Vandaag de stad in, morgen naar het bos. En als je thuis blijft, voelt het alsof je je kind iets onthoudt. Nergens voor nodig. Kinderen leren juist ook van niets doen.
Geef mij maar een todo-list tjokvol Dolce far niente, en dan zien we wel wat er dan spontaan uit de kinderen ontstaat
Vroegah, toen ik klein was, nog niet zo belachelijk lang geleden eigenlijk, was een paar ochtendjes speelzaal het meest avontuurlijke dat ik ooit meemaakte. Ook later, in de schoolgaande tijd, was mijn moeder thuis als ik uit school kwam. Van een ‘bso’ had ik nog nooit gehoord. Hetzelfde gold voor mijn vriendinnetjes. Na school had je tijd om met elkaar te spelen. Elke dag – behalve op woensdag, want dat was blokfluit- of zwemlesdag. Alle andere moeders waren ook thuis, dus bij wie je speelde, dat maakte niet uit. Kwestie van één telefoontje.
Doctrine van de ingevulde tijd
Nee, dan nu. We werken allebei, en ja, ik houd van mijn werk en ik vind emancipatie een heel best ding. Maar toch. Bij ons thuis heeft de oudste in normale weken welgeteld slechts één vrije middag in de week. De andere dagen zijn gevuld met naschoolse opvang, sport en een vaste dag bij haar vader. Voor die ene middag die over is, moet je dan ook nog flink wat moeite doen voordat die naar wens is ingevuld.
Hoeveel appjes wisselen we per week uit met andere ouders om de speelafspraakjes rond te krijgen? ‘Nee, dan heeft ze judo en aansluitend vioolles.’ ‘Ja, maar die dag kan hij – tot half vier. Morgen dan?’ ‘Nee, mijn man heeft de auto.’ ‘Jammer, dan zijn ze net bij hun vader.’
Kortom, de week zit vol met afspraken. Het weekend moet dus écht leuk zijn. De vraag is alleen, of het voor een kind het leukste is om dan ook nog op pad te zijn. Het grootste genoegen blijkt bij mij thuis ‘pyjamadag’ te zijn. Toffe dingen zoals logeerpartijtjes zijn ook geliefd, maar zijn de kinderen tot en met zondag op pad geweest, dan heerst er maandagochtend grote, grote weerzin om aan de week te beginnen. Echt opladen doen ze tijdens het niksen zonder plan of doel.
Vrij en verbindend spelen
Met niets of duurzaam speelgoed
Dolce far niente
Niksen, lanterfanten, luieren, cocoonen: het is niet echt hip. Net zoals introvert zijn. Onze cultuur is gericht naar buiten, naar doen, je laten zien, actie. We hebben peer pressure: niet alleen wij volwassenen, maar ook de kinderen leggen we langs de meetlat van vergelijking. Van zindelijkheid tot zwemdiploma, er ligt al gauw druk op de zaak.
Zoals het ook wemelt van het ‘educatieve’ speelgoed, en op crèches en kinderdagverblijven de educatieve programma’s niet van de lucht zijn – de doelmatigheid spat ervan af.
Dat het afvinken van vaardigheden op steeds jongere leeftijd gangbaar wordt, wil niet zeggen dat we maar mee moeten in die stroom. Dat het cito bij de kleutergroepen een onderdeel ‘muisvaardigheid’ heeft ontwikkeld (echt waar, voor kleuters met ‘onvoldoende ICT-ervaring’!), betekent niet dat wij onze kinderen muisklik-huiswerk moeten geven, toch?
Ik kan me niet voorstellen dat een kind zelf behoefte heeft om zijn muisvaardigheid te vervolmaken. Geef mij maar een todo-list tjokvol Dolce far niente, en dan zien we wel wat er dan spontaan uit de kinderen ontstaat.
Twee huizen
Cocoonen kan voor een kind dat in twee huizen leeft nog belangrijker zijn dan voor andere kinderen. Daar zit je wel in een spagaat, want vaak heb je het gevoel als gescheiden ouder, dat je je kind iets extra’s moet bieden ter compensatie van dat ge-heen-en-weer. Eropuit dus! Die nieuwste film zien, naar het zwembad of toch even shoppen zodat je kind niets tekortkomt.
Vroeger had je tijd om met elkaar te spelen
Maar je kind reist al heel veel en heeft wellicht extra veel tijd nodig om thuis rond te hangen en nieuwe energie op te doen. Zoals hoofdredacteur Sandii omschrijft: ‘Toen mijn dochter kleiner was waren we veel thuis. Ik vond dat belangrijk voor haar omdat ze vanwege co-ouderschap maar de helft van de tijd bij mij was. De tijd die ze thuis doorbracht en -brengt is zo minimaal dat het me goed voor haar leek om veel thuis te zijn. Ze had anders simpelweg nauwelijks tijd om met haar spulletjes te spelen. Je kon haar als driejarige overal mee naartoe nemen, maar ze had recht op een kinderleven. Dus ging ik niet naar een borrel maar waren we samen aan het kleien.’ Ook bij ons thuis hielden we de wisseldag zo rustig mogelijk. Het reizen van het ene huis naar het andere was genoeg zijn om mee te maken op een dag.
Niksen geeft groei
Eigenlijk weten we wel dat rust een goed idee is. In de natuur is het ook niet 12 maanden lang zomer. Het ritme van bloei en rust wisselt elkaar harmonieus af. Akkers werden van oudsher twee jaar bebouwd en lagen het derde jaar braak, voor betere groei in het jaar daarop. Zodra een zwangere vrouw met verlof gaat, puilt haar buik in no time uit. Als je je hebt vastgebeten in een ingewikkeld probleem (een puzzel, een planfout, een dilemma) en je loopt er even van weg, komt meestal de briljante inval tijdens of na het rustige ommetje. Sta je lekker te douchen, dan komen geniale ideeën in je op. Tijdens de uren dat je slaapt, groei je harder. Rusten leidt kortom gewoon tot geweldige groei.
Vredig biggetje
Het gaat dus niet om een zeldzaam dagje niksen, maar meer om een mindset die gericht is op ‘zijn’ in plaats van ‘doen’. Zo hebben we thuis een heel grappig voorleesboekje, ‘The peaceful piggy meditation’. Het verhaal laat zien hoe je gestrest en gespannen kunt reageren als er veel geluid om je heen is, als je moeilijke taakjes hebt of als er gewoon veel tegelijk gebeurt. Een ‘vredig biggetje’ ben je als je een rustig plekje (in huis of binnenin jezelf) weet te vinden waar je éventjes niet hoeft te reageren, niets hoeft te doen, maar gewoon rustig kunt ademhalen.
Rusten leidt tot groei
Een kind krijgt dagelijks nieuwe indrukken te verwerken. Hoe mooi is het als wij onze kinderen kunnen laten zien dat ze niet op elk dingetje hoeven ingaan, dat ze niet op iedere discussie hoeven te reageren en niet met elk piepje of bliepje iets hoeven te doen? Zeker in een tijd waarin er continu prikkels op ons af komen is de kunst van het cocoonen geen overbodige luxe.
Beeld: Jana Boekholt
