Wat is er nu leuker dan buiten zijn, met je handen in de aarde wroeten, zaaien, zorgen en oogsten? Ook voor kinderen is dit een enorm inspirerende bezigheid. Je bent lekker buiten en in beweging, je mag en kunt vies worden, zelf doen en ervaren en ondertussen leer je van alles en nog wat, spelenderwijs. Je leert over de soorten groenten en fruit die er zijn, hoe een zaadje of plantje geplant wordt, hoe dat dan ontkiemt en groeit en wat je moet doen om het plantje te verzorgen. Je leert over de seizoenen, het weer, over beestjes die je helpen (wormen) of tegenwerken (slakken/luis) bij het verbouwen van groenten en fruit. En uiteindelijk leer je proeven, van je eigen oogst. En geloof me: het smaakt zoveel lekkerder dan uit de winkel! Voor kinderen kan het een extra stimulans zijn om groenten te proberen wanneer ze die zelf hebben zien groeien en hebben geoogst.
En uiteindelijk leer je proeven, van je eigen oogst
Een moestuin hoeft niet groot te zijn. Sterker nog: juist wanneer je met kinderen aan de slag gaat is het prettig dat het tuintje klein en overzichtelijk is. Twee bij twee meter is ruim voldoende. Maar ook met een kleiner oppervlak (op een vierkante meter of zelfs in potten of zaaibakken) kun je een aardig eind komen. Je hoeft geen mega opbrengst van je tuintje – waar het om gaat is het doen, het beleven!
Wat heb je nodig
Het beste gereedschap voor in de tuin zijn je handen, je zult merken dat je die het meest gebruikt. Handige hulpjes zijn: een gieter, schepje, plantenspuit, harkje. Koop het tuingereedschap in een kindermaatje, dit is prettig werken voor je kind.
En verder:
- een plan (tekening, verdeling, keuze groenten)
- zaadjes/plantjes
- stukje grond/potten, zak potgrond/tuinaarde en compost
- eventueel een overal om de kleding te beschermen zodat je kind zich geen zorgen hoeft te maken over vieze kleding, dat geeft de vrijheid om zorgeloos te rommelen. Speciale kleding voor in de tuin kan natuurlijk ook.
Zaaien of plantjes
De charme van het zaaien is dat je iets kleins in de grond stopt, wacht en dan langzaamaan je plantje ziet ontstaan. Bij veel tuincentra kun je ook jonge plantjes kopen voor je moestuin. Hiervan heb je natuurlijk sneller resultaat. Je kunt ervoor kiezen een combinatie te doen. Nog een optie is om zelf stekkies te maken om daarmee meer planten te krijgen. Of wissel stekkies uit met vrienden en kennissen die ook bezig zijn met het zelf verbouwen van groente en kruiden.
De grond voorbewerken
Spit de grond om met een spade en woel de aarde goed los. Verdeel er compost over en werk dit door de bovenlaag heen.
Verdeel de tuin in rijen met een onderlinge afstand van minimaal 20 cm. Maak een zaaibedje op de rijen: een heuveltje met een geultje in het midden. Op deze zaaibedjes ga je de groenten zaaien. Zaai altijd dun. Als er teveel plantjes dicht op elkaar opkomen, dun ze dan uit zodat alle plantjes de kans krijgen om zich voldoende te ontwikkelen.
Denk eraan dat de gewassen voedingsstoffen uit de aarde halen om van te groeien. Om te voorkomen dat de grond ‘verarmt’ kun je gewassen elk seizoen afwisselen.
Aardbeien
Gaan prima in potten, is zelfs handiger omdat ze snel last hebben van andere planten in de moestuin. Je kunt ze zaaien maar de jonge plantjes zijn ook volop te krijgen. Je kunt ze vermeerderen door hun nieuwe uitlopers (soort tentakels die ze uitwerpen) vast te zetten in de grond met een omgekeerde wasknijper. Hier gaan ze dan wortels maken en zo ontstaat er een nieuwe plant. Gebruik een ruime pot, houd de aarde licht vochtig en geef ze een zonnig plekje.
Tomaat
Zaaien in maart/april. In huis of onder glas. Eind april begin mei naar buiten, in de volle grond. Op een zonnige plek, zo’n 40 cm uit elkaar. Zet er een stok bij om de plant aan vast te binden, de plant groeit in de hoogte en zal zwaar worden. Je kunt kiezen voor cherrytomaatjes/trostomaatjes. De planten blijven kleiner en geven vaak heel veel schattige, kleine tomaatjes. Als de planten groter worden, moet je ze gaan dieven. Hierbij haal je in de ‘oksels’ de nieuwe scheuten weg. Hierdoor voorkom je dat er teveel energie gaan naar takken waar alleen bladeren aan zitten en zorg je dat de tomaten straks voldoende zonlicht kunnen vangen.
Water geven: regelmatig kleine beetjes. Niet teveel in een keer, dan kunnen de tomaten gaan zwellen en barst hun velletje.
Wortel
Vanaf april in de volle grond zaaien, in regels met een onderlinge afstand van 20 cm. De grond goed vochtig houden. De wortel heeft weinig bemesting nodig. Leuk zijn de kleine ronde worteltjes.
Radijsjes
Het leuke van radijs is dat je er zo snel plezier van hebt. Ze ontkiemen enorm snel en na een week of 4 tot 6 kun je al gaan oogsten. Zaai in regels (op een afstand van zo�n 20 cm van elkaar) en dun na opkomst uit zodat alle plantjes voldoende ruimte hebben om een mooi radijsje te vormen onder de grond. Houd de grond licht vochtig.
Sla
Zijn als losse plantjes goed verkrijgbaar, maar ook prima te zaaien. Zaai in regels (kleine heuveltjes met een geultje erin) op een afstand van 20 cm. Je kunt het gebruiken als ‘snijsla’. Hierbij dun je de plantjes niet uit en kunnen ze door gebrek aan ruimte niet goed uitgroeien tot een volledige krop. Je plukt/ snijdt dan steeds wat jonge blaadjes af. Als je hele kroppen wilt, dun je de kleine plantjes uit op een afstand van minimaal 15 cm. Het is verstandig in etappes te zaaien (met steeds 3 weken verschil) zodat je doorlopend verse sla hebt. In een grote pot kun je het beste breedwerpig (dun) zaaien en niet uitdunnen (snijsla). Of je koopt een jong plantje en poot er een per pot, deze kan dan uitgroeien tot een mooie grote krop.
Tuinkers
Geeft supersnel resultaat en is daarom voor je kind een goede kennismaking met het hele proces van zaaien,groeien en oogsten. Na een dag ontkiemt het zaadje al en na 10 dagen kun je het vaak al eten. Zaaien kan op alles wat maar vocht vasthoudt (dus naast aarde ook watten bijvoorbeeld). Kan zowel in een pot als in de volle grond. Ook leuk, zaai de zaadjes in de vorm van de naam van je kind. Afdekken met een heel dun laagje aarde en lichtjes aandrukken.
Pompoen
De pompoen is een grote plant die vrij veel ruimte in beslag neemt. Je kunt ook gebruik maken van een grote zak potgrond (70 liter). Deze gebruik je dan als groeizak. Je snijdt in de bovenkant twee luikjes en hierin zaai of plant je een pompoenplant. In de bodem prik je wat kleine gaten zodat het water weg kan.
Ook aardappelen kun je op deze manier uitstekend laten groeien. Je zet de zak dan rechtop en snijdt wat gaten in de zijkant waardoor je pootaardappelen in de grond drukt. De bovenkant snijd je open zodat de plant op kan komen.
Kruiden
Denk aan peterselie, bieslook, basilicum, tijm en pepermunt. Kruiden zijn zeer geschikt voor in potten. Kies hoge potten (kruiden wortelen diep). De aarde vraagt geen aparte voorbewerking, de meeste kruiden groeien overal wel op. Begin met zaaien in een zaaikasje, binnen. De kleine plantjes kun je dan in mei verpoten naar grotere potten.
Mee- en tegenwerkende diertjes
- Slakken kunnen je gewassen aardig aantasten. Om slakken te bestrijden kun je natuurlijke vijanden van de slak naar de tuin lokken. Padden, lijsters en spreeuwen zijn voorbeelden van slakkenverjagers.
- Lieveheersbeestjes zijn ook vrienden van je moestuin. Deze kevers en ook hun larven eten namelijk luizen.
- Oorwormen eten ook bladluis en eten vooral afval wat weer verandert in humus voor je tuin. Koester ze dus en geef ze een huisje.
