42 weken zwanger: Over tijd of precies op tijd?

Wanneer ben je over tijd? Kun je wel over tijd zijn of is de baby per definitie op tijd, ook al heb je een zwangerschap van 43 weken? Is over tijd zijn gevaarlijk? ‘Er zijn maar weinig vrouwen die spontaan bevallen na week 42: De baby loopt gevaar, dus moet je worden ingeleid.’ Maar zo zwart-wit is het niet.

Over tijd

Het is algemeen bekend dat de uitgerekende datum niet meer is dan een richtlijn. De meeste vrouwen bevallen ergens tussen de 37 en 42 weken. Toch neemt de spanning vaak toe als je meer dan 40 weken zwanger bent. Als je zelf al niet ongeduldig wordt, vraagt je omgeving wel waar de baby blijft. Vanaf 41 weken worden veel verloskundigen ook alert. Er zijn praktijken die adviseren om dan voor controle naar het ziekenhuis te gaan, of om te strippen, kunstmatig de vliezen te breken of zelfs in te leiden. Met 42 weken ben je serotien, oftewel overdragen. Het risico op een tekort aan vruchtwater en een minder goed functionerende placenta neemt dan toe. Volgens het protocol moet je daarom in het ziekenhuis bevallen.

Als hoogzwangere ben je vooral gebaat bij cocoonen. Laat je rust dus niet verstoren, als je zwangerschap lang duurt. Natuurlijk moet je in risicovolle situaties niet je kop in het zand steken, maar je hoeft ook niet klakkeloos mee te gaan met alle opgelegde richtlijnen. Het is aan jou om weloverwogen keuzes te maken.

Informeer je goed

Het is in de eerste plaats goed om te weten dat er per regio grote beleidsverschillen zijn. De ene verloskundigenpraktijk komt al in actie met 41 weken, de ander wacht wat langer tot week 42. Stelt je verloskundige voor om het begin van de bevalling te stimuleren door te strippen? Of overweeg je dit zelf omdat je ‘klaar bent’ met je zwangerschap? Realiseer je dan dat er nadelen zitten aan het opwekken van een bevalling.

Nadelen aan ingrijpen

Ten eerste geef je de baby geen kans om zijn eigen groeiproces te voltooien. Verder heeft de baby misschien nog niet de juiste bevalpositie in de baarmoeder ingenomen, waardoor de geboorte minder makkelijk kan verlopen. Dat geldt ook voor het kunstmatig breken van de vliezen, waarna de baby minder vrij van houding kan veranderen omdat er geen vruchtwater meer is. Ook moeten bij gebroken vliezen de weeën wel snel op gang komen, want anders moet je worden ingeleid.

Inleiden

Vooral inleiden is een procedure die je zeer goed moet overwegen. Dit omdat de kans op verder medisch ingrijpen – waaronder de kans op een keizersnede –  er aanzienlijk door toeneemt. Als je wordt ingeleid, dan krijg je een infuus met synthetische oxytocine, waardoor je tijdens de bevalling dus vast zit aan allerlei draden. Het middel verstoort de werking van natuurlijke oxytocine. Daardoor kun je veel meer pijn ervaren en ook minder in de (juist zo lekkere) geboorteroes kunt geraken.

Stel dat je de 42 weken haalt, ook dan is het mogelijk om thuis te bevallen, mits je de gezondheid van de baby goed in de gaten houdt, én een vroedvrouw vindt die ermee instemt. Variaties zijn normaal in de natuur. Daarbij weet de baby het soms gewoon beter: In situaties van spanning en onrust kan hij wachten met geboren worden tot de kust veilig is. Kortom, er is vaak veel meer mogelijk dan je denkt, als je maar voorbij de protocollen durft te kijken.

Risico’s

De geboortezorg is vooral gericht op het beperken van risico’s. Serotiniteit is niet altijd gevaarlijk. En ook niet per se het gevaarlijkste van alle risico’s. Realiseer je dat er door het volgen van richtlijnen soms nieuwe risico’s ontstaan waarover je niet altijd even goed wordt geïnformeerd. Stel vooraf al vragen en ga het gesprek aan.

De beste tijd om te bevallen is tussen 41 en 42 weken. Gemiddeld 1,6 op 1000 baby’s sterft dan tijdens de geboorte – dit is zelfs net iets gunstiger dan tussen de 38 en 40 weken bevallen (1,7 op 1000). Er is een verhoogde kans op perinatale sterfte van 2,7 op 1000 geboortes na 42 weken. Het is belangrijk om zelf te bekijken welke risico’s je wilt nemen, en wat er tegenover staat. Het risico dat een baby medische begeleiding nodig heeft na het inleiden zonder medische reden is bijvoorbeeld 64% hoger dan bij een spontane bevalling.

Bronnen: knov.nl en R.M Grivell 2012

Anna Myrte Korteweg, antropoloog, schrijver en zwangerschapsbegeleider schreef diverse artikelen voor Kiind, maar ook onder meer het boek Vrije Geboorte en spreekt op ons Geboortefestival op 13 april!

Fotografie: Jeanique Kats

Natuurlijk bevallen: Wat je er zelf over te zeggen hebt

Bevallen zonder persen – hoe dan?