Mijn broer gaat trouwen in een statige borg. We lopen over het bruggetje naar de ingang. Ik kijk opzij naar het water. Dat wordt oppassen geblazen met onze jongste ondernemende tweejarige zoon, gaat er door me heen. Als we weer buiten komen, houden mijn man en ik om en om de wacht. Ik baal echt van dat water. Daar huppel ik dan bij dertig graden achter mijn zoontje aan, op mijn hoge hakken en met een rood bezweet hoofd. Jaloers kijk ik naar de anderen die ontspannen op het terras zitten met een verkoelend drankje in de hand.
Plons
En dan gebeurt het toch! Terwijl mijn zoontje achter zijn grote broer aanrent, struikelt hij over zijn vermoeide voetjes en rolt het water in. Hij verdwijnt al snel helemaal onder water. Mijn man heeft op dat moment de wacht en hij springt het water in om hem eruit te vissen. Na een hevige schrik speelt hij lekker verder in zijn rompertje. Niks aan de hand, toch?
Hij verdwijnt al snel helemaal onder water
Paniek
Vier jaar later beginnen de zwemlessen en dan wordt duidelijk wat voor impact dit voorval gehad heeft op ons zoontje. Hij is compleet in paniek als hij het water in moet. Hij klampt zich aan mij vast en huilt dikke tranen. Hij is met geen mogelijkheid over te halen het water in te gaan. Eerst snappen we er niets van totdat we ons weer het voorval van de trouwerij herinneren. Zijn lichaam heeft de plotselinge snoekduik van jaren geleden opgeslagen en de angst zit er nog goed in. En nu?
Knuffel
Om onze zoon te helpen zijn angst voor water te overwinnen, schrijf ik een verhaal voor hem. Zijn favoriete knuffelhond Snuffie krijgt de hoofdrol. Snuffie gaat ’s nachts op stap in huis en beleeft dan spannende avonturen. Hij hoort in de badkamer water druppelen. Nieuwsgierig als hij is, sluipt hij naar binnen. Daar ziet hij dat de kraan druppelt. Er staat een laag water in het bad. Ineens krijgt hij een geweldig idee; spelen met een bootje op het water. Hij leunt voorover en dan valt hij. Zijn hele lijf verdwijnt onder water. Snuffie raakt eerst in paniek maar dan hoort hij een stem. Die vertelt hem dat zijn beentjes sterk genoeg zijn om weer boven water te komen. Hij probeert het en het lukt!
Identificatie
Gefascineerd zie ik dat mijn zoon zich zó met zijn knuffel identificeert dat het lijkt of hij zelf het avontuur meemaakt. Aanvullend doen we creatieve en lichamelijke oefeningen: we maken watermemorie en doen spelletjes in bad, om de waterangst te verminderen. Met resultaat. Mijn zoon gaat met grote stappen vooruit en haalt zijn zwemdiploma op eigen kracht. Wat werd mij duidelijk? Een persoonlijk zelfgeschreven verhaal met een boodschap helpt je kind om om te gaan met dat wat het moeilijk vindt. Je kind leert te vertrouwen op zijn zelfhelend vermogen en wordt zo zelfredzaam en stevig.
Mijn zoon identificeert zich zó met zijn knuffel dat het lijkt of hij zelf het avontuur meemaakt
Helend verhaal
Zo’n verhaal met een boodschap voor je kind wordt wel een helend verhaal genoemd. Het is zó geschreven dat je kind zich erin herkent en zich identificeert met de hoofdpersoon en de avonturen die het beleeft. In het verhaal krijgt de hoofdpersoon een positieve boodschap van een wijze uil of een stemmetje in de buik. Omdat je kind zich kan identificeren met het verhaal en de hoofdpersoon ontvangt het zelf ook die positieve boodschap die op een dieper, onbewust niveau zijn werk doet.
Zelf schrijven
Als je een aantal stappen volgt, schrijf je zelf een passend helend verhaal of gedicht voor je kind. Hiervoor hoef je niet goed te kunnen schrijven. Belangrijker is het dat je dicht bij de belevingswereld van je kind blijft tijdens het schrijven. Je kind kan zich dan goed identificeren met het verhaal en de positieve boodschap die het bevat.
Hoe begin je?
1. Probleem
Bedenk over welke situatie of over welk probleem je wilt schrijven. Elke situatie die je kind als lastig ervaart, is geschikt: van gepest worden tot in bed plassen, van onzekerheid tot hyperactiviteit, van rouw tot hooggevoeligheid. Je kunt in verhaalvorm of in dichtvorm schrijven. Bepaal je eigen voorkeur. Vervolgens kies je een personage voor de hoofdrol van het verhaal. Uitgangspunt hierbij is dat je kind zich er gemakkelijk mee kan identificeren en dat het er een positieve emotionele band mee heeft. Hierbij kun je denken aan een lieve knuffel, een idool of een favoriet huisdier.
2. Uitdaging
Bedenk een avontuur dat het personage gaat beleven. De beginsituatie van het verhaal sluit aan bij de (lastige) situatie waarin je kind zich nu bevindt. Tijdens het verhaal komt de hoofdpersoon erachter dat de huidige situatie vervelend, onhandig of niet fijn is. Soms krijgt hij één of meerdere uitdagingen die te maken hebben met het probleem dat zich in het leven van je kind voordoet. Er komt hulp in de vorm van wijze raad van een fee, wijze uil of een stem uit het hart.
3. Groeiend inzicht
Het inzicht van de hoofdpersoon (en dus ook van je kind) groeit tijdens het verhaal. De hoofdpersoon ontdekt dat wat hij tot nu toe deed eigenlijk niet zo handig of helpend is. Dan ontvangt hij tips of goede raad hoe het anders kan en ontdekt dat het inderdaad zo werkt. Dit geeft je kind vertrouwen dat het zelf invloed heeft op de eigen situatie en iets ten goede kan veranderen.
Tips voor het maken van een helend verhaal
- Wees uitnodigend, niet belerend
- Laat in het verhaal of gedicht een voorwerp voorkomen, zoals een gelukssteen of hartje, dat je kind ook in het dagelijks leven kan gebruiken. Zo versterk je het gevoel van zelfredzaamheid.
- Bedenk een zin of rijmpje dat te maken heeft met het verhaal en dat herinnert aan de eigen kracht. Dat kun je op elk gewenst moment herhalen. Het werkt dan als een soort anker.
- Bedenk (samen met je kind) creatieve aanvullende opdrachten om het thema nog dieper uit te werken.
- Geniet van het samen bezig zijn en het oplossen van een lastige situatie.
In mijn boek Op eigen kracht vind je voorbeelden van helende gedichten, creatieve opdrachten en meer schrijftips.
Sonia Hoenders is moeder van drie kinderen en auteur van het boek Op eigen kracht. Vanuit haar bedrijf Centrum de Stip geeft ze tekentherapie en training bij hooggevoeligheid aan kinderen, jongeren en moeders.
