De voordelen van de fiets ten opzichte van de auto als vervoermiddel zijn overtuigend. Je bent in beweging, ervaart minder stress, bespaart geld, het is beter voor het milieu en de kans op een dodelijk ongeval is aanzienlijk kleiner (bron: CBS). Voor de ontwikkeling van kinderen komen daar nog een aantal voordelen bij: het contact met de omgeving en het ervaren van de elementen zijn heel leerzaam. Reden genoeg dus om met één, twee, drie, vier of meer kinderen nog altijd je beste beentje voor te zetten en op de fiets te stappen. De mogelijkheden zijn tegenwoordig ook legio. Vooral bakfietsen en fietskarren zijn enorm populair geworden. In dit artikel zetten we de mogelijkheden en afwegingen op een rij om zo te helpen bij het kiezen.
Je persoonlijke situatie
Om een goede afweging te kunnen maken moet je je wensen goed op een rijtje hebben. Het helpt om daarbij de volgende vragen te beantwoorden:
- Wat wil ik voornamelijk vervoeren? Hoeveel kinderen (houd rekening met speelvriendjes) en extra lading?
- Hoe vaak wil ik de fiets gebruiken? Dit kun je beter overschatten dan onderschatten. Wanneer je je keuze op het laatste baseert kan het tegenvallen als het toch meer is en haak je alsnog af.
- Wat is mijn budget? Hierbij kun je de bezuiniging op benzine of zelfs het wegdoen van de (tweede) auto mee in overweging nemen.
Uitbreiden van een gewone fiets
Het uitbreiden van je gewone fiets is ideaal wanneer je weinig kinderen hoeft te vervoeren. Het is relatief goedkoop en je bent al helemaal vertrouwd met de fiets. Bij het upgraden van je gewone fiets moet je er wel rekening mee houden dat niet elke fiets op het extra gewicht berekend is. Daardoor kan je fiets sneller slijten. Hier een aantal van de uitbreidingsmogelijkheden op een rij met de voor- en nadelen:
Voor- en achterzitjes zijn de meest gebruikte middelen om kinderen op de fiets mee te vervoeren. Deze stoeltjes zijn overal verkrijgbaar en je kindje is lekker dichtbij. Dit is relatief goedkoop, de stoeltjes zijn ook gemakkelijk tweedehands verkrijgbaar. Nadelen zijn dat sommige achterstoeltjes moeilijker combineerbaar zijn met fietstassen, voorstoeltjes kunnen in de weg zitten met op- en afstappen en sommige ouders vinden het moeilijker om in balans te blijven.
Het dubbele achterzitje is een stuk onbekender en veel moeilijker te verkrijgen. Wanneer een dubbel achterzitje op een gewone fiets gemonteerd is, wordt het zwaartepunt naar achteren verplaatst en kan de fiets gaan steigeren als je niet oplet. Deze constructie kan ook erg belastend zijn voor je frame en spaken, waardoor deze eerder mankementen kunnen vertonen.
Een houder voor een baby-autostoeltje wordt ook wel baby-mee genoemd. Het is een frame dat op de bagagedrager gemonteerd wordt. Vervolgens wordt het baby-autostoeltje op het frame bevestigd. Voordeel is dat je jonge baby’s kunt vervoeren. Nadelen zijn dat je weinig zicht hebt op je baby (als de baby-mee achterop gemonteerd is) en de houding van de baby in een autostoeltje niet optimaal is.
De aanhangfiets is een mogelijkheid voor kleuters en grotere kinderen. Er zijn aanhangfietsen die op de zadelpen gemonteerd worden en er zijn varianten die aan de bagagedrager gemonteerd worden. Die laatste zijn te combineren met een achterzitje. Voordeel van dit fietsje is dat je kindje actief kan meetrappen. Nadeel is dat het achterop geen verkeersinzicht ontwikkelt, terwijl dat wel gebeurt als je kind zelf fietst. Er zijn ook frames te koop waarmee je een gewoon kinderfietsje achter je eigen fiets kan hangen (FollowMe of Trailgator). Dan kan je kind afgewisseld helemaal zelf fietsen of aan je vast.
Een bagagedrager boven je voorwiel kan uitkomst bieden wanneer je achterstoeltje niet te combineren is met fietstassen of wanneer er nog meer laadruimte gewenst is. Het sturen is weer even wennen met deze constructie.
Een dubbele standaard kan helpen bij het in- en uitladen van de fiets.
Speciale fietsen
Wanneer je toch een nieuwe fiets wilt aanschaffen is het zinvol om een fiets te kiezen die speciaal gebouwd is op jouw behoefte. Deze fietsen houden rekening met de verplaatsing van het zwaartepunt en de zwaardere belasting. Een aantal voorbeelden van deze fietsen:
De Moederfiets is erg bekend en lijkt op een gewone fiets, maar dan met alle aanpassingen alvast erop. Het is erg merk-afhankelijk of deze fietsvariant daadwerkelijk voordelen biedt ten opzichte van een reguliere fiets. Waar je op kunt letten bij de aanschaf is de ruimte bij het op- en afstappen en de stabiliteit. Daarnaast hebben deze fietsen vaak een dubbele standaard en een ander stuur.
De duofiets of tweelingfiets heeft achterop reeds twee zitjes. Deze speciale uitvoering is op het extra gewicht gebouwd en zal niet steigeren. Het achterwiel is vaak ook kleiner. Hierdoor komt het zwaartepunt lager (dat is stabieler) en hoef je de kinderen minder hoog te tillen. Deze fiets wordt ook vaak geleverd met een bagagedrager boven het voorwiel.
Een ouder-kind tandem is een speciale fiets die vaak gebruikt wordt voor kinderen met een beperking, maar kan natuurlijk door iedereen gebruikt worden. Deze fiets is er in een ‘gewone’ tandemvariant of als een ligfiets (voorste liggend, achterste zittend).
Bakfietsen: prijs/kwaliteit
Bakfietsen zijn er in verschillende prijsklassen en varianten. De kwaliteit van de bakfiets zie je echt terug in het prijskaartje. Wanneer je veelvuldig gebruik gaat maken van deze fiets doe je er verstandig aan om goed te investeren. Er zijn grofweg drie prijsklassen. De genoemde prijzen in dit klasse-overzicht zijn nieuwprijzen voor een basis-bakfiets (zonder trapondersteuning, huifje en dergelijke extra’s).
De eerste klasse loopt tot 1300 euro. Deze bakfietsen zijn aardig voor sporadisch gebruik. Ze bevatten vaak onderdelen die niet helemaal bestand zijn tegen de extra lasten van de bakfiets waardoor ze sneller slijten en ongemakken vertonen. Dit zijn fietsen die vaak online of in grote winkelketens (geen fietsenwinkels) verkocht worden. Ook fietsen die non-stop een van/voor-actie hebben lopen en waarvan de lage actieprijs onder de 1300 euro ligt, vallen gewoon in deze prijscategorie.
De volgende categorie loopt tot 2000 euro. Voor een goede bakfiets, voor regelmatig tot veelvuldig gebruik, moet je rekenen op een nieuwprijs vanaf 1500 euro. Deze zijn kwalitatief goed en hebben een goed afwerkingsniveau. Ze blijven ook mooi en goed na veelvuldig gebruik. De service van de fabrikant of het verkooppunt is veelal prima in orde.
In het hoogste segment, vanaf zo’n 2000 euro, zitten bakfietsen met een topafwerking en fantastisch fietscomfort. Deze fietsen zijn soms ook gemaakt van andere materialen (aluminium, dus extra licht) of hebben een bijzonder ontwerp.
Bakfietsen: variaties
De bekendste twee variaties van de bakfiets zijn de standaard twee- en driewielers. Daarnaast zijn er versies waarbij de fiets zowel met als zonder bak te gebruiken is. Bij sommige modellen is de ‘bak’ vervolgens zelfs als wandelwagen te gebruiken. Een algemeen voordeel van de bakfiets is dat je goed zicht hebt op de kinderen en de laadruimte groot is.
De driewieler kent de volgende voordelen: Het is gemakkelijk om kinderen in en uit te laden. De laadruimte is groot voor zowel cargo als meerdere kinderen. Nadelen zijn dat het zowel het sturen als het fietsen zelf zwaarder is. Wanneer drempels ongelijk genomen worden en bij het nemen van bochten met hoge snelheid is deze fiets onstabiel. Hij past vaak niet door de schuurdeur. Het vergt wat oefening om erop te kunnen rijden.
De tweewieler is, in tegenstelling wat vaak gedacht wordt, heel stabiel. De bak is vrij laag, dit zorgt voor een laag zwaartepunt en dus stabiliteit. Hij stuurt ook heel prettig en afhankelijk van de maat bak kun je er redelijk veel in kwijt. Door de speciale standaard is ook bij deze fiets het in- en uitladen van kinderen of cargo heel gemakkelijk. Verder fietst de tweewieler een stuk lichter dan de driewieler. De laadruimte is echter wel kleiner dan bij een driewieler.
Fietskarren
Ook bij fietskarren geldt dat prijs en kwaliteit hand in hand gaan. De duurdere modellen zijn lichter, meer slijtvast en beter geveerd.
Voordeel van de fietskar is dat hij vaak ook als wandelwagen gebruikt kan worden. Verder fietst het vrij licht (vergelijkbaar met de tweewiel-bakfiets) en vallen de kosten bij aanschaf mee.
Nadelen zijn de beperkte extra laadruimte en dat er maar 2 kinderen in passen. Verder trekt en duwt de kar aan je fiets bij het optrekken. Dit kan vervelend zijn als je rug en/of schouders je zwakke punt zijn. Ook kan hierdoor je fiets sneller slijten. In zijn geheel past hij vaak niet door de schuurdeur (tenzij dwars). Wanneer de kinderen enthousiast in- en uitstappen, kan daarbij de fiets omvallen. Bovendien heb je geen goed zicht op je kinderen.
Fietsen en een draagdoek
Omdat naar het gebruik van een draagdoek op de fiets geen onderzoek bestaat, is het moeilijk iets te zeggen over de veiligheid van fietsen met kind in de draagdoek. Een fietsstoeltje biedt uiteraard een stuk bescherming, maar er is ook iets te zeggen voor de instinctieve bescherming van je kind wanneer die in de draagdoek zit. Factoren waar je over na moet denken zijn: Wat doet een kind in draagdoek met mijn stabiliteit. Wat vertellen de weersomstandigheden mij over veiligheid? Hoe veilig is mijn route? Wat in ieder geval af te raden is, is het fietsen met een kind op de buik. Bij een noodstop is de kans dat je kindje klem komt te zitten tussen het stuur en jouw lichaam erg groot. Verder zegt de Nederlandse wet:
“Fietsers en bromfietsers mogen slechts kinderen beneden acht jaren vervoeren indien zij zijn gezeten op een doelmatige en veilige zitplaats met voldoende steun voor rug, handen en voeten.” 1
Met ‘doelmatig’ wordt bedoeld dat de zitplaats origineel bedoeld is om kinderen mee te vervoeren met de fiets. In dat kader heb je de Nederlandse wet tegen je wanneer je een kind wil vervoeren op de fiets met een draagdoek. Een draagdoek is namelijk niet speciaal gemaakt om op een fiets te gebruiken. Dat geldt echter net zo goed voor een baby-autostoeltje op een adapter. Ook deze is niet speciaal gemaakt voor de fiets.
Afweging
Zoals je ziet heeft elke optie zijn voor- en nadelen. Gelukkig is het van je persoonlijke situatie afhankelijk of een bepaald nadeel voor jou überhaupt wel nadelig is. Wanneer je bijvoorbeeld maar weinig fietst zijn argumenten met betrekking tot slijtage veel minder van belang. Zo is er voor iedereen wel een passende fiets-oplossing te vinden!
____________
1 http://wetten.overheid.nl/BWBR0004825/geldigheidsdatum_03-04-2009#HoofdstukII
