Hoe kinderen groeien

door Gastauteur

Een vriend van ons heeft een dochter van 7, bijna 8 jaar. Hij vertelde laatst dat ze opeens hele stapels boterhammen eet, en dat al haar broeken te kort zijn. Ze klaagde ook telkens over pijn in haar benen. Onze vriend zei: volgens mij zit ze gewoon in een groeispurt – als je namelijk heel stil bent, dan kun je haar hóren groeien!”

Groeien, wat is dat eigenlijk? Hoe werkt het? Wanneer groei je het snelst, en hoe lang wordt je kind? In dit artikel kun je er meer over lezen.

 

Meten is weten

Kinderen groeien als kool, luidt het gezegde. Voor hun lengte gaat dat in ieder geval op: bij hun geboorte meten kinderen gemiddeld ongeveer 50 centimeter. Iets meer dan 3 jaar later is hun gemiddelde lengte al verdubbeld: dan zijn kinderen een meter lang.
Meisjes beginnen eerder aan hun groeispurt dan jongens. Meisjes beginnen rond hun 10e jaar aan hun groeispurt, en zijn in 4 jaar uitgegroeid. De maximale groeisnelheid ligt rond de 8,3 cm op 12-jarige leeftijd. Daarom zijn meisjes op 12-jarige leeftijd langer dan jongens. Jongens beginnen rond hun 13e jaar met hun groeispurt en doen er 6 jaar over voordat ze uitgegroeid zijn. Door een iets hogere groeisnelheid voor de puberteit en een hogere maximale groeisnelheid (gemiddeld 9.4 cm) worden jongens uiteindelijk langer.


Net als een ongezond voedingspatroon heeft ook ondervoeding invloed op de groei van kinderen

Lengte voorspellen

Hoe groei precies in elkaar steekt en welke factoren een rol spelen, is een complexe zaak. Soms hangen factoren nauw samen waardoor hun invloed moeilijk te achterhalen is. De lengte van de ouders is een belangrijke factor: hoe lang je kind wordt, kun je globaal voorspellen. Daarvoor tel je jouw lengte bij die van je partner op en deelt dat door 2. Voor een meisje trek je er 2 centimeter van af en voor een jongen tel je er 11 centimeter bij op om een idee te krijgen van haar of zijn uiteindelijke lengte.

 

Hormonen enzo

Hormonen zijn verantwoordelijk voor de groei. Deze hormonen geven aan de weefsels die groeien seintjes om extra cellen aan te maken. Groeihormonen (somatotropine) worden afgegeven in pieken. Die zorgen onder andere voor groeispurten (denk aan de grote groeispurt in de puberteit). Kleine pieken komen voor tijdens lichaamsbeweging, bij acute, kortdurende stress (zoals bijvoorbeeld bij een zwemexamen) en twee uur na het inslapen. Je kunt je dus voorstellen dat de hoeveelheid lichaamsbeweging en slaap invloed heeft op de groei van een kind. Bij kinderen in langdurig stressvolle situaties, bijvoorbeeld dagelijks pesten of een vervelende thuissituatie kan de hormonale huishouding en dus de groei worden verstoord. Twee andere soorten hormonen hebben ook invloed op de groei: schildklierhormoon en geslachtshormonen. Een aandoening van de schildklier (er wordt te weinig of geen schildklierhormoon aangemaakt) heeft grote invloed op de groei en ontwikkeling van kinderen. Deze aandoening kan worden opgespoord door middel van de hielprik. Geslachtshormonen zorgen onder andere voor de groeispurt in de puberteit en de groei van secundaire geslachtskenmerken.

 

Eet je lang

Buiten de hormonen en erfelijkheid zijn er ook omgevingsfactoren die de groei bepalen. Voedsel is een factor die mede bepaalt hoe lang iemand wordt. Dat mensen gemiddeld steeds langer worden wordt toegeschreven aan betere voeding. Amerikaanse wetenschappers berekenden in 2007 dat Nederlanders het langste volk ter wereld zijn, waar eerst de Amerikanen die plaats innamen. Zij vermoedden dat dit kwam door de voorkeur van Amerikanen voor junkfood, die trend is in Nederland later op gang gekomen. Het is zorgwekkend dat die trend wel duidelijk aanwezig is in ons land: kennelijk is een voedingspatroon met veel bewerkte producten (met weinig voedingswaarde) niet bevorderlijk voor onze groei. Je kunt je echter ook afvragen of er niet sowieso een maximum is aan de gemiddelde lengte: we kunnen immers niet altijd maar langer blijven worden.
Net als een ongezond voedingspatroon heeft ook ondervoeding invloed op de groei van kinderen. Tenslotte lijken ziekte, klimaat en de gezondheid van de moeder tijdens de zwangerschap mede te bepalen hoe lang iemand wordt.

 

Hoe werkt groeien precies?

Hoe kan het dat kinderen groeien? Dit komt onder andere door de groei van de botten. De lange botten (boven- en onderarm, sleutelbeen, dijbeen en onderbeen) bestaan uit 3 delen: de diafyse (het dunne stuk in het midden), de metafyse en de epifyse. Tussen de metafyse en de epifyse zit een zogenaamde groeischijf, die uit kraakbeen bestaat. In de groeischijf zitten stamcellen die bot aanmaken. De groeischijf zelf verbeent ook, en het einde van dat proces valt samen met het einde van de groei (rond de 21 jaar). Aan de verhouding kraakbeen en bot in de groeischijven kun je bij mensen onder de 21 jaar dus zien hoe oud iemand ongeveer is.
Niet alle weefsels groeien op dezelfde manier. Een bot groeit door de aanmaak van nieuwe botcellen aan de uiteinden, maar andere weefsels vermenigvuldigen hun cellen op andere manieren. Daarvoor zijn verschillende systemen, allemaal even ingenieus. Het is natuurlijk belangrijk dat cellen niet te weinig en niet te veel groeien.Zo beïnvloeden cellen die naast elkaar liggen elkaars groei: een proces dat lokaal verstoord is als iemand kanker heeft. Reuzengroei (zoals bij de langste mens ooit, Robert Wadlow) wordt vaak veroorzaakt door een tumor in de hypofyse die groeihormonen produceert, dit beïnvloedt de groei van het hele lichaam.
Dat organen hun vorm behouden als ze groeien (je moet er toch niet aan denken dat je organen opeens een heel andere vorm krijgen omdat er aan één kant nieuwe cellen worden gemaakt en aan de andere kant niet), ligt vast in ons DNA.

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

De kracht van herhaling

De kracht van herhaling

'Herhaling is de moeder van de didactiek', stelde mijn docent Jeugdliteratuur elk college opnieuw. Geeuwend hoorde ik hem dan aan, om dat zinnetje vervolgens nooit meer te vergeten. Dankzij de kracht van herhaling is deze ene wijsheid in mij verankerd, zoals ook de...

Stoute kinderen: de ontwikkeling van het geweten

Stoute kinderen: de ontwikkeling van het geweten

Vanaf welke leeftijd kan een kind zich verplaatsen in een ander? En wat is eigenlijk stout zijn? Het geweten ontwikkelt zich een slag in de rondte bij kinderen. Het is belangrijk om te beseffen dat kinderen in dit opzicht heel anders in elkaar steken dan volwassenen...

Column: puppy met de baard in de keel

Column: puppy met de baard in de keel

Sven is veertien en heeft de baard in de keel. Daardoor klínkt het alsof je met een veertigjarige houthakker praat. In het echt is hij een uit de kluiten gewassen pup. Hij noemt me al jaren moesje, maar nu hij zoveel langer is dan ik ben én een zware bromstem heeft,...

Opvoeden als een jager-verzamelaar in moderne tijden

Opvoeden als een jager-verzamelaar in moderne tijden

Als ik de zoveelste onderhandeling begin over opruimen of schermpjestijd, vraag ik me af of dit normaal is. Michaeleen Doucleff ook. Met haar peuter raakte ze voortdurend in een machtsstrijd. Het voelde niet goed. Het voelde als iets wat vooral in westerse...

6 tips bij peuters met driftbuien

6 tips bij peuters met driftbuien

Elke peuter heeft driftbuien. Thuis. Buiten. Niet te vergeten de bekende driftbuien in de supermarkt. Een scenario dat elke ouder herkent en vreest. Driftbuien zijn niet persoonlijk, maar wel vervelend. Hoe begeleid je je kind in deze overweldigende emotie? 1. DOE...

Column: Likjes en kleffe kusjes

Column: Likjes en kleffe kusjes

Ze slaapt. Haar mond open, haar benen onder haar lijf gevouwen, haar bipsje in de lucht. Ik strijk met een vinger voorzichtig door haar plakkerige haar. Als ik haar neusje aanraak, trekt ze een gezicht. Heel zachtjes kus ik haar warme wang. Dan sluip ik de slaapkamer...

LEES GRATIS HET INTERVIEW MET ALFIE KOHN

Het interview met de grondlegger van het onvoorwaardelijk opvoeden in je mailbox? Je ontvangt meteen ook de Kiindnieuwsbrief vol inspiratie (uitschrijven mag).

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0