Vandaag is een vierdagje voor mij. Dit is de negende verjaardag van mijn vader die ik zonder hem meemaak. Hij is in het rijtje voorouders gaan staan, in plaats van een levend mens te zijn. De herinneringen blijven, cliché als het is. De vrienden die al zijn verhalen van onze kindertijd uit hun hoofd kenden, de borrelhapjes met zoveel guitig plezier in de kamer neergezet, de wijn die vooral ’s middags al gedronken mocht. Ja, ik houd van mijn vaders verjaardag.
Rouw is een gek ding. Het leven gaat verder, en is zelfs heerlijk. De scherpte van het missen slijt weg, jaar na jaar. En toch.
Fijn om te lezen: Ik had je nog zoveel willen zeggen, Een boom vol herinneringen.
Sinds de dood van mijn vader telt mijn leven drie verhuizingen, een nieuwe liefde, een stiefdochter, een zoon, twee nichtjes plus een neefje, twee geschreven boeken en zoveel meer gepubliceerde artikelen. Stuk voor stuk door hem ongezien. Dat bevat ik nog altijd niet. Het begon de avond na zijn uitvaart al: nagenietend van de mooie dienst en de borrel die we voor hem georganiseerd hadden, wilde ik hem bellen om te zeggen wat een goed feestje het was geweest. Oh nee, dat kan niet meer!
Dood bestaat niet, denk ik
Dood bestaat niet, denk ik. Je geest snapt nooit helemaal dat iemand er niet meer is. Dat hij, die me geboren heeft zien worden, niet meer toekijkt naar hoe het nu gaat. In elk geval lijfelijk niet meer.
Is iemand ooit echt weg?
Voorouders
Ruimte voor de doden, dat hebben wij in de huidige cultuur nauwelijks. Allerzielen hebben we, en een kaarsje in de kapel. Maar de doden, en dan in het bijzonder onze voorouders, hebben geen plek in ons dagelijks leven.
Veel culturen hebben een altaar in huis waar de voorouders ‘wonen’. Dat is niet zweverig bedoeld, maar juist heel reëel. Er blijft een levendige uitwisseling tussen zij die leven en zij die geleefd hebben. De doden hebben kennis en wijsheid te geven, en de nazaten hebben offers en aandacht in de aanbieding. Dat is een groot verschil met het westen. Velen van ons geloven wel in iets na de dood, maar dat krijgt al gauw een paranormale sfeer. I see dead people, dat werk. Een dode kan wat mij betreft iemand zijn die net zo goed bij je in de buurt is als je tastbare vrienden. Een levende zonder lichaam, misschien.
Grappig genoeg snappen filmmakers het wél. Kijk maar naar the Lion King of het prachtige verhaal van Brother Bear. De gestorven ouder reist naar de sterrenwereld en is daarmee nooit écht weg.
Wortels
Ik stel me zo voor hoe mijn vader zich, net als alle andere spookjes, op de knieën slaat van het lachen over het menselijke gebrek aan vertrouwen. Ons niet-weten, ons voortdurende gezoek en getwijfel over de bedoeling van het leven. Over de afwezigheid van het grotere geheel in deze maatschappij. We focussen slechts op de zichtbare werkelijkheid, terwijl het onzichtbare deel er altijd is, zoals wortels onder aarde de planten voeden zonder dat we er getuige van zijn.
De voorouders zijn die wortels, onzichtbaar maar zo aanwezig, en voedend. Ik hoor mijn vaders stem, en hoe hij me met een knipoog begroet: ‘dag, dochtertje.’
‘Dag, vadertje.’
Fijn om te lezen: Ik had je nog zoveel willen zeggen, Een boom vol herinneringen.
Voor aanstaande ouders: leuke oefeningen om je voor te bereiden
