Een jaar lang deed ik zo goed als niets. Zodoende heb ik – voordat ik moeder werd – uitgebreid kennis mogen maken met nietsdoen. Een enorme luxe in deze tijd. Wat spaargeld, een sobere levensstijl en een welwillende partner maakten dit mogelijk.
Inmiddels vullen mijn dagen zich met de zorg voor mijn dochter Sofie en mijn werk als coach. Toch galmt het effect van een jaar nietsdoen na.
Onlangs vroeg een yogadocent me: ‘When is a baby precious?’ Over een antwoord hoefde ik niet lang na te denken: meteen en altijd! Daarvoor hoeft een baby niets te presteren of te doen. Als ouder heb je te maken met een veelheid aan ‘dingen die gedaan moeten worden’. Tegelijkertijd word ook jij echter niet minder waard als je zo nu en dan de ruimte neemt om even niets te doen.
Nietsdoen maakt aandachtiger
Ik heb ervaren dat nietsdoen en het beperken van je handelingen, je aandacht voor dat wat je wél doet enorm versterkt. Wat betreft aandacht vind ik het geheel meer dan de som der delen. Wanneer je je aandacht verdeelt, houd je minder over dan wanneer je je aandacht onverdeeld op één persoon, object of handeling richt.
In de loop van mijn jaar van nietsdoen werd ik alerter, meer aanwezig. Ook tijdens het uitvoeren van handelingen. Mijn versterkte alertheid zorgde er weer voor dat ik me eerder en sterker bewust werd van gevoelens en gedachten en de invloed die ze uitoefenden op mijn handelen.
Bewust niet iets doen
Sofie is een dreumes met de gewoonte om dagelijks een uurtje te ‘hummen’ in bed. Ze maakt zachte ‘humgeluiden’ terwijl ze op haar duim zuigt, zichzelf over haar hoofd aait, met haar deken of haar knuffels speelt. Meestal gebeurt dit voor of na haar middagslaapje.
Vaak word ik er na verloop van tijd onrustig van. Gedachten als ‘ze ligt al een hele poos in bed zonder te slapen’, ‘zou ze zich vervelen?’ en ‘heeft ze het echt wel warm genoeg?’ komen bij me op. Op momenten dat ik me niet voldoende bewust ben van mijn gevoelens engedachten, haal ik haar vroegtijdig uit haar bed. Het resultaat: een chagrijnig kind.
Gelukkig lukt het me steeds vaker om Sofie haar ruimte te gunnen, niet alleen tijdens haar ‘hum-uurtje’ ook op andere momenten: als ze onder de salontafel is gekropen en even niet weet hoe ze er weer onder vandaan kan komen, als het haar nog niet lukt om een sappig stukje kiwi op te pakken of als ze verwoede pogingen doet om zich aan de tafelrand omhoog te hijsen. Het enige – en in mijn ogen meestal het meest wenselijke – wat ik op zulke momenten kan doen is niets: op mijn handen blijven zitten en me koest houden.
Omgaan met afleiding
Nietsdoen kan heel wat van je vragen in onze maatschappij. Er is een veelheid aan afleidingsmogelijkheden, volop kansen om de stilte te doorbreken en gelegenheden te over om in actie te komen. Zo zijn er bijvoorbeeld in haast ieder huishouden één of meer tablets, smartphones, tv’s, laptops en pc’s aanwezig. Handig, maar het nodigt ook uit tot het opzoeken van onzinnige informatie of het doen van spelletjes of andere activiteiten die tot weinig voldoening leiden.
Probeer deze kansen eens aan je voorbij te laten gaan: blijf zitten en kijk hoe je kind met veel doorzettingsvermogen en toewijding zelf oplossingen vindt. Je ziet meer en geniet meer als je je aandacht onverdeeld op je kind richt. En als je besluit over te gaan tot handelen, dan doe je dit veel bewuster.
Nietsdoen is de verleiding tot afleiding weerstaan. Dit gaat je steeds makkelijker af, als je meer ervaring hebt met de voldoening en kracht van nietsdoen.
Nietsdoen is de verleiding tot afleiding weerstaan
Tijdens mijn jaar van nietsdoen las ik een blaadje van een scheurkalender met deze tekst:
“Mensen verwachten dat wij bezig zijn, dat wij nog net niet overwerkt zijn. Dat is in onze samenleving een statussymbool: als wij druk bezig zijn, zijn wij belangrijk. Als wij niet druk bezig zijn, kost het ons bijna moeite om dat toe te geven. Onze drukke bezigheden geven ons als het ware een gevoel van rust, van veiligheid; ze geven ons een gevoel van eigenwaarde en populariteit, en zodoende geven ze ons voldoening. Zij vormen dan ook een goed excuus om geen rekening te houden met de werkelijk belangrijke dingen in ons leven.”
Aan de slag met nietsdoen
Natuurlijk is het onmogelijk om als ouder een langere periode niets te doen. Het is wel mogelijk om momenten van nietsdoen toe te laten en je aandacht onverdeeld op één persoon of handeling te richten. Wellicht kunnen onderstaande ideeën je daarbij helpen.
- Doe dingen na elkaar in plaats van naast elkaar. Het lijkt minder efficiënt, maar de kans dat je iets opnieuw moet doen omdat het niet goed is gegaan, wordt veel kleiner. Daarbij geniet je veel meer van wat je doet.
- Spreek met jezelf (korte) momenten af dat je echt even niets doet. Bijvoorbeeld nadat je de kinderen in bed hebt gelegd of als je partner met de kinderen op pad is. Zelfs een toiletbezoek kan een aanleiding vormen tot nietsdoen: je blijft gewoon een minuutje langer zitten dan nodig.
- Noteer dingen die je nog te doen hebt en die je niet direct kunt uitvoeren. De zekerheid dat je het niet zult vergeten, creëert ruimte voor bewust nietsdoen en om meer aanwezig te zijn in het moment.
- Besef dat geld naast een ruilmiddel voor materiaal of vermaak, ook een ruilmiddel voor nietsdoen, rust en ruimte kan zijn. Tegen betaling kun je verplichtingen – zoals huishoudelijke taken of boodschappen – aan anderen overdragen. Het werkt ook andersom: tegen inlevering van salaris heb je meer ruimte voor nietsdoen, alleen of met je kinderen.
Meer lezen?
De kracht van het nu | Ekhart Tolle | ISBN 9789020282306
Waar je ook gaat, daar ben je | John Kabat-Zinn | ISBN 9789021551470
Presence | Peter Senge, Otto Scharmer e.a. | ISBN 9789052618784
Luie ouders hebben gelijk | Tom Hodgkinson | ISBN 9789029081030
Anne van Hees is onderwijskundige en begeleidt mensen met ADHD
