Rond zijn tweede verjaardag maakt je peuter een grote verandering door. Langzamerhand maakt hij zich los van jou, hij gaat beseffen dat hij een eigen persoon is en noemt zichzelf dan niet meer bij zijn naam, maar ‘ik’. Bij het ontdekken van dat eigen persoon hoort ook een heel eigen wil ontwikkelen en willen doen gelden. Bij veel peuters is dat een heel sterke wil, anderen gaan wat rustiger door deze fase. Vaak gaat die wil door willen zetten gepaard met driftbuien, veel schreeuwen, huilen, stampen, op de grond liggen spartelen en soms ook met het hoofd bonken. De peuterpuberteit wordt dan ook vaak niet zo positief benaderd en ook wel de ‘terrible two’s’ genoemd. Realiseer je echter dat de emoties die je kind ervaart echte emoties zijn, hoe heftig hij ze ook uit. Natuurlijk kun je je peuter wel leren hoe hij zijn emoties op een andere manier kan uiten.
Toch is deze fase een hele normale fase in de ontwikkeling van je kind en ook een hele gezellige periode. Peuters genieten ervan na te bootsen, kunnen heerlijk spelen terwijl jij op de bank met een kopje thee rustig toekijkt. Ze willen jou ook graag helpen met je dagelijkse bezigheden en alles zelf doen. Ook dit kan een bron van frustratie zijn: de meeste kinderen willen meer dan ze eigenlijk kunnen.
Door je peuter kleine keuzes zelf te laten maken laat je zien dat je je kind serieus neemt
Voorkom frustratie
Het voorkomen van strijd en frustratie is zeker in de peuterpubertijd niet altijd mogelijk, maar door goed na te gaan waardoor je peuter gefrustreerd raakt en of dat ook anders kan, hou je het een stuk gezelliger in huis.
Door je peuter kleine keuzes zelf te laten maken laat je zien dat je je kind serieus neemt en kan hij zijn wil laten gelden, waar hij zoveel behoefte aan heeft. Als je hem daar regelmatig gelegenheid voor geeft is de kans groot dat hij bij andere dingen minder de behoefte heeft zelf te bepalen hoe de dingen gaan.
Dit kun je bij allerlei alledaagse situaties toepassen; laat je kind kiezen uit een mooie jurk of een broek, geef je kind de keuze tussen een bordje pap als ontbijt of een boterham met kaas.
Je kind laten kiezen uit twee mogelijkheden is op deze leeftijd meer dan genoeg, als er meer mogelijkheden zijn raakt je kind het overzicht kwijt en weet hij helemaal niet meer wat hij wil. Uiteindelijk gaat het ook niet om die boterham met kaas, maar om het laten horen dat hij zelf wil bepalen hoe het gaat.
Wanneer je kind zelf een optie aandraagt, neem dit dan ook serieus. Dat shirtje staat misschien niet prachtig bij die broek en een beschuit met pindakaas is inderdaad een droge hap, maar je peuter ontwikkelt zijn eigen mening. Voor zijn zelfvertrouwen is het niet zo goed om hem dan steeds te vertellen dat zijn keuze niet de juiste is. Bovendien ondervindt hij als hij zijn keuzes mag uitvoeren zelf ook dat jam toch lekkerder is op een beschuit of dat de nieuwe sandaaltjes beter nog even in de kast kunnen blijven.
Let ook op wat je je kind aanbiedt, peuters kunnen een kort lontje hebben. Speelgoed, taakjes of knutselwerkjes die eigenlijk nog te moeilijk zijn kunnen veel frustratie opleveren. Zie je dat het je kind niet helemaal lukt, help hem dan zonder hem het gevoel te geven dat hij het nog niet kan.
Natuurlijk vindt je peuter het ook helemaal niet leuk om steeds te horen dat hij ergens nog te klein voor is, als hij iets wil proberen. Je kan hem dan beter vertellen dat het misschien nog een beetje moeilijk is, maar dat jullie het dan samen zullen doen.
Met peuters kun je ook al goed afspraakjes maken. Zo kan je er ook voor zorgen dat je peuter minder snel gefrustreerd raakt omdat iets niet lukt. Wil hij je bijvoorbeeld helpen met koken, spreek dan af dat hij wel de komkommer mag snijden, maar dat jij de tomaat doet omdat dat nog een beetje lastig is.
Frustratie voorkom je ook gemakkelijk door goed te kijken naar je kind; een bezoekje aan de supermarkt net na een ochtend spelen op de peuterspeelzaal is ook wel veel gevraagd. Net als op visite gaan aan het einde van een vermoeiende dag. Pas je schema daarop aan en zorg dat je kindje als hij erg moe is lekker thuis in alle rust wat aan kan rommelen.
Omgaan met driftbuien
Jammer genoeg zal het niet altijd lukken om punten van frustratie te voorkomen. Soms heeft je peuter gewoon zijn dag niet, of stelt hij vreselijk onredelijke eisen waaraan je echt niet tegemoet kunt komen.
Je peuter zal tranen met tuiten huilen of in het ergste geval zich gillend op de grond storten. Probeer je kind eerst te troosten, vertel dat je begrijpt dat hij boos is. Resoluut zijn, traantjes drogen en hem afleiden door te zeggen dat je nu lekker dit of dat gaat doen samen geeft peuters vaak net dat beetje houvast dat ze nodig hebben, waardoor ze makkelijk uit de boze bui kunnen komen. Werkt dat niet en blijft je peuter boos, dan kan je hem het beste even uit laten razen.
Het ene kind wordt alleen maar razender als je hem op schoot neemt, de ander vindt er wel de veiligheid die ze zo nodig hebben.
Toon begrip voor zijn boosheid, maar geef ook duidelijk je grenzen aan wanneer hij bijvoorbeeld slaat of schopt. Een kind dat erg de behoefte heeft om fysiek te zijn tijdens zo’n bui kan je leren om in een kussen te slaan of kranten te verscheuren in plaats van jou of een ander kindje pijn te doen of dingen te slopen.
Overweeg goed wanneer je nee wilt zeggen, of het de confrontatie waard is. Je zult niet de eerste zijn die zich afvraagt waarom je in vredesnaam eigenlijk nee zei op de vraag van je peuter. Maar als je kind al staat te gillen en stampvoeten is het niet handig om terug te komen op je besluit en toch te doen wat je kind graag wil. Als dat keer op keer gebeurt kan je kind het idee krijgen dat je met een driftbui toch iets kunt bereiken wat eerst niet mocht. Daarmee kan het een middel worden om zijn zin te krijgen in plaats van wat het eigenlijk is, het uiten van echte emoties.
Natuurlijk kun je er best eens op terugkomen. Je kunt wachten tot je kindje weer rustig geworden is en dan het voorval samen bespreken. Je kunt dan tot de conclusie komen dat je, nu jullie er rustig over gepraat hebben, begrijpt waarom je kind X wil en dat jullie dat best nu kunnen gaan doen. Het is altijd prettig om na de boze bui even te praten met je peuter en het echt af te sluiten met een dikke knuffel, zodat de lucht geklaard is.
Peuters kunnen hun ouders flink tot wanhoop drijven met hun boze buien. Rustig blijven is dan erg moeilijk, terwijl juist nu voorleven zo belangrijk is. Sta jij te schreeuwen tegen je boze peuter of geef je hem een tik dan kun je ditzelfde gedrag ook van je peuter terug verwachten. Benoem dus ook je eigen gevoelens, vertel hem bijvoorbeeld dat je nu wel erg boos wordt, dus dat je even naar de keuken gaat om rustig te worden. Zo geef je je kind meteen het goede voorbeeld.
Het geven van een time out of andere vorm van straf is niet zo zinnig. Je kind zal wellicht leren dat het gedrag ongewenst is, maar niet leren hoe hij wel om kan gaan met zijn frustraties.
Verder lezen:
N. Aldort, Raising our children, raising ourselves
A. Kohn, Unconditional Parenting
Het breken van de weerbarstige kinderwil: Straffen en belonen
