Ook baby’s kunnen al veel hebben aan een ritueeltje. Een voorbeeld hiervan kan zijn: eerst een kietelspelletje, dan een kusjesfeest, vervolgens verschonen en een slaapzak aan doen, kijken naar zijn spiegelbeeld, drinken en slapen. Hiermee wordt niet bedoeld dat je je kind moet laten huilen als het slapen niet wil lukken. Het is vooral zinvol omdat het het beginpunt van de nacht aangeeft. In de loop der tijd verandert een slaapritueel meestal.
We hebben jullie opgeroepen jullie slaaprituelen te vertellen aan ons. Hieronder vind je een selectie.
Elin is een heerlijke 2,5 jarige peuter. Ze is een echte slaapkop en heeft altijd eigenlijk goed geslapen, zowel overdag als ‘s nachts. In haar wiegje, in de wandelwagen, in de draagdoek, ledikant en toen was er opeens een juniorbedje…
Leuk een juniorbedje, staat zo gezellig in haar kamer, een echt meidenbed. Enige nadeel is: ze kan er ook uitklimmen. En dan niet een keer maar tientallen keren! Daarbij komt dat ze opeens de leeftijd heeft bereikt waarop ze de dingen van de dag echt moet verwerken en een plekje moet geven.
Tijd voor een nieuw bedritueel dus, niet alleen meer pyjama aan, liedje zingen, kusje en zwaaien maar iets uitgebreider de dag afsluiten en de nacht beginnen.
Sinds kort zetten we de bewuste dingen die Elin die dag niet leuk gevonden heeft zoals de boze buien, de regen en bijvoorbeeld het vallen aan de kant bij het kleren uitdoen.
“Dag kleren! Dag boze buien! Dag vallen!” En we doen de slaapkleren aan vol mooie gevoelens en dromen.
Daarna gaan we verhaaltje voorlezen, ze mag zelf het voorleesboek kiezen. Dan maken we haar huisje door de armen over haar bovenlichaam te kruisen met de handen op de schouders. Ik vertel dat dat huisje van haar is en dat ze in dat huisje alle dingen kan dromen en beleven die ze wil beleven. Als ze dingen niet wil dan kan ze zeggen dat ze weg moeten gaan.
Vervolgens vraag ik “Wat vond je het allerleukste vandaag?” en dan hebben we het daar eventjes over. Dan komt het kusjesfestijn. Alle vijf de knuffels en Elin krijgen dan een kusje en sóms wel meer dan een! Hierna gaat de klamboe dicht en het licht uit en haar muziekdoosje aan. We zwaaien met handkusjes en Houvanje’s.
Als ze dan alsnog uit haar bedje klimt, dan leggen we haar zonder iets te zeggen terug, doen we de klamboe dicht, het licht uit en haar muziekdoosje aan.
We gaan de kamer uit. Soms komt ze er dan nog een keer uit en dan herhalen we dit. Tegenwoordig komt het nog maar sporadisch voor dat ze eruit klimt en gaat ze gelukkig weer gewoon lekker en rustiger slapen.
Marije Denekamp, moeder van Elin (2,5 jaar)
Ikzelf ben iemand die heel erg van regelmaat houd, dus bij onze dochter zijn we ook vrij snel een ritme gaan volgen bij het naar bed brengen.
Voordat ze naar bed gaat krijgt beneden iedereen een kus die niet mee gaat met het naar bed brengen.
Boven in de badkamer worden de kleren vervangen door de pyjama. Daarna volgt haar pufje, tandenpoetsen en wat water drinken. Dan wordt er naar de spiegel gezwaaid.
In haar kamertje gaan we in de schommelstoel zitten en voorlezen. Standaard een boekje voorlezen en een boekje waar ze zelf wat mee kan: een kartonnen kijk- en speelboekje bijvoorbeeld.
Hierna krijgt ze haar speen en zingen we het gebedje. Na het volmondig amen gaan we nog even vrije vrije en geven we een dikke zoen.
Dan mag ze zelf een knuffel uitzoeken die mee gaat in bed -ondanks dat het meestal dezelfde is- en wordt ze in bed gejonast.
Het ritme is er al heel vroeg in gekomen, sommige dingen veranderen met de tijd en sommige gewoontes heeft onze dochter er zelf in gebracht zoals het zwaaien naar haar spiegelbeeld.
Joke Vermanen, moeder van Hannah (1,5 jaar)
Ik heb onlangs een redelijk goed werkende manier ontdekt voor mijn zoon van vijf voor het slapen gaan.
Hij is een kind dat niet veel slaap nodig heeft, da’s punt 1, maar in de zomer maakte hij het vaak erg bont: om 22.00-23.00 slapen was soms eerder regel dan uitzondering. En niet alleen als kind van vijf, maar ook toen hij jonger was. En dan moesten we er ook nog vaak heen moeten en boos worden.
Nu breng ik hem vaak zo tussen 19.30 en 20.00 uur naar bed, pyjama, tandenpoetsen, plassen -wat hij niet altijd wil- en uiteraard voorlezen. Voorheen mocht hij spelen, maar hij ging maar door en daardoor werd het laat. Nu geef ik hem een minuut of 10 à 15 de tijd om nog even te spelen. Op de klok kan hij zien hoe laat het is en komt tegenwoordig zelf (ja, ja!) naar me toe: “Mama, het is tijd!”. Dan doen we nog een liedje dat hij mag kiezen en daarna is het tijd om te slapen. Soms moet hij nog wel een plas doen (als hij voorheen zeker wist dat hij niet hoefde), en nog een beetje gerommel, maar toch beduidend minder dan voorheen. Ook komt hij er veel minder vaak uit.
Hij weet nu waar hij aan toe is, wat er van hem verwacht wordt en gaat daarmee akkoord.
Léontine moeder van zoon (5 jaar)
Misschien heb je hier wel iets gelezen wat je aanspreekt en wat je gaat uitproberen. Een bedritueel lost niet zomaar alle slaapproblemen op, maar het kan wel bijdragen aan een fijnere afsluiting van de dag.
Meer weten?
Lekker slapen zonder huilen | Elisabeth Pantley | ISBN 9789055944316
