Het is zaterdag en druk in de stad. Terwijl je bij de Hema wat staat te neuzen, niet eens zo gek lang trouwens, trekt je kind plotseling de onderste schappen volledig leeg. Je hebt nog maar half uitgelegd dat het niet mag of je peuter stort zich al ter aarde en krijst de héle winkelstraat bij elkaar. Met een knalrood hoofd komen je gedachten piepend tot stilstand. Het enige wat je koortsachtig kunt denken is: hoe kom ik hier weg! Bij voorkeur mét kind, maar desnoods zonder! Hoe meer mensen jouw kant op kijken des liever je gewoon zou willen verdwijnen.
Meer lezen over peuters: De evolutie van een kind, Temperamentvolle kinderen, How2talk2kids, Luisteren naar kinderen
Driftbuien horen nu eenmaal bij peuters
We kennen het al-le-maal
Herkenbaar? We hebben het allemaal weleens meegemaakt. Inclusief het ongemakkelijke gevoel wat erbij hoort. Om nog maar niet te spreken over geïrriteerde blikken of de ongevraagde adviezen die je ten deel kunnen vallen. Je weet dus alvast dat je niet alleen bent. Of in ieder geval in mijn gezelschap, zoals je hier kunt lezen. Die gedachte helpt je wellicht een beetje bij de volgende openbare driftbui. Misschien zie je dan tussen de omstanders een begripvolle blik van een ouder die een paar dagen eerder in jouw schoenen stond.
Want het is zaak om rustig te blijven en je vooral niet opgelaten te voelen. Driftbuien horen nu eenmaal bij peuters. Het blijkt zelfs zo te zijn dat het een evolutionaire adaptatie is en dat het zich automatisch ontwikkelt zonder input van buitenaf. Dat maakt het niet alleen van essentieel belang, anders had de natuur er wel een stokje voor gestoken, het lijkt zelfs een genetische component te hebben zo stelt Annemie Ploeger in haar boek De evolutie van een kind. Of om het wat eenvoudiger te zeggen: de peuterpuberteit is niet alleen van groot belang, het is ook onvermijdbaar. En dus kun je er niets aan doen en laat het zich niet weg-opvoeden. Het zegt ook niets over jou en is niet persoonlijk.
Je kunt de peuterpuberteit niet weg-opvoeden
Voordelen van de peuterpuberteit
Kijk, dat laat de bloeddruk alweer iets zakken. Niet alleen is het een natuurlijk verschijnsel, het is zelfs zo belangrijk dat Moeder Natuur in al haar wijsheid vond dat het onderdeel van onze ontwikkeling als mens moest zijn. Er zitten namelijk ook voordelen aan de peuterpuberteit, zo stelt Ploeger. Niet voor jou helaas, wel voor je kind. De voordelen in een notendop zijn:
Het is de eerste stap naar zelfstandigheid, wat het gevoel van autonomie vergroot. En dat is belangrijk want autonoom zijn is een belangrijke pijler waarop levensgeluk gebaseerd is. De eigen identiteit wordt ontwikkeld door veelvuldig je mening te geven (NEE!) en je zaken toe te eigenen (VAN MIJ!). In geciviliseerde mate erg belangrijk voor het latere leven toch? Tot slot is daar het opzoeken van grenzen. Dé oorzaak van veel driftbuien. Niet fijn voor jou als ouder, wel heel belangrijk voor je kind. Want het leert ontzettend veel nieuwe dingen door zijn grenzen te verleggen. Heeft je kind een driftbui bedenk je dan dat het zich heel luidruchtig aan het ontwikkelen is. Weten hoe iets zit kan voor meer begrip zorgen en milder stemmen. Zeggen ze.
De oplossing zit in jou
Goed, de oorzaken en voordelen heb ik nu kort aangestipt. Maar wanneer jouw kind zich de longen uit het lijf schreeuwt in de Hema zal dat je een rotzorg zijn. Liever wil je dat het Nu Stopt! Acuut! Ik zal daarom maar direct duidelijk zijn: er is geen magische oplossing die driftbuien doet verdwijnen. De enige echte oplossing zit in jezelf zoals ze in sprookjes plachten te zeggen. Peuters krijgen nu eenmaal driftbuien. Dat is een gegeven. Het enige waar je invloed op hebt dat ben je zelf. De tips hebben dan ook betrekking op jou en wat jij kunt doen. Er zijn geen trucjes of sluiproutes. Je zult er samen met je peuter doorheen moeten. Maar geen zorgen, de volgende stappen kunnen echt een groot verschil maken.
Meer lezen over peuters: De evolutie van een kind, Temperamentvolle kinderen, How2talk2kids, Luisteren naar kinderen
Stap 1 – Blijf rustig
Wat je ook doet blijf rustig. Ga er eventueel bij zitten, visualiseer dat de hele winkel leeg is en mompel zachtjes: ‘Er is hier helemaal niemand. Niemand die kijkt en niemand die oordeelt.’ Adem rustig in en uit en voel je hartslag dalen. Die brainfreeze waar je eerder last van had neemt af en je bloeddruk daalt. Langzaam maar zeker kun je weer een beetje ontspannen en is er ruimte voor mantra’s als ‘deze fase gaat voorbij’ en ‘driftbuien zijn essentieel voor de ontwikkeling’.
Het enige waar je invloed op hebt dat ben je zelf
En wat nu het magische hieraan is, is dat je kind dat voelt. Jouw rustige houding helpt ook hem om rustiger te worden. Het werkt niet altijd direct zichtbaar, maar de rust die jij uitstraalt wordt gevoeld en anders toch zeker voorgeleefd. En daar profiteer je op langere termijn weer van.
Stap 2 – Niet praten
Ga vooral niet in gesprek. Het heeft to-taal geen zin om een driftige peuter vragen te stellen of om een preek af te steken. Sterker nog, het kan ze nog veel bozer maken. Of een schuldgevoel geven terwijl ze vaak nog niet bij machte zijn zichzelf onder te controle te houden. Het overkomt hen soms net zo goed als jou. Wil je wel wat zeggen spreek dan op een kalme, duidelijke toon. Is je kind eenmaal wat rustiger geworden, dan is het niet eens altijd nodig om er op terug te komen. Vaak zijn ze alweer vergeten waar ze zo van uit hun plaat gingen en huppelen ze aan je hand de Hema weer uit.
Stap 3 – Doe niets en blijf dichtbij
Rustig blijven en niet praten dus. Maar dat wil niet zeggen dat je weg kunt gaan. Blijf er wel bij en zeg vooral niet dat je weg gaat als ze nog één minuut langer blijven liggen. Dat creëert vooral een onveilig gevoel en er zijn trouwens ook genoeg peuters die onverstoorbaar gillend en trappelend in dat gangpad blijven liggen. En wat doe je dan? Dan kom je onnodig en zeer versneld bij stap 5. Waarover later meer.
Stap 4 – Ga op zoek naar de oorzaak
Soms is dit zinvol en soms ook helemaal niet. Veelvoorkomende oorzaken van driftbuien zijn: moeheid, gebrek aan autonomie, gevoelens of wensen niet onder woorden kunnen brengen en de meest voorkomende; tegengestelde belangen. Oftewel je peuter wil de hele winkel doorrennen of het schap leegtrekken en dat mag niet van jou. De oorzaak is dan heel duidelijk, maar het is ook helder dat je er niet aan kunt voldoen. Is je peuter nog enigszins aanspreekbaar, wees dan vooral heel duidelijk maar erken wel de gevoelens. Want het is toch ook jammer dat je niet al die zachte kussens uit het schap mag pakken om even lekker op te liggen. Ik bedoel, de kussens liggen er toch en zo’n gangpad is echt wel breed genoeg. Is je kind wat rustiger geworden doe dan eventueel een voorstel. Hij mag straks thuis misschien wel alle kussens van de bank trekken? Of misschien wil je kind van alles uit de winkel hebben? Dan kun je voorstellen om thuis samen een verlanglijstje te maken. Je zegt dan niet dat ze het niet krijgen en geeft ze een stukje autonomie, want ze mogen zelf een lijstje samenstellen. Yay! Wel echt doen dan hè, zodra je thuiskomt.
Stap 5 – Haal ze uit de situatie
Houdt het krijsen niet op? Maakt je kind spullen stuk, doet het zichzelf of anderen pijn? Dan is het tijd om het pand te verlaten. Til je kind liefdevol doch stevig op en loop met opgeheven hoofd de winkel uit. The walk of pride noem ik dat, want je bent toch maar mooi rustig gebleven!
Na een driftbui volgt ter ontlading vaak een enorme huilbui. Troost en knuffel je peuter op het dichtstbijzijnde plekje waar je even samen kunt zitten. En bedenk dat er morgen weer een dag is.
Meer tips nodig? Die vind je hier
Grensoverschrijdende peuters: de echte oorzaken – Janet Lansbury
Verder lezen
Annemie Ploeger, De evolutie van een kind
Eva Bronsveld, Temperamentvolle kinderen
Adele Faber, How2talk2kids
Thomas Gordon, Luisteren naar kinderen
