Zwaar nieuws. Niet echt iets waar je je kinderen mee wil confronteren. Kinderen hebben van nature een lichtheid over zich, die je als ouder wilt koesteren. Hoe kun je met lichtheid omgaan met zware onderwerpen uit het nieuws? Eva Bronsveld zet wat overwegingen op een rijtje.
Als ouder willen we natuurlijk niets liever dan onze kinderen een geborgen gevoel geven. We geven ze al onze liefde en warmte en houden ze dichtbij ons als ze dat nodig hebben. Het liefst houden we hun leven licht en geven we ze een gevoel van veiligheid.
We willen ze bij voorkeur zo lang mogelijk behoeden voor alle narigheid in de wereld. Sommige ouders vertellen hun kinderen daarom liefst niets over zwaar natuurgeweld, terroristische aanslagen, of andere narigheid, anderen vinden het juist belangrijk dat hun kinderen weten wat er speelt in de wereld.
Dat zijn afwegingen die iedere ouder zelf maakt, maar ook al wil je zelf je kind er voor afschermen, de kans is groot dat je kind er vroeg of laat toch kennis van neemt. Zeker bij gebeurtenissen waar iedereen het over heeft, lukt het vaak niet om je kind ervan weg te houden. Als het bijvoorbeeld op school wordt besproken of als bij een vriendje het journaal op staat, komt je kind er toch mee in aanraking. Hoe ga je nou het beste om met het bespreken van verontrustende gebeurtenissen?
Moet je jouw kind wel of niet over zwaar nieuws vertellen?
Natuurlijk bekijk je zelf of het het beste is om zwaar nieuws met je kind te bespreken, maar er zijn wel wat overwegingen te noemen. Zo is het in de kleuterfase nog wel slim om je kind er, als dat lukt, volledig voor af te schermen.
Op die leeftijd zitten kinderen nog in de magische fase, die ervoor zorgt dat ze moeilijk onderscheid kunnen maken tussen werkelijkheid en fictie. Hun fantasie kan echt met ze aan de haal gaan en ze zijn dan niet gevoelig voor logische argumenten, waardoor het moeilijker wordt ze gerust te stellen.
Afschermen van zwaar nieuws
Is je kind al groter, dan kun je hem er nog steeds voor afschermen, maar houd dan wel in de gaten of hij toch niet van alles heeft opgepikt. Liever dat je kind zijn ideeën en angsten erover met jou kan delen, dan dat hij ermee rond blijft lopen omdat hij geen opening ziet om het erover te hebben. Zeker binnenvetters hebben wel een uitnodiging van jou nodig om erover te beginnen.
Als je kind angstig is, erken dan zijn gevoel
Kies het juiste moment
Is er iets schokkends gebeurd in de wereld, informeer terloops of je kind er iets van heeft meegekregen en kies daarvoor een geschikt moment. Vlak voor het slapen gaan is meestal niet zo handig. Ben je er zelf nog volledig ondersteboven van en schiet je al vol als je eraan denkt, dan kun je het ook beter eerst laten bezinken. Maak het ook geen zwaar gesprek. Door het te bespreken tijdens een wandeling of als je samen de vaatwasser inruimt, wordt het ook al minder beladen.
Je gevoel delen maakt het draaglijker
Luisteren is belangrijker dan praten
Sluit zoveel mogelijk aan bij wat je kind erover zegt. Luister aandachtig, vraag zo nodig door en beantwoord zijn vragen. Wees ook eerlijk over de dingen waarop je geen antwoord weet. ‘Er is nog veel onduidelijk’ is ook een antwoord. Houd je aan de feiten en laat gruwelijke details zoveel mogelijk weg. Als hij meer wil weten, komen de vragen vanzelf. Als je kind angstig is, erken dan zijn gevoel. Het heeft vaak geen zin om je kind te overtuigen dat hij niet bang hoeft te zijn. Juist als hij merkt dat hij zijn gevoel met jou kan delen, wordt het draaglijker.
Benadruk de zeldzaamheid
Nadat je zijn gevoel hebt erkend, kan het wel zinvol zijn om te benadrukken dat grote drama’s in de wereld maar weinig voorkomen. Het feit dat iedereen het er nu over heeft, dat mensen geschokt reageren en dat het overal op het journaal is, komt doordat het zeer uitzonderlijk is. Leg eventueel uit dat nieuwsmedia hun journalisten allemaal naar die plek sturen omdat daar nieuws te vinden is, maar dat er tegelijkertijd heel veel plekken op de wereld zijn waar niets ergs gebeurt.
Focus op de helpers
Kijk samen naar het goede nieuws binnen het slechte nieuws. Vertel over de hulpverleners die hun stinkende best doen. Over de politie die maatregelen neemt om plekken veiliger te maken, over artsen die erheen vliegen om ter plekke hulp te bieden. Geef ook voorbeelden van mensen die spullen inzamelen om slachtoffers te helpen of mensen die onderdak bieden aan de getroffenen. Sommige kinderen vinden het zelf erg fijn om hun steentje bij te dragen. Bedenk dan eventueel iets kleins dat jullie samen kunnen doen.
Ga iets fijns doen met je kind
Sluit gesprekjes over nare dingen het liefst af door op een fijne manier wat tijd met je kind door te brengen. Doe een spelletje, zing een liedje samen of lees een vrolijk verhaal voor. Kinderen nemen het makkelijkst afstand van zwaar nieuws door zelf iets leuks te doen. Door het samen te doen voelen ze zich geborgen en zal hun veilige gevoel nog sneller terugkeren.
Soms wil je wat extra leesvoer om je te verdiepen, of om ondersteund te worden dat je het echt niet gek doet. Lees dan in de categorie leest-lekker-weg:
Luisteren naar Kinderen, Thomas Gordon
Opgroeien in Vertrouwen, Justine Mol
Kijk, luister en begrijp, Jantine Peters
Boeddhisme voor moeders, Sarah Napthali
Om je wat meer handvatten te geven.
En van de afdeling verdiepend-leesvoer-
voor-gevorderden:
Punished by rewards, Alfie Kohn
Raising Our Children, Raising Ourselves, Naomi Aldort
Playful parenting, Lawrence Cohen
Eva Bronsveld is opvoed- en onderwijsspecialist en verzorgt tal van lezingen en workshops over ouderschap. Ze maakte onder andere de inspirerende Opvoedkalender voor meer ontspannen opvoeden. Ook schreef ze het boek Temperamentvolle kinderen en in november verschijnt haar nieuwe boek ‘Samen spelen, wat nou delen’, dat ze samen met Elsbeth Teeling maakte.
