‘Wat als het dier dat ik eet, een vriend is van een dier dat ik ken?’ Zorgelijk keek onze zoon ons aan, die zomeravond jaren geleden. Een paar dagen eerder hadden we twee kuikentjes in huis gehaald om groot te brengen en nu lag er een stukje kipfilet op ons bord. Geëmotioneerd redeneerde hij: ‘Ik wil geen vrienden van mijn vrienden opeten!’ 

Samen voerden we die avond diepgaande gesprekken over vleesconsumptie en ethiek. De met zorg klaargemaakte kip smaakte ineens een stuk minder lekker. Mijn zoon at zijn stukje zelfs niet op, gaf het aan ons en is sinds die avond overtuigd vegetariër.

Kennis maakt kinderen meer betrokken bij de aarde

We hadden nooit een geheim gemaakt van de herkomst van vlees. Hij wist best dat het niet in de supermarkt groeide. Net als dat melk van de koe komt en niet als bij toverslag uit de koeling. Daarbij wonen we in een landelijke omgeving met veel boerderijen om ons heen. Maar weten en wéten zijn twee heel verschillende dingen. En dan kan het gebeuren dat op een doordeweekse avond plotseling levensveranderende keuzes worden gemaakt. 

Kennis over je keuzes

Om gefundeerde keuzes te kunnen maken moet je al je opties kennen, hebben wij als motto. En dat houdt in dat we vertellen over de herkomst van ons eten, hoe het geteeld wordt, wat het verschil is tussen biologisch en niet-biologisch, hoe planten groeien en wat er allemaal plaatsvindt voordat het op je bord ligt. Het maakt kinderen meer betrokken bij de aarde, leert ze dat ze onderdeel zijn van een natuurlijke cyclus en dat uiteindelijk alles met elkaar verbonden is. Kennis over onze voeding helpt kinderen ook bij het maken van gezonde keuzes. Nu en in de toekomst. 

Echt eerlijk over eten

Waardering voor én kennis over eten begint thuis aan tafel. Een gevarieerd menu helpt bij de ontwikkeling van smaak, leert kinderen over de diversiteit van voedsel en de verschillende bereidingswijzen. Of eigenlijk begint het veel eerder. In de keuken, in de winkel, of al in je tuin. Dat breng je bij door te kiezen voor echt eten dat je samen koopt, thuis schoonmaakt, snijdt en bereidt. Kinderen die meehelpen met koken zijn ook geneigd beter te eten, dus ik zeg: win-win. Tijdens het boodschappen doen benoem je en passant waar al dat eten vandaan komt. Zo leert je kind dat groenten van lokale teelt kunnen komen of met het vliegtuig. Dat er seizoensgroenten zijn en wat je allemaal nodig hebt voor een zelfgekookt maaltje.

Heb je het over eten, wees dan eerlijk en vertel op jouw manier dat dieren het leven laten opdat wij vlees kunnen eten. Dat melk eigenlijk bedoeld is voor kalfjes, vis met netten vol uit zee komt en een ei uit de kip. Dat hoeft niet met veel spanning en sensatie, maar op een informatieve manier. Het is immers onderdeel van ons dagelijks eetpatroon en een natuurlijk aspect van het leven. In landen waar eten een belangrijke rol speelt weten kinderen precies waar het eten vandaan komt en dus ook dat vlees van dieren komt. Sterker nog, veel kinderen zien daar geslachte dieren nog geheel herkenbaar op de markt of in de winkel liggen, in plaats van in plastic verpakte, onherkenbare stukjes zoals bij ons. 

Het kan zijn dat je kind met deze kennis (eventjes) vegetariër wordt. Maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Hij kan ook juist een bewuste vleeseter worden. Door kinderen te informeren zullen ze, welke keuze ze ook maken, dit bewust en met inzicht in de herkomst van ons eten doen. En daar gaat het uiteindelijk om.

Zien waar eten vandaan komt

Behalve erover praten is het natuurlijk nog veel leuker om het samen te ontdekken. Een bezoekje aan een viskraam kan hierin het begin zijn. Daar wordt ons eten nog in zijn geheel verkocht. Of haal samen vlees of groente rechtstreeks bij de boer en laat je kind zien hoe de dieren daar leven. Geen boer in de buurt? Maak er een dagje uit van en bezoek samen in april een teler tijdens de ‘Kom in de kas’-dagen, waar je kunt zien waar veel van onze groenten vandaan komen. Bezoek in juni de bioboer tijdens de ‘Lekker naar de boer’-dagen en zie hoe groenten en fruit geteeld, koeien gemolken en kaas gemaakt wordt. Of pluk in september samen appels op de ‘Landelijke appelplukdag’ en proef hoe sappig en knapperig een verse appel is.

Kweek zelf groenten in een moestuintje buiten of binnen op de vensterbank. Breng net als wij een paar kuikentjes groot. Wél met eigen risico op vegetarisme, wil ik graag benadrukt hebben! Met oudere kinderen kun je de ‘Keuringsdienst van waarde’ kijken en ontdekken hoe vreemd de voedselketen soms in elkaar zit omdat geld zo’n grote rol speelt. Zelf geniet ik altijd van de Italianen en Fransen die in veel afleveringen aan het woord komen. Zij zijn echt trots op hun eten, vinden onze goedkopere alternatieven altijd vies en pleiten ervoor dat vers, lokaal, smaak en kwaliteit altijd bovenaan zouden moeten staan in plaats van de prijs. En dat ben ik roerend met hen eens. Het Voedingscentrum stelt dat Nederlanders gemiddeld 11% van hun netto-inkomen aan eten uitgeven, terwijl in landen waar goed eten meer gewaardeerd wordt dat percentage veel hoger is. De hoogste tijd voor een herwaardering van goed eten!

Beeld: Lisa Joy, model @leven.met.spikkels

Dit is een bewerking van het artikel ‘De oorsprong van eten’, verschenen in editie Groei.