Recensie: Gedichten van een jonge vader

door Kaj van der Plas

Het is al een tijdje geleden dat ik voor het eerst vader werd. Dat gebeurt je maar een keer. Toen onze tweede geboren was ik het al, maar werd ik het misschien nog ietsje meer. Hoe het is om vader te worden was ik eerlijk gezegd een beetje vergeten. (Niet dat het vaderschap gewoonte wordt. Maar in de drukte van elke nieuwe dag én in het rustige genieten van nieuwe momenten zit genoeg gedachtestof, dus dan bewaar je je herinneringen voor later.) Tot ik de gedichten van Ingmar Heytze las, in zijn onlangs verschenen bundel ‘De man die ophield te bestaan’ (2015).

Nachtelijk vaderschap

Heytze kreeg eind 2014 een dochter. De bundel beschrijft in 41 gedichten het hele proces van vader worden. Vanaf de conceptie (alle vrijpartijen die eraan voorafgingen kunnen opeens kort worden samengevat: ‘Het witleren bankstel/ van een vader die me toch niet mocht./ Met herinnering of zonder./ Angstig./ Triomfantelijk. Beschonken.’) tot aan het nachtelijk vaderschap met een pasgeboren baby (‘Zij is het aambeeld waarop je/ je nachten splijt’). O ja (au), zo voelde het.

Voor spek en bonen

Herkenning alom. Want de echo’s staan in gedichten beschreven, waarvan de laatste met het besef dat je voor het laatst dwars door je kind heenkijkt. De blije doos komt voorbij (met citroenbier, ‘0% verdomme’) en ook de vroedvrouw waar je als vader soms voor spek en bonen lijkt bij te zitten (‘Ik heb straf vandaag, zit op een stoel/ niet te bestaan.’) Ook het opruimen en verbouwen, en de in gedachten uitgesproken woorden naar het ongeboren kind ontbreken niet.


Alles wordt anders door dat nieuwe leven

Nieuw leven

De titel van de bundel komt uit het gedicht ‘oud en nieuw’. Daarin staat de ik-figuur tijdens de jaarwisseling aan de wieg van zijn (wonderwel) slapende kind. Hij realiseert zich dat er een tijd achter hem ligt die voorgoed voorbij is: ziet zijn oude zelf gespiegeld als ‘een schaduw in het raam.’ Zo eindigt het: ‘Ik zie een vader aan een wieg,/ een man die ophield te bestaan.’

Zo kun je jezelf bij je kind zien staan en je realiseren dat nu alles anders is geworden. Anders, maar volmaakt en goed.

Angsten

Hetzelfde besef kan je op andere momenten doodsbang maken. Alles wordt anders door dat nieuwe leven. Als je net vader bent, of als je het aan het worden bent, word je soms overvallen door het angstige besef dat er ook dood bestaat.

Die angst komt naar buiten in de vraag of alles goed is met je kind (daarover gaat het gedicht ‘Nekplooi’), of het gezond zal zijn… De dichter beschrijft in het gedicht Boutjes een angstdroom waarin het kind blijkt te arriveren als een IKEA-kast, in piepschuim en karton. De man die hem in elkaar schroeft houdt boutjes over. Zal het kind nu ‘voor altijd uit het lood’ staan? In enkele andere gedichten lees je hoe de dichter bepaald wordt bij zijn eigen dood. Klinkt zwaar allemaal, maar door de beelden die hij gebruikt is het dat niet. Wel realistisch.

Generaties

Ten slotte raakten mij de gedichten over die derde dimensie van vader worden: dat je opschuift in de rij van generaties. Dat je plotseling ouder wordt en ook je ouders ouder worden. Wat was je vader eigenlijk voor vader, en heb je dat als zoon ooit ingezien?

Wonder

Het grote wonder van vader worden zoals Ingmar Heytze het in zijn gedichten omschrijft, is de enorme verandering die je doormaakt. Die overkomt je als een transformatie, soms met pijn en moeite. Het leven komt in een ander licht te staan. ‘Langzaamaan begin ik te begrijpen/ dat we alle drie tegelijk geboren worden.’

Tof om weer even al het wonderlijke van vader worden te beleven. Een feest van herkenning, he
rinnering én verdieping deze bundel. Aanrader voor vaders.

Koop de dichtbundel bij Bol of in de betere boekhandel: Ingmar Heytze, De man die ophield te bestaan, Podium 2015.

Fotografie door Rolinka Struik van Just Kidding Fotografie.

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Boekrecensie: Aanraken doe je zo

Boekrecensie: Aanraken doe je zo

Luuk valt en stoot zijn knie op een steen. Opa legt zijn hand op de pijnlijke plek, Luuks knie wordt warm en de pijn verminderd. Deze ‘oude wijsheid’, de aanrakingsmethode blijft in Luuks hoofd zitten en op school test hij deze aanraking uit op andere kinderen en op...

Tijd om volwassen te worden

Tijd om volwassen te worden

Ter gelegenheid van Vaderdag delen we een van de mooiste hoofdstukken uit het boek Vadervuur - volg je eigen opvoedkoers en word de vader die je je kind gunt, van Jeroen de Jong. In iedere vadertraining die ik geef, zijn er altijd meerdere mannen die aangeven dat ze...

Boekrecensie: Celia Ledoux is Mama

Boekrecensie: Celia Ledoux is Mama

Er zijn weliswaar ontzettend veel boeken op de markt over zwangerschap en baby’s, maar ze hebben vaak een probleem. De ene stapel neemt moeders niet helemaal serieus, de andere stapel neemt het ouderschap juist weer zo serieus dat het wel een drilkamp lijkt. Veel...

Recensie: Geld, Gezin & Geluk: over consuminderen

Recensie: Geld, Gezin & Geluk: over consuminderen

Consuminderen (vrijwillig of noodgedwongen) is meestal een besluit van de volwassenen binnen een gezin. Economisch gezien heel logisch, maar praktisch gezien helemaal niet zo voor de hand liggend. Kinderen hebben niet alleen vaak prachtige creatieve ideeën, het is ook...

Boek: Groeten uit Transitië

Boek: Groeten uit Transitië

Wil jij de aardkloot een klein beetje liever, mooier en gezonder maken? Ja? Dan wil je 'Groeten uit Transitië' zeker lezen!  Een wormenbak, autodelen en tuinieren op de vierkante millimeter. Het kán wel, een beetje duurzamer leven. Deels terug naar vroeger, en deels...

‘Je hoeft niet altijd consequent te zijn, grenzen veranderen’

‘Je hoeft niet altijd consequent te zijn, grenzen veranderen’

Kiindspeeltuinhost Yara interviewde niemand minder dan kinderpsycholoog en opvoedkundige Tischa Neve. Tischa vertelde de Kiindspeeltuiners alles rondom opvoeden zonder straffen en belonen en er werden vragen gesteld (en beantwoord!) die zeker voor andere ouders ook...

LEES GRATIS HET INTERVIEW MET ALFIE KOHN

Het interview met de grondlegger van het onvoorwaardelijk opvoeden in je mailbox? Je ontvangt meteen ook de Kiindnieuwsbrief vol inspiratie (uitschrijven mag).

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0