Alcohol is in de zwangerschap ronduit schadelijk. Als je tijdens de zwangerschap zou drinken dan is de hoeveelheid alcohol in het bloed van je baby even hoog zijn als die van jou. Maar bij borstvoeding ligt het anders. Lactatiekundige IBCLC Gonneke van Veldhuizen-Staas vertelt erover.
Alcohol in combinatie met borstvoeding is een lichtelijk beneveld onderwerp. Er doen veel kletspraatjes de ronde en moeders worden vaak onnodig bang gemaakt. Vaak denkt men dat de regels voor zwangerschap onverminderd gelden voor borstvoeding en dat is een grote misvatting.
ALCOHOL IN DE ZWANGERSCHAP
Alcohol is niet gezond voor een mens, maar met name niet voor een kind. Hoe jonger het kind, hoe minder zijn lever in staat is de alcohol af te breken en hoe meer schade de alcohol doet aan de hersenen en de lichamelijke ontwikkeling. Prenatale blootstelling aan alcohol kan leiden tot het foetaal alcoholsyndroom (FAS), met zowel lichamelijke als psychische symptomen. Er is geen veilige ondergrens voor alcoholconsumptie tijdens de zwangerschap, dus daarvoor geldt een eenvoudig en eenduidig advies om volledig af te zien van alcoholgebruik.
ALCOHOL TIJDENS BORSTVOEDING
Tijdens de borstvoedingperiode ligt het genuanceerder en bestaat de mogelijkheid om het drinken van alcohol en het voeden van het kind van elkaar te scheiden. Een belangrijk verschil tussen zwangerschap en borstvoeding is dat de baby tijdens de zwangerschap exact evenveel alcohol in zijn bloed heeft als zijn moeder. Het ongeboren kind drinkt via de placenta elk glas van zijn moeder mee.
Er zijn aanwijzingen dat vrouwen tijdens de borstvoedingsperiode alcohol sneller verteren dan vrouwen die geen borstvoeding geven. Zij hebben daardoor iets lagere alcoholwaarden in hun bloed na evenveel consumptie, maar de effecten die zij merken van alcohol blijven wel gelijk.
Alcohol vermindert de afgifte van oxytocine
Gratis minicursus borstvoeding
Tips om boobytraps te voorkomen
MELKPRODUCTIE BIJ ALCOHOL
Oudere onderzoeken leken aan te geven dat bier, meer waarschijnlijk het graan of de hop waarvan het wordt gemaakt, de melkproductie stimuleert. Nieuwer onderzoek toont echter aan dat alcohol de afgifte van oxytocine vermindert, waardoor er minder melk beschikbaar komt. Regelmatige alcoholconsumptie zou door die structureel lagere afname van melk kunnen leiden tot een geleidelijk teruglopen van de totale melkproductie.
Kinderen drinken in de uren na alcoholconsumptie minder melk uit de borst. Dat kan een voordeel en een nadeel zijn. Een voordeel kan zijn dat zij daardoor in totaal minder alcohol binnen krijgen. Het nadeel is uiteraard dat zij ook minder te eten krijgen. In de acht tot zestien uur na het verdwijnen van de alcohol uit de melk drinken kinderen dan meer en/of vaker om het gemis te compenseren.
MELK MET ALCOHOL
De hoeveelheid alcohol is moedermelk is gelijk aan de hoeveelheid in het bloed van de moeder. Het alcoholgehalte in moedermelk stijgt en daalt precies gelijk met de stijging en daling in haar bloed. In afgekolfde melk blijft het alcoholgehalte gelijk bij bewaren. Het afkolven van melk laat de alcohol niet sneller verdwijnen uit de melk in de borst, want de nieuwe melk die wordt gemaakt heeft opnieuw hetzelfde alcoholpromillage als het bloed.
Wat de baby dus drinkt is niet een glas wijn met een bepaald alcohol percentage (delen per honderd), maar melk met een alcohol promillage (delen per duizend). Een standaard glas bier (250ml) bevat ongeveer 13 ml alcohol. Dit levert een alcoholpromillage van ongeveer 0,25 en dus ook 0,25‰ alcohol in de moedermelk. Dat wil zeggen dat er per liter melk een kwart milliliter alcohol inzit. Nou drinkt een baby geen liter melk in een keer, maar misschien maar 200ml of minder. Dat betekent dat hij daarmee, als zijn moeder net een glas bier (of een standaard glas wijn) op heeft, 0,05 ml alcohol binnenkrijgt. Dat is ongeveer één druppel.
Als zijn moeder een glas bier of wijn drinkt krijgt de baby daarvan ongeveer één druppel alcohol binnen
TIJD NA HET ALCOHOL DRINKEN
Het kost de hoeveelheid alcohol uit een standaard consumptie ongeveer twee tot drie uur om volledig uit het bloed en dus uit de melk te verdwijnen. Hierbij moet elke consumptie apart te worden berekend. Dus na één glas twee uur wachten met voeden, na twee glazen vier uur, na drie glazen zes uur, enzovoorts. Wanneer er voedingen moeten worden overgeslagen, krijgt de baby vooraf gekolfde melk en moet de moeder afkolven en die melk wegdoen. De melk bewaren zal het alcoholgehalte niet verlagen.
RISICOBEPALING BIJ DRINKEN
Wie een enkel keertje een enkel glas alcohol drinkt, hoeft eigenlijk geen speciale maatregelen te nemen en kan gewoon de baby voeden. Mogelijk drinkt de baby wat minder, maar dat zal hij de volgende voedingen inhalen. De hoeveelheid alcohol in de melk is te weinig om tot schade te leiden. Wie echter met regelmaat alcohol drinkt en/of meer dan 1 consumptie tegelijk kan beter wel de wachttijd van 2 uur per alcoholische consumptie in acht nemen. Het is over het algemeen niet nodig de melk te testen op alcoholgehalte. Gewoon het aantal consumpties en het aantal uren wachttijd tellen volstaat.
Wie een enkel keertje een enkel glas alcohol drinkt, kan gewoon de baby voeden
Herhaalde blootstelling aan kleine hoeveelheden alcohol of blootstelling aan hoeveelheden vanaf 0,5‰ geeft merkbare effecten bij de baby, zoals slaperigheid, sufheid en mogelijk achterblijvende groei. Kinderen die worden gevoed door moeders die dagelijks meer dan 2 alcoholische consumpties gebruiken kunnen, naast slaperigheid en sufheid, ook slapeloosheid, onrust en woedeaanvallen en toevallen krijgen. Overigens is het bij deze mate van alcoholgebruik ook de vraag of de moeder in staat mag worden geacht tot verantwoordelijk ouderschap.
WAAROM IS HET NOU BELANGRIJK OM DEZE INFORMATIE TE DELEN?
Ergens, ooit heeft zich de publieke mening in het openbare bewustzijn genesteld dat Borstvoeding Iets Heel Bijzonders is. En ook nog Iets Heel Moeilijks. We beginnen met te doen alsof borstvoeding geven en krijgen heel erg privé en intiem is. Iets wat je niet in het openbaar doet, iets dat absoluut niet salonfähig is. Maar daar ga ik het nu niet meer over hebben, dat werd eerder al behandeld. Er zijn nog veel meer zaken die worden gebruikt om borstvoeding moeilijk te maken. Gebrekkige (ontoereikende, onvolledige en onjuiste) informatie is het beginpunt, want hoe minder betrouwbare informatie een moeder heeft wanneer zij met borstvoeding begint, hoe moeilijker het wordt.
Slinkser en met haast nog meer impact op de moeilijkheidsgraad zijn de dit-mag-niet’s en dit-moet’s die circuleren in kringen van moeders en begeleiders. Er zijn nogal wat dingen die een voedende moeder volgens de dat-weet-iedereen-regeltjes per se moet en absoluut niet mag. Wanneer we die regeltjes eens degelijk bestuderen blijkt dat het gros ervan op drijfzand is gebouwd.
Borstvoeding hoort erbij, hoe minder je je onnodig beperkt voelt, hoe groter de kans dat je een prettige borstvoedingsperiode hebt. Nu je de feiten weet, kun je lekker zelf beslissen of je dat glaasje drinkt of niet!
MEER LEZEN EN BRONNEN
Medication and mothers milk
Wikipedia: Foetaal alcoholsyndroom of in het Engels (beter artikel)
Hale TW: Medications and Mothers’ Milk. Hale Publishing, Amarillo, Texas, 2014
Gonneke van Veldhuizen-Staas, is lactatiekundige IBCLC, blogt over borstvoeding en is eigenaar van de praktijk Eurolac Lactatiekunde.
