Een geboorte is een van de belangrijkste gebeurtenissen in elk mensenleven – voor het kind natuurlijk, maar ook voor de ouders. Hoe een bevalling verloopt, heeft vaak levenslange impact. Een bevalling is meer, zoveel meer, dan een baby op de wereld zetten. Hoe kun je jezelf optimaal voorbereiden op het nieuwe leven dat op komst is? We spreken Aileen Kennedy over Mindful zwanger en bevallen.
Mindfulness
Aileen is GZ-Psycholoog van origine en volgde zelf aan het begin van haar loopbaan een mindfulnesstraining (MBSR, Mindfulness Based Stress Reduction Program, ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn). Tijdens haar zwangerschap liet ze zich opleiden om zelf trainer te worden. Bij haar eigen bevalling merkte ze dat ze de vaardigheden uit haar opleiding intuïtief succesvol inzette: elk moment dat ze niet aanwezig was in het hier en nu werd de wee veel zwaarder. Bewust bij elke wee en elke ademhaling blijven hielp haar om het aan te kunnen. De ervaring werd er veel hanteerbaarder van. Mindfulness hielp haar tijdens de bevalling.
Die ervaring besprak ze later met haar verloskundige. Zij raadde aan om dit uit te zoeken bij de Uva-Minds, waar een onderzoek loopt van Irena Veeringa (dit onderzoek wordt in de loop van 2018 gepubliceerd, red). Via haar kwam ze terecht bij Nancy Bardacke, de oprichter van het programma Mindfulness Based Birthing and Parenting Program (MBPC) en het was liefde op het eerste gezicht. Zij geeft nu de MBCP training in Amsterdam met haar collega Marjorie Lumet (Mindfulness trainer en Doula i.o.). Zij zullen in het voorjaar de training ook bij het Centrum voor Mindfulness geven. Zij coacht vrouwen die moeder (in wording) zijn, geeft baringspijn-trainingen en is bijna gecertificeerde doula. Door haar Amerikaanse achtergrond werkt zij zowel in het Engels als in het Nederlands.
Boekentips
1 Mindful Birthing (van Nancy Bardacke, de Engelse versie is aan te raden) of de vertaling: Mindful Bevallen
2 Everyday Blessings (Jon en Myla Kabat-Zinn) over mindful ouderschap
3. Wherever you go, there you are (Jon Kabat-Zinn, een boek met korte hoofdstukken en meditaties die handig zijn al je ouder bent en geen zeeën van tijd hebt)
Wat is mindful zwanger?
Deze training doe je het liefst samen met je partner. Niet alleen 1 lesje, maar echt helemaal samen. Je wordt immers beiden ouder. De training is niet alleen bedoeld om je kind op de wereld te zetten, maar je wordt een gezin samen. Het is groter dan dat.
Je krijgt een volledige MBSR-training plús zwangerschapsvoorbereiding voor beide partners (de training is in die zin echt voordelig). Het mooie van deze training is dat je, als je voor je eerste kind begint, een preventieve ingreep aan het doen voor een systeem dat aan het ontstaan is.
Beide partners blijken minder stress te hebben
Beide partners blijken minder stress te hebben tijdens de bevalling, maar ook in de eerste periode na de bevalling. Je bent een sterker team. Dat is voor de hechting en gezondheid van het kind essentieel.
Hoe werkt het?
De training wordt in een groepssetting aangeboden. Juist omdat het bouwen van community belangrijk is. Je bent een groep en je wordt actief aangemoedigd om – naar behoefte – steun aan elkaar te hebben, ook als je kind er eenmaal is. Veel mensen blijven elkaar zien en helpen, soms in de kraamtijd, maar ook op de langere termijn door te zorgen voor elkaars kinderen of bijvoorbeeld samen te mediteren.
De training is een proces van 8 weken, en het thuis oefenen is een belangrijk onderdeel. Mindfulness is geen trucje – het is echt iets wat je moet ervaren en leren gebruiken. Het vraagt commitment om een vaardigheid werkelijk te trainen.
In de cursus zelf besteden we aandacht aan je angsten en ideeën over bevallen, maar ook aan de patronen uit je opvoeding die je wel en die je niet wil doorgeven. Zo kun je samen met je partner al bewust worden van de patronen die doorwerken en die je als startend gezin net even anders kunt gaan vormgeven.
Ademhaling speelt, net als bij andere zwangerschapscursussen, wel een grote rol, maar zonder techniek. Het gaat om observeren en bewust zijn van je adem, zodat je de adem als een anker kunt gebruiken, ook tijdens de bevalling.
Daarnaast wordt er ook geoefend met lichte yoga, bevalhoudingen en – niet onbelangrijk – het omgaan met pijn. Hoe de geest reageert op pijn is erg belangrijk voor het bevallingsproces. Wanneer je in een stressreactie schiet door pijn worden minder enodorfines geproduceerd, meer adrenaline komt vrij en dit zorgt voor meer pijn en minder effectieve weeën, wat tot een langere bevalling kan leiden.
Resultaten
De resultaten liegen er niet om. Uit onderzoek (Larissa Duncan 2017) blijkt dat in het mindfulness-based childbirth and parenting program (MBCP):
- Het positieve affect omhoog gaat: deelnemers gingen met meer zelfvertrouwen hun bevalling tegemoet
- Er minder somberheid is, ook in de post partum periode
- Er minder gebruik van opioïden is; minder behoefte aan pijnmedicatie
In de algemene training (MBSR) blijkt al dat stress reguleren veel makkelijker is. De bloeddruk zakt vaak. Je kunt beter slapen en makkelijker in slaap vallen. De stemming is vaak gelijkmoediger, je hebt meer energie. Je kunt bewuster beslissingen nemen. Je hebt meer zelfcompassie en zelfzorg is makkelijker. Signalen in je lichaam en in je denken opmerken wordt makkelijker waardoor je niet hoeft te ‘wachten’ tot je burn out bent.
Overgang
Een bevalling is een overgang van levensfasen voor het hele gezin, met een langetermijn-impact op je leven. Op jezelf, je zelfbeeld, gezondheid, vertrouwen, je relatie. Een bevalling staat levenslang in je top 3 van je levensgebeurtenissen.
In onze samenleving wordt het effect van een bevalling enorm onderschat. De gevolgen van de bevalling zijn veel groter en verstrekkender dan we ons bewust zijn.
In Nederland gaat 40% van de stellen in de eerste paar jaar van het ouderschap uit elkaar (Gottman 2007), mogelijk heeft dit ook te maken met dat dit een stressvolle periode is, met niet onbelangrijk weinig slaap. Het hebben van stress coping skills is hiermee niet een luxe, maar een langetermijn investering in je levenskwaliteit.
Mindful bevallen overstijgt daarmee het enkelvoudige doel om een gezonde bevalling te hebben, het kan een levenslange positieve uitwerking op je hebben.
Een relaxte partner is cruciaal voor een goede bevalling. De partners gaan ook door een overgang van jewelste, alleen merken zij het vaak pas later dan vrouwen, die zich gedurende de zwangerschap al bewust waren van de grote veranderingen in hun leven. Tijdens de zwangerschap wordt je aandacht naar binnen getrokken, dat gaat op een natuurlijke manier. Je meditatie kun je daarom het beste al in de vroege zwangerschap beginnen.
Je aandacht wordt door de samenleving en onze cultuur nog naar buiten gericht, om aan je loopbaan te bouwen en vooral door te blijven gaan alsof je niet zwanger bent. Stress coping skills zijn kortom broodnodig! De hoeveelheid vrouwen, maar zeker ook mannen, die stress overhouden aan de bevalling is onderschat.
Voor wie
De cursus werkt met stellen, maar ook single moeders. Je kunt ook je doula of iemand anders die je bij je wil hebben, meenemen.
Vaders kunnen moeite hebben om zich te motiveren om deel te nemen. Ze komen dan aanvankelijk voor hun vrouw. Achteraf blijkt van dat ze er ontzettend veel uit hebben gehaald voor zichzelf – en dat effect reikt verder dan de bevalling alleen. De training biedt vaardigheden die je op je werk kunt toepassen, of in een ervaring van pijn, bij lastige familie-issues, of simpelweg tijdens het urenlange nachtwerk met je baby.
Als je weet dat je snel stress hebt, of je hebt al een spannende bevalling achter de rug, is het zeker helpend om deze training te doen. Of je nu thuis, in het ziekenhuis, vaginaal of met keizersnede gaat bevallen – je kunt altijd kracht vinden in deze methode.
In Nederland is er een grote groei in het aanbod voor cursussen die mindfulness en zwangerschap combineren, voor de methode van MBCP zijn er op heden slechts ongeveer 7 trainers in Nederland die formeel zijn opgeleid in deze methode die uit Amerika komt. Een overzicht van alle erkende trainers kun je vinden op de website van Nancy Bardacke.
Bewaak het fort en brul als het moet – kraamtijd voor vaders
