Tijd is een abstract en ongrijpbaar gegeven voor kinderen. Begrippen als ‘straks’, ‘morgen’ of ‘volgende maand’ zijn lastig te bevatten. Wanneer je nu precies jarig bent is nog moeilijker te overzien. Een jaar is voor kinderen daarom ontzettend lang. Maar dankzij het klimaat waarin wij leven kunnen we het jaar heel gemakkelijk opdelen in wat kleinere, behapbare stukken; de vier seizoenen. Wanneer je tussendoor de bekende feesten viert, wordt het jaar nog verder opgedeeld. Het volgen van de seizoenen geeft niet alleen houvast; het maakt ook de natuurlijke processen duidelijk. Wat gebeurt er precies in de lente? Wat is sneeuw en hoe ontstaat het?
Seizoenen en feesten
Het benoemen van de seizoenen en feesten is voor kinderen vaak niet genoeg. Het wordt veel duidelijker als het niet alleen buiten, maar ook binnen zichtbaar is. En nog meer als ze het kunnen ervaren. Dit kun je op verschillende manieren aanpakken. De meest bekende is het maken van een seizoenstafel. Zo haal je buiten meer naar binnen. Het is helemaal leuk als je een combinatie maakt tussen spulletjes om naar te kijken en om te voelen en mee te spelen. De seizoenstafel krijgt zo extra aantrekkingskracht en je kind raakt er meer bij betrokken. In elk huis is wel een plaats te vinden. Je kunt kiezen voor een tafel, vensterbank, plank in de kast of een seizoenskastje.
Activiteiten
Doe activiteiten die te maken hebben met het seizoen. Denk hierbij aan knutselen met schelpen of zand in de zomer, kastanjes, eikels en blaadjes in de herfst, vetbollen en sneeuwpoppen in de winter, werken in de moestuin, tuinkers zaaien en eieren verven in de lente. Maak hierbij onderscheid tussen de seizoenen ervaren en ermee aan de slag gaan. De knutselwerkjes kun je gebruiken om de seizoenstafel aan te kleden, wat het nog persoonlijker maakt.
Ervaar de seizoenen
Sommige activiteiten maken bepaalde processen duidelijker. Denk hierbij aan het zaaien van tuinkers. Het is een goede manier om stil te staan bij het seizoen en er mee bezig te zijn. Maar het ervaren van de seizoenen en de natuur is eigenlijk nog veel belangrijker. Kinderen raken zo meer betrokken bij de natuur, ze zijn buiten en leren veel meer dan je zo op het eerste gezicht zou denken. Neem nu sneeuw: als je daar zelf mee speelt leer je dat het koud is, dat het soms plakt en soms niet, dat het smelt en verandert in water, dat je er iets van kunt maken, dat je het zelfs kunt samenpersen tot iets stevigs, dat het uit elkaar spat als je het tegen het raam gooit, dat je handen er erg koud van worden, dat het kraakt onder je schoenen en dat het glinstert in de zon. Dat zijn ontzettend veel ervaringen die kinderen spelenderwijs opdoen. Speel en verwonder met je kinderen.
Het volgen van de seizoenen geeft niet alleen houvast; het maakt ook de natuurlijke processen duidelijk
Boeken lezen
Het betrekken van kinderen bij de seizoenen en feesten kun je nog verder uitbreiden door er samen boeken over te lezen. Er zijn heel veel voorlees- en prentenboeken over de seizoenen en feesten. Het is zeker de moeite waard om lid te worden van de bibliotheek. Je hebt dan nog meer keuze uit verschillende boeken. Er zijn ook prachtige prentenboeken waarin alle seizoenen aan bod komen. Deze zijn erg leuk om neer te zetten op de seizoenstafel en samen in te kijken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het boek “Het jaar rond” van Elsa Beskow.
Pictogrammen
Een andere manier om het begrip tijd duidelijk te maken is door te werken met pictogrammen. Je kunt voor verschillende activiteiten pictogrammen maken. Zo kun je een week opdelen in kleine stukjes, maar ook een maand en een jaar. Je kunt het zo specifiek maken als je zelf wilt. Het is nog leuker als kinderen zelf de pictogrammen op mogen plakken. Betrek er bijvoorbeeld bij welke maand het is, welk seizoen of wat voor weer het is. Het stilstaan bij het weer maakt ook veel duidelijk over het seizoen.
Kalender
Voor oudere kinderen geeft een maandkalender ook veel grip op de tijd. Hierop geef je samen terugkerende activiteiten, verjaardagen en feestdagen aan. Ze kunnen vooruit kijken wat er komt en aftellen naar bijzondere dagen. Het maakt het verstrijken van tijd zichtbaarder. Het bijhouden van de maanstanden is erg leerzaam en interessant voor wat oudere kinderen. Dit is vooral leuk in de winter omdat het dan vroeg donker is en je de maan goed kunt zien.
Volg de natuur
Houd bij het vieren of zichtbaar maken van de seizoenen rekening met het feit dat de natuur doet wat zij wil. Zo kun je de kalender wel heel precies willen volgen, maar als de herfst wat vroeg is of de sneeuw wat laat, dan is het voor kinderen duidelijker als je hierin meebeweegt. Je kunt wel boeken lezen over de sneeuw, maar als die er buiten nog niet ligt dan is het nog steeds ongrijpbaar. De seizoenen en de natuur zijn gemakkelijker te begrijpen als de ervaring voorop staat.
