Buiten de lijntjes opvoeden is ook opvoeden

door Nelleke Bos

Buiten de lijntjes is het interessanter. Ook in de opvoeding. Opvoeden – we hebben er als ouders allemaal mee te maken. Maar wat is opvoeden nu helemaal? Hoe noodzakelijk is het? Soms maken we ons wel erg druk om Hoe Het Hoort.

Binnen en buiten de lijntjes

Nog voor je baby geboren is, begint het al: controles en metingen naar de juiste groei, hartslag, uitgerekende datum. Na de geboorte houdt het niet op: volgt je kind de juiste curve, valt hij niet buiten de lijntjes? Heb je eenmaal een peuter rondlopen, dan volgen de talloze adviezen en cursussen om je kind prettig in het gareel te houden en hem klaar te stomen voor de volgende ultieme fase van het binnen-de-lijntjesschap: school.

Bij de ontwikkeling van het kind komt zo bezien veel kijken. We zetten per persoon maar een paar exemplaren op de wereld, en er is om ons heen veel vergelijkingsmateriaal. We willen authentieke kinderen, maar niet té authentiek, want dan wijk je weer zo af. En dat is best spannend.

Je kind mag er zijn

Kiindmens Mirjam valt op dat opvoeden vaak veel ingewikkelder gemaakt wordt dan puur ‘het grootbrengen van je kinderen’.

‘Ik blijf het een lastig iets vinden, het is bijna een principieel ding, een levensovertuiging die uiteindelijk veel verder gaat dan alleen ‘opvoeden’. Ik zie om me heen zoveel gezinnen die worstelen en ouders die hun kinderen beschadigen door op een bepaalde manier op te voeden of juist helemaal niet op te voeden. In de basis gaat het er volgens mij om dat je ergens centraal stelt dat je kind er mag zijn, net als jij. En dat je daaromheen probeert met elkaar te leven op een positieve en opbouwende manier. Contact is toch de basis.

Het lijkt wel of er maar twee kanten zijn. Óf je voedt op met trucjes, modellen en technieken, óf via een ingewikkeld proces van zelfontwikkeling. Het zou zo mooi zijn als er een soort relaxte tussenvorm is waardoor iedereen denkt: oh ja, dat kan ik ook.’

Dat sluit mooi aan bij Jan Geurtz, die in zijn boek Het einde van de opvoeding wil laten zien dat wij – juist mét ons oh zo mooie bewustzijn – ballast aan onze kinderen doorgeven. We proberen de kinderen via keihard bewustzijnswerk het tegenovergestelde te geven van wat wij als kind kregen, en met die tegenbeweging geven we doodleuk nieuwe obstakels aan ze mee. De relaxte tussenvorm kan weleens een heel zinnig idee zijn.

 

Bied je kind levenservaringen

Of neem documentairemaker Judith de Leeuw (van Overal Spullen), die de dingen zeker niet binnen de lijntjes bekijkt. ‘Er is in onze samenleving een taboe op negatieve emoties. Toch is waarschijnlijk het erkennen van die gevoelens nodig zonder afleiding te zoeken. Daarom probeer ik los te zijn van die illusie dat je gelukkig zult zijn als je alles op orde hebt. ‘Bij jezelf kunnen zijn’ zou ik mijn kinderen het liefste leren. Ook als je je slecht voelt.’

Judith beseft dat dit dilemma’s oplevert: ‘Ik wil natuurlijk ook graag dat mijn kinderen zich goed voelen. Ikzelf wil me ook goed voelen, maar ik wil niet vermijdend zijn in de opvoeding. De momenten dat het schuurt, dat je je ongemakkelijk voelt, daar is het het interessantst. Die ervaringen wil ik mijn kinderen wel geven. Precies daar ervaar ik in de opvoeding een spagaat. Want hoe kan ik mijn kinderen beschermen, en hen tegelijk echte levenservaringen bieden? Net als: hoe kun je ze het gevoel geven dat ze helemaal mogen zijn wie ze zijn en ze tegelijkertijd begrenzen? In theorie allemaal logisch, maar in de praktijk enorm ingewikkeld. En voor jezelf een constante spiegel.’

Geniet!

Kiindmens Liv vat het leven graag licht op en zegt: ‘Stop met opvoeden en geniet van de lollige dingen des levens. Gewoon gezellig, er voor elkaar zijn. Met ruimte voor foutjes. De kinderen redden zichzelf prima!’

Daarmee sluit zij aan op de visie van Jean Liedloff, die kinderen in stamverband observeerde en ontdekte dat kinderen harmonieus en zelfstandig opgroeien als ze gewoon meedraaien met de grote mensen. Ook het hele idee van huttenbouwen dat we graag uitdragen gaat hierover: ontspannen spelen met je kind is immers het halve werk.

Tijdens al dat opvoeden (viezeschoenenopdematzetten! hebjenounogjehuiswerknietaf? ditkunjetochbestzelf! benikeenhotelofzo? jebentpreciesjevaderverdorie) vergeet je nogal gauw waar het eigenlijk ooit om begonnen is. Toen je die kersverse baby voor het eerst vasthield. Dat mini-mensje dat in zichzelf al perfect was, en niets hoefde te worden, nergens aan hoefde te voldoen, en alleen maar gewoon zichzelf hoefde te zijn.

Wat zou er gebeuren als we wat meer van de gebaande paden loslieten?

Verder lezen

Het einde van de opvoeding, Jan Geurtz

Op zoek naar het verloren geluk, Jean Liedloff

Over Liedloff: Op zoek naar het verloren geluk

Wees een hangmatouder en geef je kind de ruimte

 

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Gek doen met je kind

Gek doen met je kind

Stel, stel hè, je bent drie jaar en je haalt met je ouders vaak gekkigheid uit. Staat dat je ontwikkeling in de weg? Ik denk van niet, mits je je kind serieus blijft nemen. Sterker nog, ik ben zo’n ouder die een beetje maf is en haar grote peuter...

Column: Overdaad schaadt

Column: Overdaad schaadt

De dagen worden korter en kouder. Ik zit dus op een kussen naast de kachel, op de schouw branden 2 kaarsjes. Het is de vooravond van het winterseizoen dat garant staat voor gezelligheid en kinderlijke magie. Loom kijk ik hoe mijn jongste zichzelf vermaakt. Twee kleine...

Stop en realiseer: neem je emoties onder de loep

Stop en realiseer: neem je emoties onder de loep

Oei! Opschieten! Ik zie op de klok dat ik de illusie van zeeën van tijd op de voorochtend van de peutergym moet gaan opgeven. Laatste slok koffie en gauw de douche in. Zoonlief van net een jaar heeft andere plannen. Jammerend volgt hij me overal en het jammeren gaat...

Softe ouder, soft kind? Interview met professor Soenens

Softe ouder, soft kind? Interview met professor Soenens

Kinderen hebben voor een gezonde ontwikkeling drie dingen nodig: autonomie, verbinding en competentie. En vooral geen dwang of druk. Daarvoor vindt de wetenschap steeds meer bewijs. Aldus professor Bart Soenens, ontwikkelingspsycholoog aan de Universiteit Gent. Kaj...

Bewaak het fort en brul als het moet – kraamtijd voor vaders

Bewaak het fort en brul als het moet – kraamtijd voor vaders

Je had misschien wel eens een baby vastgehouden. Van een vriend of van je zus. Waarschijnlijk wat stijf en ongemakkelijk, bang om het tere nekje te breken of het hoofdje ergens tegenaan te stoten. Maar dit voelt toch echt anders. Je hebt je eigen kind voor het eerst...

5x Je kind betrekken bij het stemmen

5x Je kind betrekken bij het stemmen

Ongeveer eens per jaar wél binnen de lijntjes kleuren.In een hokje ook nog! Stemmen op je politieke voorkeur is een voorrecht en sinds ik kinderen heb, besef ik dat ik stem voor hún toekomst. Hoe ouder ze worden, hoe intensiever ze meedoen in het hele proces van het...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0