Baby’s floreren bij minder dan vier verzorgers

door Nelleke Bos

Dat hechting en kinderopvang best een onlogische combinatie kan zijn, constateerden we al. Nee, zeker niet elke opvangsituatie is schadelijk voor een kind, maar onder de streep kan een jong kind zich aan 3 mensen goed hechten. Dat betekent dat een baby naast de eigen ouders nog ruimte heeft voor 1 ander mens om zich aan te hechten. Rond de leeftijd van 18 maanden is de kritische periode zo’n beetje voorbij. Dan kan een kind de wereld groter maken met meerdere hechtingsfiguren.

Waarom is het zo belangrijk om jonge kinderen een zo klein mogelijk aantal vaste verzorgers te bieden?

Jan Derksen, hoogleraar klinische psychologie, stelt dat kinderen er later heel onzekere mensen van kunnen worden: ‘Met het verdunnen van de gehechtheid stimuleren we het narcisme in de identiteit.’ Dat komt, zegt hij, doordat ’Onze baby’s nu al met drie maanden [moeten] wennen aan gemiddeld zes verschillende verzorgers en hechtten ze zich niet meer diepgaand aan een of twee personen.’ Wat is er dan nodig om die hechting te bevorderen? Jan Derksen: ‘Voor een echte versteviging van onze kwetsbare identiteit moeten we aan het begin beginnen. Minder hulpkrachten in de vroege kindertijd, maar ouders die samen tenminste een jaar bevallingsverlof hebben. De hechting krijgt dan weer meer kans.’

Nelleke Bakker, universitair hoofddocent historische pedagogiek, reageert op Jan Derksen met: ‘Ik deel zijn voorkeur voor een langer bevallingsverlof dan de schamele acht weken voor een Nederlandse vrouw en de bizarre twee dagen voor haar partner. Maar anders dan hij verwacht ik niet dat daarmee het probleem van de almaar groeiende vraag naar een psychodiagnostisch etiket zal verdwijnen. En evenmin dat het terugdringen van de rol van professionele opvoedsters een narcistische identiteitsvorming kan voorkomen.

Meer recent gehechtheidsonderzoek heeft de inbreng van derden juist als waardevol bestempeld, zolang het gaat om een langdurige en intensieve relatie en niet om een passant in het kinderleven. De gesubsidieerde kinderopvang heeft in de afgelopen 25 jaar hard gewerkt om aan die voorwaarde te voldoen.’

Voorwaarden kinderopvang

De kinderopvang heeft hard gewekt, geeft Nelleke Bakker aan. Dat kan zo zijn, maar is daarmee daadwerkelijk aan de voorwaarde voldaan? Nee, zegt Marilse Eerkens: ‘Nederlandse crèches scoren volgens het Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoekn 86 procent van de gevallen niet hoger dan een ‘matig’ als het gaat om de pedagogische kwaliteit. Wat we ook weten uit promotieonderzoek van Esther Albers van de Radboud Universiteit Nijmegen, is dat het naar de crèche gaan, in ieder geval voor baby’s, behoorlijk stressvol is.’

Lees er meer over in: Waarom liefde zo belangrijk is en Wat doen we met de baby?

In dit artikel over kinderopvang schreven we het al: ‘Baby’s worden geboren met zo’n twintig procent van de hersencapaciteit. De rest ontwikkelt zich in de eerste drie levensjaren. De eerste 9 tot 18 maanden zijn bijzonder belangrijk als het aankomt op veilige hechting.’

Een omgeving met responsieve verzorgers is hierbij van groot belang. In de kinderopvang is echter te weinig individuele zorg en aandacht beschikbaar, die baby’s die juist zo hard nodig hebben. De medewerkers staan vaak onder grote druk, en kunnen niet voldoende adequate zorg bieden.

Over hechting: ‘de vele personen waarmee een kind te maken krijgt in de gemiddelde opvang zijn niet bevorderlijk voor de hechting. Kinderen hebben, wanneer zij niet bij de ouders zijn, één vaste verzorger nodig waaraan ze zich kunnen hechten.’

Kindonvriendelijk politiek klimaat

Nederlandse en Belgische ouders hebben het niet makkelijk. Als je al op de hoogte bent van de effecten van onveilige hechting, moet je het nog kunnen financieren om je kind langer bij je te houden. Want: kies je voor geen opvang of latere start van de opvang, dan heb je geen inkomsten. Onze politiek en economie zijn simpelweg niet voldoende gericht op het gezond opgroeien van onze kinderen.

De kinderombudsman stelt dan ook terecht: ‘In plaats van geld zou het belang van het kind leidend moeten zijn in die beslissing. Nederland behoort tot de landen die het minste uitgeven aan verlofregelingen. Na Scandinavische landen hebben ook Duitsland (2007) en Engeland (2008) hun verlof uitgebreid met twaalf tot veertien maanden. De reden hiervoor is dat deze landen zich meer baseren op wetenschappelijk onderzoek. Dat het op dit moment in de Nederlandse wetgeving gonst rondom uitbreiding van het verlof, juichen we dan ook van harte toe. Verandering is nodig!

Hoe goed is het Nederlandse systeem van kinderopvang en basisscholen? Dat vraagt de van oorsprong Zweedse Jennifer Pettersson zich af in de radiodocumentaire en podcastserie ‘Opgejaagd’. Als moeder van twee jonge kinderen verbaast ze zich over de manier waarop het systeem in Nederland voor ouders en kinderen geregeld is. Beluister de podcast Opgejaagd van Jennifer Pettersson.

Verder verdiepen:

Waarom liefde zo belangrijk is, Sue Gerhardt

Wat doen we met de baby? Marilse Eerkens

Kinderopvang gemiddeld genomen matig

Opvang vooral voor jonge baby’s moeilijk

Stress op crèche langdurige gevolgen latere jaren

Te veilig gehecht? Dat kan niet!

Waarom kinderopvang en hechting een precaire combinatie is

BewarenBewaren

BewarenBewaren

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Help, mijn kind tekent niet

Help, mijn kind tekent niet

Wat als je kind niet wil tekenen? Is dat een probleem? En hoe kun je hem stimuleren om met plezier aan de slag te gaan? Bungeejumpen Oké, je kind tekent niet graag. Dat kan. Maar is dat wel echt een probleem? Speltherapeut Eveline Ruitenberg: ‘De ontwikkeling van...

Broertjes en zusjes: niet met en niet zonder elkaar

Broertjes en zusjes: niet met en niet zonder elkaar

Met een tevreden blik kijk je naar je spelende kinderen. Wat hebben ze het fijn en gezellig samen. Totdat de een iets wil hebben wat de ander net had. Of er een meningsverschil ontstaat over wie er eerst was. Het vredige tafereeltje ontaardt plotseling in een ruzie...

Superkids en doorsnee kinderen

Superkids en doorsnee kinderen

Op een avond hangen mijn dochter en ik languit op de bank voor de buis. Als ik na een korte wc-pauze terugkom zie ik tot mijn verbazing dat de tv op een andere zender staat. Superkids is bezig. Mijn dochter kijkt geboeid naar het scherm. Kinderen acteren als artiesten...

Nieuws: Weer een reden waarom straffen een slecht idee is

Nieuws: Weer een reden waarom straffen een slecht idee is

Uit een onderzoek waarin honderd kinderen tien jaar lang werden gevolgd blijkt dat kinderen met stress, op latere leeftijd risico's slecht inschatten en niet goed leren van hun fouten. Zo blijkt maar weer dat het knuffelbeleid dat sommige (jeugd)zorginstellingen in...

Neem de tijd: je kind heeft een eigen flow

Neem de tijd: je kind heeft een eigen flow

‘Jas dicht, schoenen aan, hup hup schiet nou o-op!’ Als ik mezelf dit soort zinnetjes hoor uitkramen, weet ik best dat het niet helpt. Onder druk gaat die rits helemaal niet dicht, en ook veters zijn nog nooit sneller gestrikt dankzij het opzwepende geroep van een...

Verhalen voorlezen

Verhalen voorlezen

Verhalen kun je al aan je kind vertellen vanaf de babytijd. Naast dat het erg leuk is, is het ook belangrijk voor de taalontwikkeling van kinderen. Verder is voorlezen ook goed voor de sociale en emotionele ontwikkeling. Voor veel kinderen is voorlezen een rustpuntje...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0