Gezond eten is altijd belangrijk, maar tijdens het bouwen van een baby vooral! Marit Verwer schrijft hier een reeks over. Deel 3: Voeding tijdens de borstvoedingsperiode.
(Lees ook deel 1: Voeding tijdens zwanger willen worden en 2: Voeding tijdens de zwangerschap)
Hoera, je baby is geboren! Je kleintje bekijken en vasthouden na negen maanden in je buik is een bijzonder gevoel. Helemaal bijzonder is het, om het kindje dat je in je buik hebt gevoed nog een tijd aan je borst verder te kunnen voeden. In de vorige delen van deze serie kon je lezen over voeding en leefstijl vóór en tijdens de zwangerschap. In dit deel: voeding tijdens de borstvoedingsperiode. Als je de vorige twee delen gelezen hebt, zul je daar al enige overlap in hebben ontdekt.
Het leuke is: de belangrijkste voedingsstoffen die een kindje nodig heeft tijdens zijn ontwikkeling en groei zijn in hoofdlijnen in alle drie de fasen hetzelfde: vetoplosbare vitamines, mineralen en voldoende vetten van goede kwaliteit. Over die vetten wil ik deze keer wat uitgebreider schrijven. Natuurlijk vallen er nog heel veel meer mooie en interessante dingen te vertellen over voeding tijdens de borstvoedingsperiode, maar omdat het belang van vetten hierin vaak een ondergeschoven kindje is focussen we deze keer daarop. De vetten die jij eet hebben invloed op de vetsamenstelling van je melk, en vetten zijn van groot belang als het gaat om het bouwen van een kinderlijfje. Dus, waar let je nu op?
Gezonde vetten
Eet jij gezonde, natuurlijke vetten, dan verhoog je daarmee het totale vetgehalte van je melk. Voldoende vet heeft je kindje nodig om te groeien en om de eiwitten uit de melk goed te verteren en te kunnen gebruiken voor de opbouw van zijn lijfje. Verzadigde vetten (uit roomboter, ghee, kokosolie of vlees bijvoorbeeld) zijn belangrijke bouwstoffen voor gezonde celwanden overal in het lichaam. Dierlijke vetten bevatten ook nog eens vitamine A en D (waarom dat ook alweer zo belangrijk was lees je Bouwen, voeding tijdens de zwangerschap).
Vooral botervet is daarnaast erg rijk aan vitamine K2: ook een vetoplosbare vitamine die nauw samenwerkt met vitamine A en D bij onder andere de botopbouw. Tegenwoordig is het standaardadvies om baby’s vitamine D en K bij te geven, omdat borstvoeding er te weinig van bevat. Gek, natuurlijk, dat moeder natuur dit zo geregeld heeft. Je kunt je daarom afvragen of het gebrek aan deze vitamines in moedermelk niet gewoon te maken heeft met een tekort bij de moeder. Zeker in het geval van vitamine D: meer dan de helft van de westerse bevolking heeft namelijk een vitamine D-tekort. In Nederland is dat percentage onder vrouwen ongeveer 56%.4
Cholesterol is een superfood
Niet te zuinig smeren met die boter dus! Sterker nog, ik stem voor een dubbele laag. Minimaal. Onderzoek onder borstvoedende mama’s vond dat moeders die margarine met transvetten eten melk met een lager vetgehalte produceren, terwijl moeders die boter eten vettere melk hadden met relatief meer van de gezonde korte- en middellange-ketenvetzuren die een antimicrobiële werking hebben (zoals laurinezuur, dat ook in kokosolie voorkomt).
Vetten zijn van groot belang
Ook hebben moeders die boter eten meer cholesterol in hun melk.1 En cholesterol is een superfood! Zeker voor baby’s. Het is essentieel voor de ontwikkeling van de hersenen, het zenuwstelsel en de darmen – de basis van onze gezondheid. Niet voor niets biedt borstvoeding een baby ongeveer 6x meer cholesterol dan het dieet van de gemiddelde volwassene.
Over het feit dat transvetten toxisch zijn is iedereen het tegenwoordig redelijk eens. Als borstvoedende mama laat je ze dus het beste helemaal achterwege: zo komen ze ook niet in je melk. Een baby heeft voor een stevig, gezond lijfje onder andere natuurlijke verzadigde vetten nodig. Krijgt hij in plaats daarvan transvetten, dan zal hij die gebruiken voor de opbouw van zijn lijfje en dat kan voor problemen zorgen nu en in de toekomst, zoals een verhoogd risico op degeneratieve ziekten en gevoeligheid voor ontstekingen. Het eten van transvetten verlaagt het totale vetgehalte van je melk1 2. Naast transvetten vermijd je beter ook geoxideerde vetten: onverzadigde vetten die door verhitting of blootstelling aan licht en lucht toxisch zijn geworden.
Onverzadigd vet
Natuurlijk heb je ook onverzadigd vet nodig. Vooral DHA (een omega 3-vetzuur) is voor je kindje van belang. Je komt eraan door het eten van vette vis, visolie of levertraan. Krijg jij voldoende DHA binnen, dan stijgt ook het percentage in je melk en geef je de ontwikkeling van de hersenen en ogen van je kindje een enorme boost! Onverzadigde vetten kun je beter niet verhitten.
Vijf superfoods voor de borstvoeding
Enfin. Ter afsluiting van dit vette verhaal: Vijf vet voedende superfoods voor de voedende mama.
1. Boter mag na mijn lyrische relaas hierboven in deze lijst geen verrassing zijn. Dik besmeren die boterham dus! Het heet tenslotte niet voor niets BOTERham. Eet je geen brood of crackers, dan kan ik je uit ervaring vertellen dat het zo uit de koelkast, bestrooid met wat zeezout, ook minstens zo lekker is. En mocht je dat niet met me eens zijn, dan kan er natuurlijk altijd nog een flinke klont over de groenten, granen, aardappelen of door de soep.
2. Zelf getrokken bouillon kwam vorige keer al voorbij, maar hoort ook tijdens de borstvoedingsperiode zeker in de top 5 thuis. Tijdens de borstvoeding gebruikt je lichaam extra veel calcium en andere mineralen: een goede bouillon houdt je voorraad op peil en biedt bovendien een fijn tussendoortje en het nodige vocht.
3. Levertraan is de rijkste bekende voedingsbron van vitamine D. Bovendien boordevol DHA.
4. Eieren. Een goede bron van cholesterol: ultiem baby-superfood.
5. Kokosolie is een bron van energie en goede vetten. Wist je dat kokosolie een belangrijk ingrediënt is van de zelfgemaakte flesvoeding naar het recept van de Weston Price stichting? (Je weet wel, die tandarts uit Bouwen, zwanger willen worden).5 Kokosolie is daarnaast heel fijn en veilig voor zowel jezelf als je kindje om uitwendig te gebruiken bij uitslag of pijnlijke tepels.
Bronnen
1. N.K. Anderson e.a., Dietary fat type influences total milk fat content in lean women, Journal of Nutrition 135, pp. 416-421 (2005)
2. Teter BB ea
3. W.S. Harris e.a., Will dietary omega 3 fatty acids change the composition of human milk?, American Journal of Clinical Nutrition 40, pp. 780-785 (1984)
4. IOF: Vitamine D-status in Europe
5. Home-made formula van de Weston A. Price stichting
