Ina Heijnen is bedrijfsdoula, Birthlight yogadocent en ze schreef het boek Spuug op je blouse. In onderstaand artikel reageert ze op het interview met gynaecoloog Bas Veersema in de Volskrant van 7 februari 2020.
Heb je ooit een neushoorn op haar rug zien baren?
Iedereen die mij een beetje kent, weet dat ik groot voorvechter ben van goed geïnformeerd eigen keuzes maken. Iets waar gynaecoloog Bas Veersema ook voor pleit. Toch ben ik het totaal niet eens met deze aanstaande hoogleraar. Hij stelt in De Volkskrant dat vrouwen niet meer gemaakt zijn om vaginaal te baren en daar op latere leeftijd last van krijgen.
Slechte evolutie?
Onze moeders en oma’s konden nog wel vaginaal bevallen, maar het bekken van de huidige vrouwen zou in twee generaties zó veranderd zijn, dat een ‘vaginale bevalling niet voor alle vrouwen geschikt is.’ We zijn van de natuur verwijderd en Veersema geeft het voorbeeld van een neushoorn. Mama neushoorn kan heel goed zonder hulp bevallen, maar ‘de mens is bij de bevalling hulpbehoevend geworden’. ‘Vrouwen zijn de dupe geworden van een ontwerpfout in de evolutie’, beargumenteert Veersema.
Mijn gedachte: heb je ooit een neushoorn op haar rug zien baren? Dat is wat we namelijk vragen van barende vrouwen. Zou jij, lieve lezer, op je rug kunnen liggen in je blootje met drie mensen om je heen en dan kunnen poepen? Terwijl je je adem vasthoudt en moet persen terwijl de omstanders je aanmoedigen? Dan zou een neushoorn ook moeite hebben met bevallen.
Of tegen de zwaartekracht in?
Liggen op de rug is de minst logische houding om een kind te baren. De baby moet tegen de zwaartekracht in omhoog door het geboortekanaal worden gewerkt. Er is nauwelijks bewegingsvrijheid en de ruimte binnenin het bekken wordt beperkt. De meeste vrouwen wordt gevraagd hun adem vast te houden, waardoor de bekkenbodemspieren zich aanspannen in plaats van ontspannen. Dit is hoe 80% van de Nederlandse vrouwen bevalt. Ik vind het niet raar dat het op deze manier niet optimaal verloopt; tegen de zwaartekracht in, geen optimale ruimte in het bekken en de spieren zijn gespannen. Dan moet je de kracht van een neushoorn hebben om je kind te baren.
Wat als we vrouwen en hun bevalpartner optimaal zouden voorbereiden?
Wat als we vrouwen en hun bevalpartner optimaal zouden voorbereiden? Wanneer vrouwen leren zich te ontspannen, kunnen bevalhormonen hun werk doen. We kunnen vrouwen ook stimuleren om te bewegen en privacy gunnen in een ruimte die voor hen prettig voelt. Wat als er continu een vast gezicht aanwezig is ter ondersteuning in plaats van in-, en uitlopende zorgverleners? Ik denk dat vaginaal bevallen dan een hele andere ervaring wordt.
Ja, keizersnedes redden levens
En begrijp me niet verkeerd, ik ben enorm dankbaar voor de mogelijkheid van een keizersnede. Ik ben dankbaar voor de artsen die dit hebben ontwikkeld en de artsen die de vaardigheden hebben om deze medische ingreep zorgvuldig te kunnen doen. Keizersnedes redden levens van moeders en baby’s en er zijn situaties waarin ze absoluut noodzakelijk zijn. Er zijn ook situaties waarin vrouwen niet ondersteund worden bij het creëren van de optimale bevalomstandigheden. Zo wordt medisch ingrijpen nodig. Maar was het ook onvermijdelijk?
Langzaam herstel voorkomt verzakkingen
Naast het verbeteren van de bevalomstandigheden, valt er veel winst te behalen in het beter begeleiden van de postpartum periode. Hoogleraar uro-gynaecologie Huub van der Vaart ziet veel vrouwen met verzakkingen. Ik vind dit niet gek. Moeders krijgen zes weken na de geboorte te horen dat ze ‘alles weer kunnen doen’. Vrouwen gaan na de kraamperiode weer hardlopen omdat ze ‘hun oude lijf’ weer zo snel mogelijk terug willen.
Een aantal van die vrouwen zie ik een paar weken later op de yogamat in mijn postnatale les. Met bekkenbodem-, of bekkenpijn. Want je postnatale lijf is niet na zes weken klaar om te rennen. Bekkenfysiotherapeuten raden aan om minimaal negen maanden te wachten met rennen na een geboorte. Langzaam herstellen voorkomt klachten op de lange termijn. Betere voorlichting en begeleiding, bijvoorbeeld door een standaard consult bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut, voorkomt een hoop verzakkingen.
Keizersnede beter dan vaginaal bevallen?
Veersema pleit voor risico-inventarisaties en de vrije keuze voor een keizersnede. Hij ziet weinig voordelen van een vaginale bevalling boven een keizersnede. Dat terwijl uit onderzoek blijkt dat vaginaal geboren kinderen bijvoorbeeld minder last hebben van astma en diabetes, benadrukt zijn collega Gerard Visser. Borstvoeding verloopt over het algemeen een stuk beter na een vaginale bevalling en het herstel van de moeder verloopt sneller.
En de hormonencocktail dan?
Veersema gaat volledig voorbij aan de positieve impact van hormonen die vrijkomen bij een vaginale bevalling, zelfs wanneer deze eindigt in een keizersnede. De baby heeft aangegeven ‘klaar’ te zijn voor de geboorte en het onderzoek naar de ingenieuze hormonencocktail van zowel baby als moeder staat in de kinderschoenen. Anna Verwaal weet hier alles over. Wereldwijd geeft ze lezingen over het belang van een natuurlijke fysiologische geboorte voor zowel moeder als kind. Haar TedTalk vind je hier.
Bevallingstrauma door zware bevalling of zorgsysteem?
Het voorkomen van bevallingstrauma is ook een van Veersema’s argumenten. Uiteraard ben ik het daarmee eens. Toch zou ik een compleet andere aanpak kiezen. Brun Kuipers, auteur van Zo Beval Ik, is expert op het gebied van geboortetrauma. Na jarenlang onderzoek komt Kuipers tot een aantal conclusies; in ons huidige zorgsysteem is er te weinig ondersteuning van het optimale fysiologische geboorteproces. Zorgverleners zijn zich niet bewust van hun eigen impact. Beide aspecten kunnen leiden tot een bevallingstrauma. Ik raad iedere zorgverlener aan om dit boek te lezen.
Voorkomen is beter dan genezen
Bevallen op eigen manier, op basis van vertrouwen en volledige informatie, is mijn wens voor iedere moeder. Dat zorgverleners het natuurlijke proces kennen en ondersteunen. Dat ze alleen ingrijpen wanneer dit écht nodig is. Ik wens dat moeders zich gehoord en gesteund voelen, voor, tijdens en na de bevalling. Want voorkomen is beter dan genezen. Dat ben ik met Veersema eens.
Ina Heijnen schreef ‘Spuug op je blouse’ en is bedrijfsdoula. Ze ondersteunt zwangere vrouwen en werkende moeders.
