Kleine kinderen hebben nog een erg dunne, zachte en dus gevoelige huid. Voor hen is het nog belangrijker dan voor volwassenen om niet in aanraking te komen met gifstoffen. Voor het maken van katoen worden veel gifstoffen gebruikt. Je kunt je indenken dat dit niet fijn is voor de huid. In dit artikel wordt het verschil aangegeven tussen de gangbare textielproductie en de biologische variant.
De laatste jaren is er veel gebeurd op duurzaamheidsgebied. Al Gore schreeuwde om klimaatverbetering en bedrijven moeten zich verantwoorden over hun beleid met betrekking tot het milieu en ethiek.
2007 ging volgens het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel de boeken in als een topjaar voor biologische producten. Er werd in dat jaar 530 miljoen euro uitgegeven aan biologische levensmiddelen. In de eerste helft van 2007 steeg de verkoop van biologische producten in de supermarkt met ruim 15%. En dat terwijl de verkoop in 2006 ook al met 10% was gestegen. Inmiddels is gebleken dat er in 2008 nog weer 12,4% meer aan biologische producten is gekocht.
Kortom, duurzaamheid is in.
Na koffie zijn katoenplantages de meeste pesticidengebruikende gewassen
Toch valt er op textielgebied nog veel winst te behalen. Vooralsnog richt men de pijlen vooral op voedsel. Beelden van onverdoofde gecastreerde biggetjes en kooikippen circuleren op het internet. Waarschijnlijk kiezen mensen door de zichtbaarheid van deze praktijken voor biologische alternatieven.
Duurzaam textiel heeft het wat dat betreft moeilijker; de voordelen hiervan ten opzichte van gangbaar textiel zijn niet goed zichtbaar te maken in een filmpje. Desalniettemin zijn er belangrijke redenen om voor biologisch textiel te kiezen. Hieronder staan diverse textielsoorten waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen de gangbare versie en de biologische versie.
Om een beeld te geven: voor één T-shirt wordt ongeveer 250 gram katoen en wel 125 gram chemische middelen gebruikt
Katoen
In tegenstelling tot de reputatie die katoen als natuurproduct heeft, is het zeer vervuild materiaal. Na koffie zijn katoenplantages de meeste pesticidengebruikende gewassen. Twintig procent van alle pesticiden en een tiende van álle onkruidverdelgingsmiddelen wordt gebruikt bij de katoenteelt, die daarentegen maar 2,4% van alle bebouwde land beslaat. Daarnaast wordt er bij het bleken en kreukvrij maken van de stof chloor gebruikt. Om een beeld te geven: voor één T-shirt wordt ongeveer 250 gram katoen en wel 125 gram chemische middelen gebruikt. Deze gifstoffen zijn slecht voor de huid. Naarmate er langer pesticiden gebruikt worden zullen insecten steeds resistenter worden waardoor er steeds meer gif nodig is. Dit is een doorgaand proces.
De gevolgen liegen er niet om: de percelen kunnen daadwerkelijk onbruikbaar worden door de bodemverontreiniging en erosie.
Biologisch katoen
Biologisch katoenplanten groeien op velden zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. Verder is biologisch katoen vrij van formaldehyde, de giftige stof die kleding kreukvrij maakt. Het verven van textiel is meestal milieubelastend. Ongebleekt en ongeverfd katoen is daarom het meest milieuvriendelijk. Toch is het duurzaam verven tegenwoordig in een ver stadium, waarbij minder gebruik wordt gemaakt van zware metalen en er minder water wordt verbruikt.
Zijde
Zijde an sich is een natuurproduct; het wordt immers door rupsen gemaakt. De rups scheidt een eiwitsubstantie af en dat stolt bij contact met de lucht. Hij spint een cocon waarna hij een vlinder wordt. Helaas wordt zijde niet duurzaam geproduceerd: de gekweekte rups wordt gedood zodra hij een cocon gemaakt heeft. Zo kan de cocon afgewikkeld en de draad gebruikt worden.
Hierna gaat de zijde in een badje dat de schoongemaakte draad zwaarder en voller maakt. Dat giftige badje is erg milieuvervuilend. Daarnaast is ook het verven van zijde een uiterst milieubelastend proces.
Biologische zijde
Bij wilde zijde wordt de cocon van de uitgevlogen vlinder gebruikt als grondstof. Wilde zijde betekent niet meteen biologisch. Er bestaat ook milieuvriendelijke zijde en deze wordt ook afgewerkt met verfstoffen zonder zware metalen. Op die manier zijn er op het textiel ook geen schadelijke resten aanwezig die aanleiding kunnen geven tot huidirritaties en allergieën bij je kleintje. Verder is het vrij van chemicaliën. Zijde is erg fijn voor het huidje, zeker bij huidirritaties. Bovendien voelt het warm in de winter en koel in de zomer. Ideaal dus.
Wol
Bij wol denk je al snel aan schapen, maar ook het haar van andere dieren -zoals van geiten, lama’s, kamelen, paarden, hazen en angorakonijnen – kan worden verwerkt tot textiel. Ook bij wol worden tal van chemicaliën gebruikt. Dit om te voorkomen dat er geen teken of andere insecten bij de dieren in de buurt komen, maar je kunt je afvragen waar een dier meer last van heeft. Gifstoffen zijn nooit bevorderlijk voor natuur en milieu. Ook nadat de wol is afgeschoren, tijdens het transport en bij de opslag wordt het volgestopt met chemicaliën.
Biologische wol
Bij biologische wol geldt dat noch de dieren, noch de gewonnen wol met chemische bestrijdingsmiddelen worden bewerkt. Bovendien wordt het welzijn van het dier belangrijk geacht. Biologische wol is een heerlijke stof om tegen je huid aan te voelen. Men denkt vaak dat het kriebelt, maar dat ligt aan de soort wol en hoe het geschoren is. Wollen rompertjes er dergelijke kriebelen helemaal niet en zijn juist fijn voor de huid. Zeker in de winter is het aan te raden om als onderkleding te dragen, het is namelijk lekker warm.
Viscose en bamboe-rayon
Beide soorten textiel worden vaak beschouwd als natuurlijke materialen. En hoewel de grondstof natuurlijk is, worden de vezels niet gebruikt om tot deze textielvorm te komen. Bij viscose wordt cellulose (een stof die de plant stevigheid geeft) uit hout of katoen gehaald wat vervolgens een aantal chemische processen doorloopt. Soms wordt cellulose ook uit bamboe gehaald. Dit heet dan bamboe-rayon, maar wordt soms ook viscose genoemd. De bijproducten van het proces om tot viscose te komen zijn erg milieuverontreinigend.
Biologische bamboe
Er is ook bamboe textiel op de markt dat wel van de bamboevezel wordt gemaakt. Deze variant is wel milieuvriendelijk vanwege de gunstige groei-eigenschappen van bamboe. Een volwassen plant maakt elk jaar nieuwe stammen aan die binnen een paar maanden groot worden. Na vijf jaar kunnen ze al gekapt worden, zonder dat de omvang van het bos achteruitgaat.
Milieuvriendelijke textielsoorten
Naast biologische versies van de gangbare textielsoorten, zijn er ook textielsoorten die van zichzelf al behoorlijk milieuvriendelijk zijn. Van linnen wordt vaak het kreuken kenmerkend genoemd, maar op milieugebied is het beter dan katoen. Hennep is een materiaal dat tot in de 20e eeuw voor allerlei toepassingen werd gebruikt, maar daar kwam in 1937 een einde aan, toen men Hennep leerde kennen als verslavend product en het werd verboden in Amerika. Gelukkig maakt Hennep nu een comeback. Het is sterk, kreukvrij en wordt duurzaam geproduceerd. Tot slot wordt sinds kort de brandnetel gebruikt om textiel mee te vervaardigen. Al in de tijd van Napoleon werd het ontdekt, maar katoen won toen de populariteitsstrijd. Omdat de brandnetelplant bestand is tegen ongedierte en ziekte is het niet nodig om bestrijdingsmiddelen te gebruiken.
Linnen
Linnen wordt gemaakt uit de vezels van de vlasplant. Het neemt veel vocht op en is luchtig. Het grote voordeel van de teelt van vlas is dat dit in vergelijking tot andere gewassen veel milieuvriendelijker is. Er zijn weinig bestrijdingsmiddelen en kunstmest nodig. Biologisch linnen, dat ook milieuvriendelijk bewerkt is, is echter nog nauwelijks te vinden.
Hennep
Op dit moment is hennep weer populair aan het worden. De hennepvezel is enorm sterk en zorgt dus veel minder snel voor slijtage dan katoen. Daarnaast heeft Hennep als voordeel dat het de snelst groeiende eenjarige plant ter wereld is. Schimmels en onkruid krijgt geen kans dankzij de dichte begroeiing. Bestrijdingsmiddelen zijn daarom niet nodig. De plant groeit bovendien gemakkelijk zonder kunstmest en put de grond nauwelijks uit.
Brandnetel
Brandnetelplanten zijn heel sterk en dus bestand tegen ziekten en ongedierte. Daarom vraagt deze teelt geen verontreinigende bestrijdingsmiddelen. De enige bekende gebruiker van brandnetel is het merk Brennels. Zij gebruiken wel kunstmest, dus helemaal biologisch is de teelt nog niet, maar het is wel veel milieuvriendelijker dan gewoon katoen.
Duurzaam
Tot slot is van belang te beseffen dat niet alleen het milieu-aspect een product duurzaam maakt. Bij het proces van het maken van textiel zijn veel mensen gemoeid. Helaas is er tot op de dag van vandaag nog veel sprake van uitbuiting door middel van te lage lonen, te lange dagen en andere slechte arbeidsomstandigheden. Er wordt tegenwoordig gelukkig steeds meer eerlijke kleding gemaakt, waarbij de werknemers een beter loon krijgen en met humanere arbeidsomstandigheden te maken krijgen. Onder andere het keurmerk fairtrade houdt zich hier mee bezig.
Meer weten?
De kledingchecker laat zien of een bepaald merk duurzaam geproduceerd is
Een lijst met duurzame kledingmerken en duurzame kledingwinkels
allesduurzaam.nl
www.goedewaar.nl
