Baby’s floreren bij minder dan vier verzorgers

door Nelleke Bos

Dat hechting en kinderopvang best een onlogische combinatie kan zijn, constateerden we al. Nee, zeker niet elke opvangsituatie is schadelijk voor een kind, maar onder de streep kan een jong kind zich aan 3 mensen goed hechten. Dat betekent dat een baby naast de eigen ouders nog ruimte heeft voor 1 ander mens om zich aan te hechten. Rond de leeftijd van 18 maanden is de kritische periode zo’n beetje voorbij. Dan kan een kind de wereld groter maken met meerdere hechtingsfiguren.

Waarom is het zo belangrijk om jonge kinderen een zo klein mogelijk aantal vaste verzorgers te bieden?

Jan Derksen, hoogleraar klinische psychologie, stelt dat kinderen er later heel onzekere mensen van kunnen worden: ‘Met het verdunnen van de gehechtheid stimuleren we het narcisme in de identiteit.’ Dat komt, zegt hij, doordat ’Onze baby’s nu al met drie maanden [moeten] wennen aan gemiddeld zes verschillende verzorgers en hechtten ze zich niet meer diepgaand aan een of twee personen.’ Wat is er dan nodig om die hechting te bevorderen? Jan Derksen: ‘Voor een echte versteviging van onze kwetsbare identiteit moeten we aan het begin beginnen. Minder hulpkrachten in de vroege kindertijd, maar ouders die samen tenminste een jaar bevallingsverlof hebben. De hechting krijgt dan weer meer kans.’

Nelleke Bakker, universitair hoofddocent historische pedagogiek, reageert op Jan Derksen met: ‘Ik deel zijn voorkeur voor een langer bevallingsverlof dan de schamele acht weken voor een Nederlandse vrouw en de bizarre twee dagen voor haar partner. Maar anders dan hij verwacht ik niet dat daarmee het probleem van de almaar groeiende vraag naar een psychodiagnostisch etiket zal verdwijnen. En evenmin dat het terugdringen van de rol van professionele opvoedsters een narcistische identiteitsvorming kan voorkomen.

Meer recent gehechtheidsonderzoek heeft de inbreng van derden juist als waardevol bestempeld, zolang het gaat om een langdurige en intensieve relatie en niet om een passant in het kinderleven. De gesubsidieerde kinderopvang heeft in de afgelopen 25 jaar hard gewerkt om aan die voorwaarde te voldoen.’

Voorwaarden kinderopvang

De kinderopvang heeft hard gewekt, geeft Nelleke Bakker aan. Dat kan zo zijn, maar is daarmee daadwerkelijk aan de voorwaarde voldaan? Nee, zegt Marilse Eerkens: ‘Nederlandse crèches scoren volgens het Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoekn 86 procent van de gevallen niet hoger dan een ‘matig’ als het gaat om de pedagogische kwaliteit. Wat we ook weten uit promotieonderzoek van Esther Albers van de Radboud Universiteit Nijmegen, is dat het naar de crèche gaan, in ieder geval voor baby’s, behoorlijk stressvol is.’

Lees er meer over in: Waarom liefde zo belangrijk is en Wat doen we met de baby?

In dit artikel over kinderopvang schreven we het al: ‘Baby’s worden geboren met zo’n twintig procent van de hersencapaciteit. De rest ontwikkelt zich in de eerste drie levensjaren. De eerste 9 tot 18 maanden zijn bijzonder belangrijk als het aankomt op veilige hechting.’

Een omgeving met responsieve verzorgers is hierbij van groot belang. In de kinderopvang is echter te weinig individuele zorg en aandacht beschikbaar, die baby’s die juist zo hard nodig hebben. De medewerkers staan vaak onder grote druk, en kunnen niet voldoende adequate zorg bieden.

Over hechting: ‘de vele personen waarmee een kind te maken krijgt in de gemiddelde opvang zijn niet bevorderlijk voor de hechting. Kinderen hebben, wanneer zij niet bij de ouders zijn, één vaste verzorger nodig waaraan ze zich kunnen hechten.’

Kindonvriendelijk politiek klimaat

Nederlandse en Belgische ouders hebben het niet makkelijk. Als je al op de hoogte bent van de effecten van onveilige hechting, moet je het nog kunnen financieren om je kind langer bij je te houden. Want: kies je voor geen opvang of latere start van de opvang, dan heb je geen inkomsten. Onze politiek en economie zijn simpelweg niet voldoende gericht op het gezond opgroeien van onze kinderen.

De kinderombudsman stelt dan ook terecht: ‘In plaats van geld zou het belang van het kind leidend moeten zijn in die beslissing. Nederland behoort tot de landen die het minste uitgeven aan verlofregelingen. Na Scandinavische landen hebben ook Duitsland (2007) en Engeland (2008) hun verlof uitgebreid met twaalf tot veertien maanden. De reden hiervoor is dat deze landen zich meer baseren op wetenschappelijk onderzoek. Dat het op dit moment in de Nederlandse wetgeving gonst rondom uitbreiding van het verlof, juichen we dan ook van harte toe. Verandering is nodig!

Hoe goed is het Nederlandse systeem van kinderopvang en basisscholen? Dat vraagt de van oorsprong Zweedse Jennifer Pettersson zich af in de radiodocumentaire en podcastserie ‘Opgejaagd’. Als moeder van twee jonge kinderen verbaast ze zich over de manier waarop het systeem in Nederland voor ouders en kinderen geregeld is. Beluister de podcast Opgejaagd van Jennifer Pettersson.

Verder verdiepen:

Waarom liefde zo belangrijk is, Sue Gerhardt

Wat doen we met de baby? Marilse Eerkens

Kinderopvang gemiddeld genomen matig

Opvang vooral voor jonge baby’s moeilijk

Stress op crèche langdurige gevolgen latere jaren

Te veilig gehecht? Dat kan niet!

Waarom kinderopvang en hechting een precaire combinatie is

BewarenBewaren

BewarenBewaren

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Waarom kinderen emoties moeten uiten

Waarom kinderen emoties moeten uiten

Pijn, verdriet, boosheid, teleurstelling, agressie, blijdschap, vreugde – in een kinderleven zijn er heel wat emoties. Het is belangrijk dat kinderen hun emoties kunnen voelen, benoemen en uiten. Als dit niet gebeurt, kan bijvoorbeeld agressie ontstaan. Wij als ouders...

Waarom zou ik mijn baby op het potje zetten?

Waarom zou ik mijn baby op het potje zetten?

Een baby op het potje. Ook wel babyzindelijkheidscommunicatie (BZC) genoemd. Niet bepaald iets wat in Nederland al helemaal ingeburgerd is. Wel zijn er steeds meer ouders die hiervoor kiezen. En dit is waarom zij dat doen. 1 Het is natuurlijk Een belangrijke reden is...

Waarom peuters zo schattig zijn

Waarom peuters zo schattig zijn

Na al die stukken over de peuterpuberteit, met driftbuien van epische omvang, scènes bij de Hema en de conclusie dat praten met peuters soms averechts werkt vond ik het wel tijd voor een soort ode aan de peuter. Want wat zijn ze in de eerste plaats toch heerlijke...

Twee sporten, muziekles en een hobby?

Twee sporten, muziekles en een hobby?

Als je kind een jaar of zeven is, heeft het eindelijk zwemdiploma A en B binnen. Gelukkig, niet meer elke week in die benauwde kantine van het zwembad hoeven te wachten. Maar: wat dan? Zwemmen is gezond, en als dat ophoudt, wat kan je kind dan gaan doen ter...

Column: Dertig jaar liefde

Column: Dertig jaar liefde

'Mam?’ -‘Ja?’ Kinderbedtijd. Ik zit op mijn bed een tijdschrift te lezen en mijn oudste zoon is nog even naast me gekropen. ‘Als Kika een oud omaatje is, woont ze dan nog bij ons?’ Ik leg mijn tijdschrift weg en kijk hem aan. ‘Ik denk het wel. Dan zit ze denk ik heel...

Tweetalig opvoeden, hoe werkt dat?

Tweetalig opvoeden, hoe werkt dat?

“Vang de snow!”, zegt Alexander. Alexander komt uit Engeland. Hij kan de dingen grappig zeggen. Maar daar moet je niet om lachen, je moet hem leren hoe het wel moet. “Sneeuw”, zegt Robin. “Sneeuw”, zegt Alexander. “Vang de sneeuw.”   Sjoerd Kuyper maakt in ‘Robin...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0