Voortkabbelende kinderfilms zonder spanning en helden

door Jeroen de Jong

‘Chimpanzee’ leek zo’n goede keuze. Een documentaire over een familie chimpansees in het regenwoud. Baby-chimpansee Oscar groeit op en leert klimmen, mieren eten, noten kraken en zijn eigen bedje van takken maken. Prachtige beelden, fijn om naar te kijken. Maar dan, we zijn nog geen twintig minuten op weg in de film, gebeurt het onvermijdelijke: er is een andere chimpanseefamilie die het territorium van de familie van Oscar wil inpikken. Spannende muziek, suggestieve montage van apen die gemeen naar elkaar lijken te kijken en iedereen zit op het puntje van zijn stoel. Loopt dit wel goed af?

Het goede overwint altijd

Zelfs een prachtige natuurdocumentaire kan blijkbaar niet zonder zorgvuldig opgebouwde spanning, een strijd tussen twee kampen en een onzekere afloop. De kinderen genieten er niet minder van, ze weten eigenlijk niet beter. De meeste films kennen grotendeels dezelfde verhaalopbouw:

• Er is een beginsituatie waarin alles relatief vredig is

• Dan komt er een gebeurtenis die alles op zijn kop zet

• Vervolgens proberen de hoofdpersonages de orde te herstellen

• Dit mondt uit in een spannende climax

• Uiteindelijk is de vrede weer teruggekeerd

Deze verhaalopbouw is zo oud als de wereld zelf. Al in de oudste overgeleverde verhalen en mythen vinden we de opbouw terug en Aristoteles schreef hem zo’n 350 jaar voor Christus voor het eerst op. Het is een opbouw die het gemakkelijk maakt verhalen te onthouden en door te vertellen. En natuurlijk vinden wij het fijn om naar dit soort verhalen te luisteren: een spannende strijd tussen twee partijen, meestal goed en kwaad, een ongewisse uitkomst, maar meestal overwint het goede toch. Wat wil je nog meer?

De opkomst van de onverwachte held

In de vorige eeuw heeft de Amerikaanse filmindustrie, met Disney als belangrijke speler, deze verhaalopbouw geperfectioneerd. Een belangrijk extra element in de opbouw is de opkomst van de held. Hij of zij zal aan het einde van de film de beslissende slag leveren met het kwaad, maar aan het begin van de film lijkt dat zeer onwaarschijnlijk. De held is aan het begin van de film namelijk nog helemaal geen held. Maar bijvoorbeeld een klein hertje, zoals in Bambi, of een gammele robot, zoals in Wall-E. Gedurende de film zal de held in wording van alles moeten leren, tegenslagen overwinnen, verliefd worden, zodat hij uiteindelijk volwassen en wijs zal weten hoe hij ‘het grote probleem’ van de film kan overwinnen. Dit levert prachtige films op, zoals Bambi en Wall-E, maar ook De leeuwenkoning, Hoe tem je een draak en Monsters en co.


De meeste films kennen grotendeels dezelfde verhaalopbouw

Het lijkt er op, zeker in de kinderfilms, dat dit nog de enige manier van verhalenvertellen is. Er is altijd sprake van tegenstellingen, strijd en spanning. Of de film zich nou in de ruimte, op de savanne of op het schoolplein afspeelt. En altijd is het de onverwachte, wat sullige jongen die uiteindelijk de redder van de dag wordt. Want het loopt natuurlijk wel goed af, voor de held dan.

Veel vakmanschap, maar waar is de conflictloze film?

Er zijn veel films die met veel vakmanschap en liefde een goed en origineel verhaal vertellen. De Wallace en Gromit-films zijn daar een goed voorbeeld van. Uitvinder Wallace en zijn slimme hond Gromit beleven keer op keer een machtig avontuur, strijden tegen kwade machten, zoals een pinguïnmeesterdief of een robothond, maar overwinnen gelukkig wel weer. En dat in fantastische klei-animaties.

Maar hoeveel ik hier ook van geniet; ik verlang inmiddels naar films waar een keertje niet gestreden wordt en waar geen conflict is. Het lijkt me zo heerlijk om met de kinderen naar de bioscoop te gaan en een keer niet te hoeven zeggen ‘dat het allemaal wel goed komt, want het is maar een film’. Gewoon een film die heerlijk voortkabbelt, met mooie beelden, een fijn verhaal en zonder veel drama.

Rust en verwondering in het bos van Totoro

Maar zou dat dan niet vreselijk saai zijn? Heeft een film niet juist die verhaalstructuur, ontwikkeling van de held en het visuele spektakel nodig om überhaupt te kunnen boeien? Als jij en je kinderen dat denken, dan nodig ik je uit om My Neighbour Totoro te gaan kijken, want uit die film blijkt dat als je spanning en spektakel vervangt door de menselijke maat en verwondering, je daarvoor een heel ander soort film terugkrijgt.

My Neighbour Totoro is een Japanse tekenfilm waarin nu een keertje geen pratende dieren, monsters of auto’s voorkomen, maar gewoon twee zusjes. Hun moeder ligt een tijdje in het ziekenhuis en met hun vader verhuizen ze naar het platteland. Daar verwonderen ze zich over de natuur, maar leren ze ook het bovennatuurlijke boswezen Totoro kennen. Rustige beelden, veel groen en natuur, fijne muziek en gewoon een familie met hun dagelijkse beslommeringen. Aangenaam herkenbaar. Zelfs de kennismaking en vriendschap met Totoro verlopen vanzelfsprekend. De kinderen zien hem en nemen aan dat hij bestaat. Niéts spannende muziek en dramatische spanningsopbouw! En op het eind wordt het wel eventjes spannend, omdat het jongste zusje kwijt is, maar gelukkig springen Totoro en zijn ‘kattenbus’ dan te hulp.

Maar er zijn vast meer van dit soort voortkabbelende, oogstrelende films, die ons zonder overheersende conflicten toch weten te boeien. Ken jij er één?

Cinekid, het kinderfilmfestival van Nederland is een tip! Elk jaar in/rond de herfstvakantie op locaties door heel Nederland.

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Vieze activiteiten voor binnen en buiten

Vieze activiteiten voor binnen en buiten

Vies worden is belangrijk! Kinderen moeten de mogelijkheden krijgen om volop te onderzoeken en experimenteren, omdat ze daar veel van leren. Bovendien blijkt het ook belangrijk voor de gezondheid te zijn om vies door het leven te gaan. Daarnaast worden kinderen rustig...

Maak samen een wollicht

Maak samen een wollicht

Weet je nog dat ik een sprei aan het borduren was? Ik heb nog heel wat stukken van wollen dekens over. Voordat de mot erin komt wil ik daar wat mee doen. Mijn eerstvolgende project is een lampenkap. We willen meer licht boven de knutsel-lees-spelletjes-tafel van de...

Kinderboek: Het boek zonder tekeningen

Kinderboek: Het boek zonder tekeningen

'Kijk, dit boek zit zo in elkaar: Elk woord dat er staat moet ook echt gelezen worden. Het maakt niet uit welk woord het is.’ We lezen een bijzonder boek, een boek zonder tekeningen. Met als toepasselijke titel 'Het boek zonder tekeningen.' Je zou denken dat het saai...

Sinterklaasfeest met magie, zonder leugens

Sinterklaasfeest met magie, zonder leugens

Sinterklaastijd, joepie! Knusse knutselweken vol liedjes en pepernoten. Maar de Sint brengt ook wat keerzijdes met zich mee. Naast het politieke strijdtoneel rondom racisme dat de afgelopen jaren steeds heviger is geworden en gelukkig tot positieve veranderingen...

Spannende proefjes om mee te experimenten

Had jij vroeger ook zo'n oom of tante die theezakjes kon laten vliegen of je haren rechtop kon laten staan met een ballon? Een paar attributen werden uit de keuken gevist en met een mysterieuze lach werd je meegenomen naar buiten. Daar werd dan een geheimzinnige truc...

Notengehaktballetjes maken

Notengehaktballetjes maken

Noten zijn een goede eiwitbron en daarom een prima vleesvervanger. Deze 'gehakt'balletjes van noten zijn daarom heel geschikt wanneer je aardappelen-groente-vleesvervanger wilt eten. Koud zijn de balletjes een lekkere snack. Op een spies, samen met wat groente, is het...

LEES GRATIS HET INTERVIEW MET ALFIE KOHN

Het interview met de grondlegger van het onvoorwaardelijk opvoeden in je mailbox? Je ontvangt meteen ook de Kiindnieuwsbrief vol inspiratie (uitschrijven mag).

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0