Hoogbegaafde kinderen versnellen niet

door Gastauteur

Hoogbegaafde kinderen denken en leren sneller. Ze hebben een beter geheugen dan gemiddeld intelligente kinderen. Daarnaast kunnen ze onder andere heel goed de bestaande kennis met nieuwe kennis combineren en originele oplossingen bedenken. Een hoogbegaafde leerling leert de stof van één schooljaar vier keer zo snel als een gemiddelde leerling. Zonder onderwijsaanpassing zal een hoogbegaafd kind zich heel snel vervelen. Hij haakt af en let niet meer op.

Hoogbegaafde leerlingen zijn kwetsbaar in een maatschappij die verschillen moeilijk accepteert

In het boek Counseling the Gifted and Talented beschrijft Linda Silverman (1993) een oefening: “Stel je voor dat je op een andere planeet leeft in een ander zonnestelsel waar iedereen ervan overtuigd is dat, om kinderen zich goed sociaal te laten aanpassen, zij gegroepeerd moeten worden op grond van hun lengte. Kinderen van ongeveer dezelfde lengte worden in dezelfde groep geplaatst. Niemand voelt zich te klein of te groot. Jij bent erg klein van postuur. Het is erfelijk, want iedereen bij jou thuis is erg klein. Je bent zo klein dat je in een groep zit met kinderen die drie jaar jonger zijn. Jij bent 9 jaar en zij zijn 6 jaar oud. Je moet met deze groep de komende 8 jaar doorbrengen. Er is geen andere mogelijkheid, want iedereen op de planeet is ervan overtuigd dat dit de beste verdeling is. Hoe voelt het voor jou? Wat doe jij om te overleven?”

Vier jaar over een schooljaar doen?

Het kind dat voorloopt, leert op school:

  1. hoe het zijn ideeën eenvoudig kan vertellen zodat andere kinderen het ook begrijpen
  2. hoe het geduldig moet wachten terwijl anderen worstelen met concepten die hij al jaren kent
  3. hoe het zich kan inhouden om niet alle vragen van de leerkracht te beantwoorden zodat anderen ook aan de beurt komen
  4. hoe het sociaal bij andere kinderen kan passen, die oninteressante spellen spelen en die volgens regels spelen die onredelijk lijken
  5. hoe het kan leven zonder echte vrienden of begrip van anderen

Kun je je de frustratie van dit kind voorstellen dat dag in dag uit wacht totdat er iets zal gebeuren? Kun je je de eenzaamheid en het gevoel van anders zijn voorstellen? Hoogbegaafde leerlingen zijn kwetsbaar in een maatschappij die verschillen moeilijk accepteert. Ze hebben hierdoor regelmatig te maken met allerlei soorten stress.

Als je bedenkt dat een hoogbegaafd kind ongeveer vier keer zo snel leert, dan betekent het dat het een schooljaar in 2,5 maanden af kan hebben. Dat betekent dat een gemiddeld intelligente leerling over het algemeen vier keer meer tijd nodig heeft dan zijn hoogbegaafde klasgenoot. Zonder onderwijsaanpassing zit een hoogbegaafd kind dus eigenlijk binnen één schooljaar voor zijn gevoel vier schooljaren uit. Zou je dit alle kinderen in Nederland gunnen? Dat ze vier jaar lang over één schooljaar doen? Dat zou raar zijn, contraproductief, slopend, demotiverend. Maar waarom doen we het hoogbegaafde leerlingen wél aan? En dan heb ik het nog niet eens over uitzonderlijk begaafde kinderen…

De term ‘versnellen’ is niet juist

De term versnellen is in verband met hoogbegaafdheid eigenlijk een contradictio in terminis. Waarom? Hoogbegaafde kinderen worden nooit versneld als u het goed doet – u volgt hun ontwikkeling. Zoals het zou moeten zijn met alle kinderen en zoals ook in de wet passend onderwijs staat beschreven. Alle kinderen hebben recht op een doorgaande lijn in hun ontwikkeling.

Een versnelling betekent voor hoogbegaafde kinderen een vooruitgang in een tempo die hen vooruit plaatst in het reguliere curriculum

Een versnelling betekent voor hoogbegaafde kinderen een vooruitgang in een tempo die hen vooruit plaatst in het reguliere curriculum. Het versnellen wordt beschreven als een ‘fundamentele behoefte’ voor hoogbegaafde leerlingen (Merrotsy, 2008).
In feite is versnellen de ontwikkeling volgen van de hoogbegaafde leerling in een sneller tempo dan dat van de langzamer lerende kinderen in de klas. Dit voelt voor het hoogbegaafde kind niet als versnellen, maar het is juist het tempo dat hem past.

De afgelopen tijd heb ik veel tegenstrijdige ideeën gehoord over versnellen. Er zijn leerkrachten die erover hebben nagedacht en die durven te versnellen en er zijn leerkrachten die te weinig kennis hebben over de effecten van versnellen en het niet doen. Over het algemeen wordt in artikelen en op fora angst gezaaid over de effecten van versnellen. Leerkrachten worden bang gemaakt en er wordt zelfs gesuggereerd dat ze beter niets kunnen doen. Er wordt geappelleerd aan de sociale en emotionele ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen en er wordt beweerd dat een versnelling niet goed zou zijn voor deze ontwikkeling.

In het begeleidingscircuit van hoogbegaafde leerlingen wordt tijdens voorlichtingen zelfs verkondigd dat een kind in een isolement raakt en later op de middelbare school vastloopt wanneer het versneld wordt.

Wil je meer te weten komen over onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen inclusief versnelling? Bestel hier je eigen exemplaar van mijn publicatie.

Renata Hamsikova is ECHA-specialist in Gifted Education en helpt kinderen, ouders en leraren via haar adviesbureau Ieku Advies voor hoogbegaafdheid. Deze tekst verscheen eerder op ieku.nl.

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Zomervakantie, 6 weken vrijaf, júist als je dyslexie hebt

Zomervakantie, 6 weken vrijaf, júist als je dyslexie hebt

Stel:  je bent een kind en je hebt dyslexie. Iedereen om jou heen helpt jou om het makkelijker voor je te maken. Op school ondersteunen ze je door het geven van extra uitleg, je volgt een dyslexie-begeleidingstraject (elke week 50 minuten lezen met een dyslexiecoach)...

Je eigen kleren kiezen is goud waard

Je eigen kleren kiezen is goud waard

Als kinderen hun eigen kleren kiezen, wordt het een zootje, vanzelfsprekend. Waarom is het dan toch een heel goed idee als kinderen hun eigen kleren kiezen? Ik vroeg het eerst maar aan mijn eigen kinderen.  Dat bepaal ik lekker zelf! De 11-jarige opent snoevend:...

Leren als ontdekkingsreis of als verplichte afvinklijst?

Leren als ontdekkingsreis of als verplichte afvinklijst?

Leren doen we aan de lopende band. Groot en klein. Kinderen hebben een heleboel te leren. Ze zijn immers pas kortgeleden begonnen aan het leven. Wij weten al veel meer. In elk geval als het kennis en levenservaring betreft. Om kinderen het nodige bij te brengen, gaan...

Kleuterverliefdheid: hoe zit dat?

Kleuterverliefdheid: hoe zit dat?

Twee kleuters die innig met elkaar spelen. Is er iets schattiger? Ze lijken wel verliefd! Maar wat is kleuterverliefdheid nu eigenlijk precies? Hebben ze ook vlinders in hun buik? En hoe zit het met luduvudu? We vroegen het psycholoog-seksuoloog Sanderijn van der...

5x Je kind betrekken bij het stemmen

5x Je kind betrekken bij het stemmen

Ongeveer eens per jaar wél binnen de lijntjes kleuren.In een hokje ook nog! Stemmen op je politieke voorkeur is een voorrecht en sinds ik kinderen heb, besef ik dat ik stem voor hún toekomst. Hoe ouder ze worden, hoe intensiever ze meedoen in het hele proces van het...

Taalontwikkeling bij peuters en kleuters

Taalontwikkeling bij peuters en kleuters

Kinderen van twee-en-een-half jaar tot vijf jaar zitten qua taalontwikkeling in de differentiatiefase. In de differentiatiefase gebeurt ontzettend veel. Niet alleen ontwikkelt het kind zich heel snel -zowel op lichamelijk, motorisch, emotioneel en sociaal als op...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0