Column: Kleine woorden in de opvoeding

door Kaj van der Plas

‘Hou daar nu eens mee op!’ brult een vader tegen zijn puberkinderen in de tent naast ons. Met ‘Nu – Hier – Komen!’ roept een moeder haar zevenjarige dochter uit de zandbak bij het restaurant. ‘Wat zeg je dan?’ hoor je om de haverklap in de campingwinkel. En ‘Stop hou op!’ blijkt als woordcombinatie iedere Nederlandse peuter en kleuter in de mond bestorven te liggen. Daar is geen woord Frans bij – het was dan ook op een camping in Nederland – en toch kom je er in de opvoeding geen steek verder mee. Daar is een extra woordje voor nodig: want.

 

Oh, niet te vergeten: dit artikel is mede mogelijk gemaakt door de campinggasten van Costa Hollandia.

Opvoeden met visie

Deze zomer op de camping viel me in alle gehoorde kreten van ouders naar hun kroost (tentdoek dempt niet) één woordje op dat schitterde door afwezigheid. Het woordje ‘want’ dus. Waarom ik dat kleine woordje ‘want’ miste? Omdat je je kind zonder ‘want’ niet leert wat je hem wilt leren. Kijk, volgens mij is iedere opvoeder – zo niet altijd, dan wel van tijd tot tijd – een idealist. Jouw eigen idee van hoe je gelukkig kunt zijn in deze wereld is het ideaal van waaruit je opvoedt. Daar werk je met en voor je kind naartoe.


Dankzij de uitleg leert je kind de wereld te begrijpen

Jouw visie bepaalt dus hoe je reageert op je kind als het uit zichzelf iets doet of juist iets laat. Je zegt ‘niet doen! om je kind gedrag te leren vermijden dat ongelukkig kan maken of ongezond/onveilig is. Je roept ‘goed zo!’ om gedrag te bekrachtigen dat past bij jouw opvoedideaal. Maar je leert op die manier je kind niets over veiligheid en gezondheid, en brengt jouw ideaal niet onder woorden. Het enige wat je je kind zo zonder ‘want’ leert is ‘het is zo, het moet, het mag niet, omdat papa/mama het zegt’. 

Want = waarom

Als jij probeert uit te leggen waarom je bepaald gedrag van je kind prettig vindt en ander gedrag niet, kom je er meteen achter of jouw reden wel geldig is. Waarom moeten de puberkinderen nu eens ophouden? Waarom moet je dochter Nu Hier Komen uit de zandbak? Waarom alsjeblieft of dankjewel zeggen? En waarom vindt peuter A dat peuter B moet stoppen ophouden?

Door consequent het kleine woordje ‘want’ te gebruiken, breng je het waarom van bepaald gedrag ter sprake. Zo leer je je kind jou te begrijpen. Hij leert immers de reden waarom jij zo reageert als je doet, en waarom jij van hem vraagt wat je vroeg. Maar je leert je kind ook om de wereld te begrijpen: op de achtergrond speelt jouw visie op de wereld waarin je kind opgroeit immers steeds een rol. Waarom gedraag je je als mens in de wereld tussen andere mensen op een bepaalde manier? Jouw opvoedideaal dus. Maar ook daagt het gebruik van dat ene kleine woordje jou keer op keer uit om zelf je reacties onder de loep te nemen. Waarom reageer je zo, en waarom verwacht je bepaald gedrag van je kind? Met één klein woordje breng je jouw idealen, jouw visie, jouw waarden aan de oppervlakte van de dagelijkse opvoedpraktijk. Is dat eigenlijk niet iets groots?

Voor de volledigheid: Henk de Vos wijst erop, dat voorbeeldgedrag nog sterker werkt dan woorden. En gedrag kan woorden al hun kracht ontnemen. Bekijk zijn lezing: ‘Opvoeden is een riskant experiment‘ op Kiind.

 

Blij met Kiind? Bestel het enige echte boektijdschrift Opvoeders en huttenbouwers nu! Perfect als cadeau of voor jezelf. Met het beste van vijf jaar Kiind en meer.

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Het breken van de weerbarstige kinderwil: Straffen en belonen

Het breken van de weerbarstige kinderwil: Straffen en belonen

‘Kinderen moet je kort houden anders lopen ze over je heen’ ‘Kinderen moeten weten wie de baas is’ ‘Kinderen hebben nu eenmaal grenzen nodig’ Via deze negatieve stellingen over kinderen worden jonge ouders aan alle kanten gewaarschuwd. Verschillende ‘deskundigen’...

Opvoeden als een jager-verzamelaar in moderne tijden

Opvoeden als een jager-verzamelaar in moderne tijden

Als ik de zoveelste onderhandeling begin over opruimen of schermpjestijd, vraag ik me af of dit normaal is. Michaeleen Doucleff ook. Met haar peuter raakte ze voortdurend in een machtsstrijd. Het voelde niet goed. Het voelde als iets wat vooral in westerse...

Bewust opvoeden, dus ook zonder racisme

Bewust opvoeden, dus ook zonder racisme

De meeste mensen zijn niet racistisch. Zullen we daar mee beginnen? Want racisme, poeh. Een meer dan gevoelig onderwerp waar we vaak stilletjes omheen lopen. Niet omdat het ons niet interesseert, maar veel eerder omdat we niet weten wat we ermee moeten. Juist vanwege...

Is je kind woest? Niets mis met een beetje temperament

Is je kind woest? Niets mis met een beetje temperament

Boze peuters, ze plakken jou graag achter het behang! Wil je kind in een boze bui van alles door het huis gooien? Zelfs de liefste, meest afgestemde ouders komen dit bij hun kind tegen. Energie moet eruit, dus helemaal voorkomen kun je het niet. Maar kinderen kunnen...

De Gordonmethode uitgelegd – behoeften van de kinderen (3 van 3)

De Gordonmethode uitgelegd – behoeften van de kinderen (3 van 3)

De Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon kwam in zijn werk veel ouders tegen die worstelden met het ouderschap. Gordon ontwikkelde een manier om ouders in hun worsteling te helpen. Vandaag de dag staat deze bekend als de 'Gordonmethode'. In een drieluik vertellen twee...

Lekker Luierloos: Baby op het potje

Lekker Luierloos: Baby op het potje

Andere termen: Infant Potty Training, Diaper Free, Natural Infant Hygiene, Elimination Communication, Elimination Timing, en de Nederlandse term: Baby Zindelijkheids Communicatie (BZC). Een moeder die borstvoeding geeft communiceert met haar baby door te letten op...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0