Labelen uit liefde

door Sandii Zachte

Ik plak voor het overzicht maar meteen even etiketjes: ik heb een autist en een puberpeuter in huis. Die etiketjes, er zijn voor- en tegenstanders van. En ik snap ze allebei. Want laten we wel wezen, mijn lieve oudste is een prachtige meid met gevoel voor mode en een hele eigen kijk op het leven. Toch zal ik haar hier steeds Autste noemen, omdat ze autisme heeft. Mag ik dat doen als moeder? Zet ik haar dan niet weg in een hokje vol afgeschreven kinderen? Ik denk van niet. En daarom label ik wel. Uit liefde en voor de duidelijkheid. Want hoewel ik het allerliefst gewoon kijk naar het kind, en wat dat laat zien en nodig heeft, los van welk etiketje dan ook, maken juist die etiketjes het voor mij in deze turbulente tijden mogelijk om het overzicht te bewaren. En ons gezin op gang te houden.

Als mijn jongste een driftbui krijgt, terwijl we aan het oversteken zijn, en ze met geen mogelijkheid meer van de weg te krijgen is – tenzij schreeuwend en schoppend onder mijn arm – dan vind ik het een verademing om te beseffen dat het gewoon de peuterpuberteit is. Dat etiketje geeft me dan net het vleugje afstand om te kunnen gaan denken over de aanleiding tot deze woedeaanval. En dat is nodig om te voorkomen dat mijn denken op ‘pauze tot nader orde’ springt.

Zo ook het etiketje ‘autisme’. Ik plak het vele malen per dag, puur om mijn eigen kind te begrijpen. En als ik haar dan snap, kan ik haar geven wat ze nodig heeft, in deze voor haar extra grote en boze wereld. Lukt me dat, dan ontspant ze en laat ze me haar mooie kanten en kwaliteiten zien. En daar geniet ik juist zo van!

‘Schiet eens op!’ roep ik.

‘Mama, je vergeet even dat mijn hoofd anders werkt!’ klinkt het verwijtend vanuit haar tenen.

Mijn dochter zit vast in de tunnels in haar hoofd

Het helpt me herinneren dat ik vergeten ben het etiketje te plakken. En dat ik daarom reageerde zoals je reageert op een kind dat treuzelt met aankleden, in plaats van op een kind dat vastzit in de tunnels in haar hoofd. Want daar zit ze. Mijn Autste. Vast. Middenin haar ochtendroutine, in haar onderbroek, in elkaar gekropen op haar slaapkamervloer. En ze weet echt niet hoe ze weer in beweging moet komen.

Etiketjes plakken

Ze vraagt me op die manier om weer even in haar belevingswereld te stappen. De hele karavaan van ons dagelijks leven, dus ook mijn puberpeuter, even helemaal stil te zetten. Want wij zitten in een karavaan, zij in een trein. En willen we bij elkaar blijven, dan we kunnen echt niet door terwijl zij vast zit. ‘Waar maak je je druk om lieverd? Wat zijn je zorgen?’ Uit de woordenbrij van een kwartier die ze dan uitbraakt, weet ik zeven losstaande incidenten te destilleren die ogenschijnlijk niks met elkaar te maken hebben, maar die samen zorgen voor haar wisselstoring. We gaan er een lijstje van schrijven, van alle dingen die haar hoofd zo bezig houden dat ze niet meer in staat is de getekende aanwijzingen op haar kledingkast – naar de wc, onderbroek in de was, wassen, afdrogen, aantrekken wat ze gisteravond heeft klaar gelegd – op te volgen. En bibberend op de vloer is blijven zitten na stap 1: pyjama uittrekken.

Terwijl mijn lieve Autste de lijst dicteert en ik schrijf, geef ik mijn lieve Jongste knipoogjes en zachte aanwijzingen. ‘Het is nu echt bijna klaar. Dan kom ik weer bij jou.’ En weg loopt ze, nog net geen drie, om na veel strijd met kledingstukken even later terug te komen in een T-shirt dat wonderwel goed zit, een rokje binnenstebuiten en met een maillot in haar handen. ‘Wil je even helpen?’

‘Tuurlijk. Autste, ik moet nu echt even je zusje helpen, de lijst is volgens mij ook wel af zo, toch? Denk je dat het je lukt om verder zelf je planning te gaan doen?’ Met veel gevoel voor drama, gekreun, gesteun en gezucht komt de Autste bars in beweging. De locomotief moet nog even op stoom komen. Maar ze rijdt weer. Nu de Jongste, en dan mezelf nog aankleden…

De etiketjes die ik gebruik zijn niet van die hardnekkige jampotetiketten die je er na urenlang weken nog met iets chemisch af moet krabben. Nee, het zijn meer van die gele plaknotities. Reminders. Niet vergeten: naar dit kind via dit perspectief kijken. En als we, allemaal helemaal aangekleed en gevoed, met drinken erbij ook nog, net op tijd het schoolplein op rennen, hebben ze zich allebei zelf aangekleed. En ik geef mezelf dan ook maar zo’n etiketje: ‘Gezinsverkeersregelaar, het is je weer gelukt!’

Karin Helmers is sinds 2001 samen met Lief. Ze is vooral moeder van twee dochters. De Autste heeft Asperger, een milde vorm van autisme. 

Fotografie: Tjitske Agricola
Styling: Nina Elenbaas

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Column: Samen slapen – Nynke in Laos

Column: Samen slapen – Nynke in Laos

'Kijk, hier slapen we allemaal!' roept mijn oudste dochter trots als ze via Skype een rondleiding door het huis geeft. Het is waar. Daar slapen we. Allemaal. Het is een ruime slaapkamer, dat wel. Er ligt een groot mamabed op de grond en een net zo groot bed voor de...

Een kleuter is geen leerling

Een kleuter is geen leerling

Het lijkt wel een epidemie: de druk op ons leven lijkt jaar na jaar toe te nemen. Druk op het werk, druk in ons gezin, druk in ons hoofd. En dan zijn er ook nog allerlei verleidingen uit de digitale hoek. Toch is dit niet iets van de laatste tijd. Ook jaren geleden...

Column: Toch twee hartjes?

Column: Toch twee hartjes?

Ik ben zwanger! De dagen zijn een aaneenschakeling van hoogte- en dieptepunten. Na vier jaar over de tweede te hebben gedaan, met enkele vroege miskramen en een vervelende cyste, is deze derde, snelle zwangerschap een cadeautje! Elf zenuwslopende – blijft het deze...

6 spelletjes die je kind helpen bij gevoeligheid

6 spelletjes die je kind helpen bij gevoeligheid

Kinderen zijn heel gevoelig. Alle kinderen dus. Van nature vervloeien ze gemakkelijk met hun omgeving. En die omgeving kan nogal intens zijn. Omdat kinderen niet altijd gezien worden in hun gevoeligheid, leren ze het vaak af om deze te benutten. En er zijn spelletjes...

Adoptie: wachten, wachten…

Adoptie: wachten, wachten…

Laetitia uit België droomt van een kind adopteren. Ze vertelt in drie delen hoe ze dat heeft gedaan. Lees ook het eerste deel van haar verhaal. Intens zwanger Weerom een wonder: niet lang na onze beslissing om met adoptie door te gaan, was ik opnieuw zwanger! De...

Column: Veranderd lichaam

Column: Veranderd lichaam

Door een zwangerschap krijg je vaak een veranderd lichaam. Tirza kijkt terug op haar lichaam in de kraamtijd van haar tweeling. Ik pak een kraamverband om bloed op te vangen en kies een stevige, grote onderbroek voor steun. Daarna pak ik een trombose-spuit. Na de...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0