Opeens zijn we er. Een plek midden in het bos, een stuk weg van het pad. De bomen staan op de goede afstand van elkaar, de zon schijnt tussen de takken door. Hier zal geen argeloze wandelaar of strenge boswachter voorbij komen. Thijn laat de rugzak van zijn schouders zakken en kijkt om zich heen. ‘Dit lijkt me een goede plek voor ons kamp.’
Terwijl we onze hangmatten uitpakken en ons langzaam installeren op deze prachtige plek, geniet ik van het plezier van Thijn. Ik heb hem meegenomen op een inwijdingsreis. Hij is net 12 jaar oud geworden en ik wilde dat moment markeren met een bijzondere activiteit. Hij is nu geen kind meer, maar een puber en maakt snelle stappen op weg naar meer eigenheid en zelfstandigheid. Dat is zowel voor mij als vader, als voor hem als kind een belangrijke, nieuwe fase. En nieuwe fases horen gevierd te worden.
Een moment om je los te maken van je omgeving
Inwijding is een groot woord. Ik heb lang gezocht naar hoe ik dit moment in wilde vullen. Er zijn mooie verhalen uit traditionele culturen waarin de jongens rond hun twaalfde jaar als groep door de mannen met veel bombarie worden weggehaald bij hun moeders. De mannen nemen ze mee naar een kamp ver bij de moeders vandaan – die daar volgens de traditie heftig tegen protesteren – en daar leren de jongens wat het inhoudt om een man te zijn. Het traditionele Masai-verhaal spreekt ook tot de verbeelding: op de juiste leeftijd trekt de jongen er met een speer en een schild op uit en alleen als hij terugkomt met een dode leeuw wordt hij erkend als volwassen man.
Onze cultuur zit anders in elkaar. Onze mannelijkheid hangt niet af van het kunnen doden van een leeuw om te stam te beschermen. De essentie voor mij was om een moment te creëren waarin ik hem liet voelen dat hij zich aan het losmaken is van ons, dat dat de bedoeling is en dat ik hem gun dat hij daarin zijn eigen waarheid en verlangens gaat ontdekken. En dat hij daarin altijd hulp kan vragen aan mij of aan andere mannen.
Een inwijding voor jongens zou er over moeten gaan dat man-worden de normaalste zaak van de wereld is, dat je trots mag zijn over wat jij als man te bieden hebt en dat het fijn is als je je daarin door andere mannen kan laten steunen. ‘Mitakuye oyasin’, luidt het beroemde Lakota-gezegde. ‘Wij zijn allemaal verbonden.’
Van plechtig en bloederig naar avontuurlijk
Maar ja – hoe ziet dat er dan praktisch uit? Alle verhalen die ik over inwijding gelezen had waren mooi en plechtig of juist smerig en bloederig. En dat zocht ik nou net niet. Wat bij ons past is avontuur. Naar buiten gaan. Leuke dingen doen. Plezier maken. En ondertussen goede gesprekken voeren. Dat was het idee. En met dat idee en een rugzak vol eten en kampeerspullen zijn we naar de Veluwe gereden.
Net als ieder ritueel bestond ons weekend uit 3 delen. De overgang van de alledaagse wereld naar de rituele ruimte, de rituele ruimte zelf en de overgang van de rituele ruimte terug naar de alledaagse werkelijkheid. Dat geeft houvast en zorgt ervoor dat wat je wilt plannen op de goede plek in het weekend valt. Ik haalde hem op van zijn dansles, speciale muziek op de iPod. Dat zorgde voor het aankomen: we waren nu echt samen op pad, ons weekend was begonnen. En het ijsje dat we aten op de terugweg benadrukte dat we ons weekend afsloten en weer naar huis gingen.
Hij maakt zich los van ons, ik laat hem voelen dat dat de bedoeling is
Avontuur en grenzen verleggen
Een inwijding is een overgang van het een naar het ander. En dat kan best spannend zijn. Dat aspect vormde de kern van wat ik met Thijn wilde doen: iets spannends waarin hij – maar ook ik – een grens moest verleggen. Dat werd kamperen in het bos, zonder tent, half oktober. Spannend omdat je niet weet wat je gaat tegenkomen. Misschien zouden we wel weggestuurd worden door de boswachter. Of zouden de wilde zwijnen er met ons ontbijt vandoor gaan. Of zou het keihard gaan regenenen. Maar met twee outdoor-hangmatten maakten we er een gaaf avontuur van. Een mooie open plek met vier bomen veranderde in geen tijd in een knus kamp. Thijn dook meteen de hangmat in en kwam er bijna niet meer uit. ‘Hier word ik gelukkig van.’ Het weer was fantastisch en ’s nachts vielen we onder een heldere sterrenhemel in slaap. En om half één werden we wakker geblaft door een ree. ‘Hoor je dat ook?’ vroeg Thijn. Ja natuurlijk, ik had het idee dat het beest vijf meter verderop stond. En dat is eigenlijk gewoon heel gaaf.
Goede en eerlijke gesprekken
Tijdens de wandeling van de auto naar de kampeerplek heb ik Thijn verteld waar dit weekend over zou gaan: een moment om te vieren dat hij nu als puber op weg gaat naar volwassenheid. En dat volwassenheid voor mij betekent dat je er achter komt wat je verlangens en kwaliteiten zijn en dat je die vorm gaat geven. Vanuit je eigen kracht, los van de mening van anderen. En daar hebben we het het weekend over gehad. Wat is dat nou, je eigen kracht? Waar word je echt blij van? Om dat een extra vorm te geven trok Thijn zijn totemdier uit serie medicijnkaarten van Jamie Sams. Dat werd de kolibrie, de vogel die de wereld iets leert over schoonheid en kunst. En dat past mooi bij Thijn die veel danst en graag tekent. Maar we hebben het ook over familie gehad, mijn vader die vorig jaar overleden is en dat het soms goed is om dingen anders te doen dan je eigen ouders. En ik zei dat hij drie – om het behapbaar te houden – vragen mocht stellen die ik helemaal eerlijk zou beantwoorden. En dat vond ik best spannend. Zijn eerste – compleet onschuldige – vraag: ‘Wat ging je koken op de eerste avond dat je op je zelf woonde?’
Samen zijn zonder dat er iets moet
Robert Bly beschrijft het al in zijn klassieke boek ‘De wildeman’: jongens hebben veel aan het fysiek samen optrekken met hun vader http://kiind.nl/articles/520/Dejufheefthetnietgedaanjongenshebbenvaderhonger.html. Niet wat je doet, maar dat je samen bent is belangrijk. Het samen ophangen van de hangmatten, koken, vallende sterren zoeken en gewoon samen zijn, was misschien wel het fijnste van alles. Thijn genoot van de één-op-één aandacht en ik van het feit dat er eigenlijk niets bijzonders hoefde te gebeuren dit weekend. Alles was al goed. En zelfs de gezamenlijke beslissing dat we geen vuur gingen maken – daarvoor was het te droog en te gevaarlijk in het bos – was geen teleurstelling. De thee met chocola was zo ook al lekker genoeg. En ik heb dingen los kunnen laten. Van te voren had ik bedacht om een krachtsymbool te zoeken en te maken. Maar dat voelde te bedacht om ook echt te gaan doen. Maar ik heb wel het sprookje IJzerhans voorgelezen – een mooi verhaal over volwassen worden. Thijn in zijn slaapzak in de hangmat, ik vlakbij hem met een zaklamp. Zo simpel kan het zijn.
Plezier maken
Hoe belangrijk ik, als vader, dit moment ook vond voor Thijn, hij beleefde dit zelf totaal anders. Voor hem is iets als ‘de overgang naar de wereld van de volwassenen’ nog geen concreet iets. Voor hem was het vooral een leuk en spannend weekend. En dus hebben we ook volop plezier gemaakt. ‘Im echten Manne ist ein Kind versteckt: dass wil spielen.’ Nietzsche wist het. En wij ook. Dus hebben we na een heerlijk ontbijt van eieren met spek onze hangmatten weer opgeruimd en zijn we teruggewandeld naar de auto. Van daaruit zijn we naar een klimbos gereden om ons uit te leven tussen de toppen van de bomen. En op de terugweg ging ik van de snelweg af en reed naar een verlaten industrieterrein. Eerst hebben we ons vergaapt aan de etalage van de Porsche-dealer. En daarna zei ik tegen autofan Thijn dat hij voor me op de bestuurdersstoel mocht komen zitten. Met grote, enigszins bange ogen vroeg hij of hij echt mocht rijden. Ja, dat was de bedoeling, want dat was wat hij al heel lang wilde. Koppeling, gas geven en sturen. In de eerste versnelling sukkelden we door het industrieterrein. Plezier en verlangen ontmoetten angst en beven. Het was de perfecte afsluiting van een heerlijk weekend.
Niet wat je doet, maar dat je samen bent is belangrijk
En wat vond Thijn er zelf van? Voelt hij zich met zijn 12 jaar en boservaring nu opeens heel erg ingewijd in de geheimen van de volwassen man? Thijn is geen jongen van veel woorden, maar ik laat het hem toch zelf maar zeggen:
‘Ik vond het erg leuk. Ik was van tevoren erg benieuwd wat we gingen doen. Ik vond het heel gaaf om ‘s avonds in het bos te slapen. Met hangmatten, dat bedenk je gewoon niet. Het was fijn om een keer alleen met jou te zijn. Eigenlijk zou iedereen dit moeten doen.’
Hij heeft zijn eigen beleving van dit weekend. En die werkt door op een manier die bij hem past. En ik heb er net zo veel van genoten als hij. Zo is het. En zo is het goed. Mitakuye oyasin.
Meer weten?
Boeken
Lees De wildeman | Robert Bly | ISBN 9789047508281
En Medicijnkaarten | Jamie Sams | ISBN 9789069636733
Artikelen
Ton van der Kroon, Jongeren en initiatie
Robert Moore & Douglas Gilette, De crisis in het mannelijke inwijdingsritueel
Jeroen de Jong op Kiind: De juf heeft het niet gedaan, jongens hebben vaderhonger
En: de outdoor hangmatten van het merk DD Hammocks kun je vinden in de bushcraftshop.
Er zijn ook plekken waar je georganiseerde inwijdingsdagen of -weekenden kunt vinden. Veelal hebben die iets van Native American-traditie en sjamanisme in zich: krachtsymbolen, dierentotems, pijl- en boog maken.
