Spelen is het eigen maken en leren kennen van onze wereld, cultuur en gewoonten. Ontdekken zit diep in ons verankerd en is iets wat kinderen instinctief doen vanaf het moment dat ze geboren worden.
Wat is echt passend speelgoed voor een pasgeboren baby? Daar is een kort en krachtig antwoord op. Het mooiste speelgoed voor een jonge baby is: zijn eigen lichaam en het jouwe. Dat lijkt een open deur. Maar als je ziet hoeveel babyspeelgoed er op de markt is, dan lijken we het toch een beetje vergeten te zijn. Terwijl je bij het observeren van een jonge baby kunt zien hoe druk hij met zichzelf is. Hij grijpt naar zijn gezicht, probeert zijn hoofdje op te tillen, ontdekt plots zijn eigen handjes, proeft eens een paar tenen. Daarna probeert hij zich om te rollen om te zien wat je aan het doen bent en gaat vervolgens tijgeren om dingen binnen handbereik te krijgen.
Zintuiglijke ontdekkingstocht
De wereld bestaat nog uit zintuiglijke ervaringen: hij ruikt zijn ouders, ziet beetje bij beetje steeds meer, proeft in de borstvoeding steeds nieuwe smaken, hoort van alles om zich heen, bevoelt zijn eigen gezicht, dat van zijn familie en de hond. Een pasgeborene is vooral bezig met voelen en ervaren. Alles is nieuw, alles is interessant en hoort bij het spel van de baby.
Gratis minicursus borstvoeding
Tips om boobytraps te voorkomen
Het mooiste speelgoed ben jij zelf
Kijken en ruiken
Omdat baby’s in het begin vooral contrasten zien, doen zwart en wit het erg goed. Wat later worden ook kleuren interessant. Mobiles, glinsterend papier, spiegeltjes, slingers en bellenblaasbellen vindt hij prachtig. Helemaal grappig is het als jij gekke bekken trekt. Dat verveelt nooit. Ook geuren zijn een hele beleving voor een baby en vertellen hem veel over zijn omgeving. Denk aan geuren van buiten zoals bloemen, vers gemaaid gras, zee, aarde, kruiden, regen en dieren. Of geuren van binnen zoals schone was, knuffels, vers brood en andere etensluchtjes zijn boeiend en tegelijkertijd vertrouwd.
Voelen
Voor een algehele goede ontwikkeling hebben baby’s heel veel lichaamscontact nodig. Hierbij kun je denken aan de draagdoek, samen slapen en borstvoeding. Naast de behoefte aan huid-op-huid contact leren baby’s door materialen te voelen en proeven. Zoals knuffelen met zachte lapjes van natuurlijke materialen als zijde, fluweel, linnen en wol.
Horen
Geluiden dragen ook bij aan de ontwikkeling. Een pasgeborene neemt veel meer waar door te horen dan door te zien. Geluiden die je hem kunt laten horen zijn het golven van de zee, het waaien van de wind, het fluiten van de vogels, zachte belletjes, muziekdoosjes, rammelaars en zachtjes zingen. Baby’s herkennen de liedjes die je hebt gezongen toen ze nog in de buik zaten en zijn vaak dol op deze vertrouwde melodieën. Bedenk wel dat je buik fungeert als een klankkast. Harde geluiden of voortdurende geluiden waaraan niet te ontsnappen is, kunnen erg storend zijn voor de baby. Het allermooiste geluid van de wereld is natuurlijk jouw stem. Praat dus veel tegen je baby. Lees hem korte verhaaltjes voor, zeg rijmpjes op en verwoord je handelingen. Ook leuk: aap je baby ongegeneerd na. Door het nadoen van zijn geluiden laat je weten dat je hem hoort.
Speelgoed voor de oudere baby
Bij oudere baby’s is het speelgoed uit de eerste maanden nog steeds populair, maar hij gaat er nu anders mee om. Het kijken wordt pakken – en in de mond stoppen. Kijk daarom kritisch naar de spullen binnen zijn handbereik: zijn ze echt veilig om mee te spelen? Bij het spel van oudere baby’s zie je dat ze bezig zijn met voorwerpen pakken en in beweging brengen. Ze pakken een bal en rollen, doen blokjes in een doosje, spetteren met water en gooien met eten. Ze leren onder andere dat een zachte bal die op de grond terecht komt anders klinkt dan een houten bekertje en ontdekken dat eten dat uit de kinderstoel gegooid wordt niet vanzelf terugkomt. Speelgoed dat nu erg in trek is zijn blokken, ballen en speelgoed met wielen. Met blokken kan je kind stapelen, gooien, ze ergens in doen en later hoge torens bouwen. Met de bal kan gerold en gegooid worden. Met autootjes trouwens ook.
Helemaal fantastisch speelgoed is dat waarmee ze lawaai kunnen maken. Denk hierbij aan bakjes, potjes, pannen en houten lepels. Lawaai kun je ook maken met muziekinstrumenten. Ga vervolgens samen dansen op jullie muziek. Andere leuke bewegingsspelletjes zijn pakkertje, klimmen, klauteren en je kind door de lucht laten vliegen. Kinderen die vanaf kleins af aan vaak gestoeid hebben voelen zich later vrijer in de gymzaal en durven meestal gemakkelijker een koprol te maken.
En uiteraard ben jij nog steeds ontzettend leuk speelmateriaal. Kiekeboe-spelletjes bijvoorbeeld begint je baby vanaf ongeveer zes maanden erg leuk te vinden. Baby’s nemen al snel zelf het initiatief door zich steeds te verstoppen onder een tafel of achter hun handjes. Behalve dat dit spel hilarisch is, is het ook nuttig. Je leert je baby dat je niet echt weg bent als je uit zicht bent. Je geeft ze het vertrouwen dat je weer terug komt.
Spelen is dé manier waarop kinderen zich onze wereld eigen maken. De kleinsten door alles te bevoelen, bekijken en proeven. Grotere kinderen door onderzoek en imitatie. Al rap leren ze zo over smaak, textuur, zwaartekracht, oorzaak & gevolg én maken ze zich onze mores eigen. Kijk je op deze manier naar spelen, dan komt een heleboel speelgoed je ineens vreemd voor. Want als een kind als onderzoeker is geboren, wat vertelt een stuk lawaaispeelgoed met felle kleuren hem dan over zijn omgeving? Ja, er komen Engelse woordjes uit en de knoppen bevatten cijfers en figuren. Maar is dat wat een baby nodig heeft? Een baby heeft geen behoefte aan vermaak: hij wil de wereld leren kennen.
Fotografie: Nina Olivari
