De ruggenprik is een vorm van pijnbestrijding die voorgesteld kan worden als je al bijzonder vermoeid bent bijvoorbeeld. Ook kun je er zelf om vragen. De voordelen lijken duidelijk: minder pijn. De lijst met nadelen is echter een heel stuk langer – terwijl natuurlijke pijnbestrijding geen nadelen kent.
De nadelen van een ruggenprik verdienen wel wat extra aandacht, omdat die voor de baby, maar zeker ook voor de moeder omvangrijk kunnen zijn. We bespreken de meest voorkomende nadelen. Het kan zeker zo zijn dat een ruggenprik de enige of de beste keuze in een situatie is. Tijdens de bevalling gebeurt er zoveel tegelijk en kun je het niet altijd overzien. Het kan helpend zijn om al vooraf op de hoogte te zijn van wat een procedure voor consequenties heeft.
Statische houding
- De injectie moet gezet worden tussen de weeën door, zodat je stil kunt zitten. Het is een precies werkje. Het kan zijn dat de ruggenprik het bekkengebied niet of maar deels verdooft, bijvoorbeeld maar 1 kant. Ook kan er een hoger gebied verdoofd raken, waardoor je last krijgt van benauwdheid.
- Je wordt aangesloten op een infuus, hart- en bloeddrukmeters, en vaak ook een katheter, omdat je controle over je blaas vermindert. Je bewegingsvrijheid raakt hier behoorlijk door beperkt, terwijl je baby baat heeft bij veel gevarieerde en verticale houdingen van de moeder. De ruimte in het geboortekanaal zal dus kleiner zijn wanneer je een ruggenprik hebt gekregen. De kans op een kunstverlossing neemt hiermee toe.
- Je hebt geen of weinig gevoel meer in je benen, waardoor je niet goed kunt wisselen van houding, niet kunt opstaan om te plassen of douchen zolang de ruggenprik werkzaam is.
Minder regie
- Je voelt de weeën minder. Daardoor wordt jouw controle over je bevalling kleiner. De rol van professionals wordt groter, waardoor je risico loopt dat je je ‘overgenomen’ voelt. Eigen regie tijdens de bevalling is juist een belangrijke factor om geen traumatische ervaring te hebben.
- Je hebt meer kans op koorts (15 tot 20%), en je zal antibiotica krijgen. De baby kan dan na de geboorte naar de kinderafdeling moeten gaan, ook antibiotica krijgen en drie dagen blijven.
Alles duurt langer
- De ontsluitingsfase kan langer duren, doordat je minder sterke weeën krijgt. Dat geeft een hogere kans op toedienen van (synthetische) oxytocine, die nadelig kan zijn voor de baby. De baby kan namelijk afwijkingen vertonen in het hartritme, waardoor je een grotere kans hebt op een kunstverlossing. Ook kan deze oxytocine na de geboorte remmend werken bij het op gang komen van je natuurlijke oxytocine, wat weer en negatief effect kan hebben op het starten van de borstvoeding. Zo kom je in een kettingreactie terecht.
- De persfase kan zwaarder zijn en langer duren als gevolg van de ruggenprik. Je weeën zijn namelijk minder sterk, dus het komt sterker aan op jouw eigen perskracht, zonder de natuurlijke ondersteuning van je weeën.
Na de bevalling
- De Apgar-score van je baby is vaak lager dan bij baby’s die zonder ruggenprik geboren zijn.
- Het kan zijn dat je last van stevige hoofdpijn krijgt die een aantal weken aanhoudt, doordat er hersenvocht vrij is gekomen.
- Direct na de geboorte komen er minder makkelijk stofjes (beta-endorfine) vrij die je in de natuurlijke roes brengen (dat lekkere wolkje waardoor je alle pijn en inspanning vergeet, en alleen nog maar naar je baby kan lachen).
Bronnen & verder lezen
Epidural side effects and risks (Kresser 2011)
Pijnbestrijding bij de bevalling, voor- en nadelen (Lendi 2002)
Pijn-evidence-tabellen (KNOV 2013)
Met dank aan verloskundige Aline Kiers, doula Denise (met het gestreepte jurkje), het stoere zwangere model en fotograaf Nina Olivari.
