Alles wat we doen of niet doen, zeggen of niet (durven) zeggen, doen we om een behoefte te vervullen. Mijn wens is om, doordrongen van dit besef, steeds meer te luisteren, spreken en leven vanuit verbinding en met respect voor mijn eigen en andermans behoeften. Maar vaak vergeet ik dit nog. Soms is het hartstikke makkelijk om in te zien welke behoefte mijn kinderen vervullen met bepaald gedrag. Wanneer zij willen eten dan hebben ze honger. Wanneer ze tot laat buiten willen blijven dan is dat omdat ze plezier willen maken en spelen. Maar wanneer mijn oudste zijn kleine broertje slaat of wanneer hij niet naar judo wil dan wordt het lastiger. “Omdat hij een vervelende poepbaby is!” of “Judo is stom!” krijg ik dan te horen. Dan vergeet ik vaak dat ook daar een behoefte achter schuilt. Voor ik het weet roep ik dat we toch niet zo praten bij ons thuis. Of wil ik weten wiens schuld het is dat er weer ruzie was tussen de broers. Dit leidt bijna nooit tot een beter begrip van wat er aan de hand is en de achterliggende redenen van het gedrag of deze uitspraken.
Wanneer ik mij bewust ben van de behoeften die mijn kinderen met hun gedrag proberen te vervullen, kan ik begrijpen wat hun motivatie is. Behoeften zijn namelijk universeel. Alles wat we doen, doen we om onze behoeften te vervullen… alles! Van op ons hoofd krabben, tot het eten van een maaltijd, trouwen met je grote liefde of iemand voor zijn hoofd slaan. Dit hebben we gemeen met elk ander mens op aarde.
Waarom behoeften zo belangrijk zijn, is dat zolang we ervoor kiezen om in behoeften te denken (dus niet focussen op ons standpunt, onze mening of schuld en andere oordelen) we een basis hebben voor gemeenschappelijkheid. Wanneer we op deze manier denken kunnen we in dialoog gaan met iedere mens, onafhankelijk van zijn leeftijd, ethniciteit, taal, sociale status, politieke kleur. Zolang het onderwerp van gesprek blijft bij onze gevoelens en behoeften behouden we gelijkwaardigheid en is er meer kans op verbinding en vertrouwen. Ook met kinderen.
Behoefte en strategie
Het kan zijn dat je weerstand voelt bij het idee om naar de behoeften te kijken. Misschien denk je dat het automatisch betekent dat je dan die behoefte moet vervullen omdat je anders in een machtsstrijd belandt. Als je dit gevoel hebt kan het zijn dat je behoeften verwart met strategieën.
Vaak is het niet eens nodig dat het kind zijn wens (meteen) vervuld krijgt…
Wanneer je hoort dat je zoon een nieuw videospelletje wil hebben, is dit geen behoefte. Het is een strategie om behoeften te vervullen. Bijvoorbeeld een behoefte aan ontspanning, aan het leren van nieuwe vaardigheden, of gewoon aan plezier. Het criterium voor een universele behoefte is dat deze voor ieder mens op de wereld geldt. En er zijn op deze aarde zat mensen die het prima hebben zonder videospelletjes. Hetzelfde geldt voor urenlang TV kijken, of elke middag na school vriendjes over de vloer hebben. Veel van wat onze kinderen van ons vragen zijn eigenlijk strategieën voor de invulling van een behoefte.
…als de behoefte met dergelijke compassie wordt erkend
Bijna ieder conflict, elke ruzie en machtsstrijd gaat in de kern over strategieën. Hij kan worden opgelost of zelfs voorkomen wanneer je als ouder met compassie kunt luisteren naar de behoeften achter de strategie.
Erkennen van behoeften
Vaak is het niet eens nodig dat het kind zijn wens (meteen) vervuld krijgt als de behoefte met dergelijke compassie wordt erkend. Meer nog dan hun zin krijgen, willen alle kinderen gehoord worden en merken dat je ze begrijpt. Dit betekent niet dat je jouw eigen behoeften op hoeft te geven: die mag je na het aanhoren van de behoeften van je kinderen zeker inbrengen. Maar ook dan is het belangrijk dat je een universele behoefte verwoordt. Je hebt het niet nodig dat je kind zijn broccoli opeet. Wat jij nodig hebt is om te zorgen voor je kinderen, hun gezondheid en hun lichamelijke behoefte aan voeding.
Respectvol luisteren naar de behoeften van je kinderen voor je jouw behoeften uit, zorgt vaak voor een verschuiving in de dynamiek van het gesprek. Meer openheid en gewilligheid om ieders behoeften te vervullen. Waardoor er zich als vanzelf meer strategieën openbaren die voor creatievere oplossingen zorgen.
Wil je jezelf dus veel gedoe, ruzie en machtsstrijd besparen, oefen jezelf dan in het onderscheiden van behoeften en strategieën. Om er zeker van te zijn dat je het over een universele behoefte hebt kun je gebruik maken van dit spiekbriefje.
Boekentips
- Respectful Parents, Respectful Kids – Sura Hart, Victoria Kindle Hodson
- Opgroeien in vertrouwen | Justine Mol | ISBN 9789066656635
