We maken graag gekke hippe nieuwe gerechten, maar willen oma’s recepten niet vergeten. Cathelijne beschrijft de lekkerste.
De recepten tot en met de rabarbersoep komen uit mijn boek ‘De smaak van verlangen’. Tijdens de tweede wereldoorlog zijn ze opgeschreven door Nederlandse en Nederlands-Indische vrouwen die geïnterneerd zaten in de Japanse vrouwenkampen in Indonesië. Dus echt oma’s recepten met een bijzonder verhaal. De andere recepten zijn uit overlevering of heb ik her en der gevonden. Eet smakelijk!
Schoenlapperstaart met appelmoes
600 g zure appels
suiker
1 theel. kaneel
100 g krenten
2 eetl. roomboter
2 eetl. suiker
3 eieren
2 kopjes paneermeel
Kook de appels met suiker (naar smaak) en het kaneel tot moes. Meng er de krenten door en laat de appelmoes afkoelen.
Verwarm de oven voor op 170 graden. Roer de boter met 2 eetlepels suiker door elkaar. Klop er één voor één de eieren doorheen. Meng ten slotte het paneermeel door het beslag.
Bekleed een springvorm met een doorsnede van 20 cm met bakpapier. Leg afwisselend een laag beslag en daarna een laag appelmoes in de springvorm. Eindig met een laag beslag. Bak de taart in 45 minuten gaar.
Evenveeltjes
Van de hoofdingrediënten bloem, suiker, melk, eieren en roomboter, heb je elk evenveel in gewicht nodig. Vandaar de naam van deze cakejes.
250 g bloem
250 g suiker
1,25 dl melk
4 theel. gedroogde gist
5 eieren
250 g roomboter, gesmolten en afgekoeld
zout
geraspte schil van 1 citroen
2 theel. kaneelpoeder
Laat de melk op kamertemperatuur komen. Los het gist op in de melk. Scheid de eieren. Bewaar het eiwit en roer de eierdoors met de bloem, de suiker, het melk-gistmengsel en de gesmolten boter zodat er een beslag ontstaat. Laat dit beslag een uur rijzen op een warme plek.
Verwarm de oven voor op 180 graden. Voeg een snuf zout, geraspte citroenschil en de kaneel aan het beslag toe. Klop de eiwitten stijf en roer dit mengsel luchtig door het beslag.
Vet een muffinbakvorm in met wat boter en bestuif met bloem. Vul de kuiltjes in de muffinbakvorm voor de helft met het beslag en bak de evenveeltjes in 30 minuten gaar.
Kattentongen
Ze heten zo omdat ze lijken op… kattentongen.
150 g roomboter
100 g fijne suiker
2 eieren
zout
50 g vanillesuiker
150 g bloem, gezeefd
Verwarm de oven voor op 170 graden. Roer de boter met de suiker romig. Meng de eieren, een snufje zout en de vanillesuiker erdoor. Roer met een houten spatel de bloem erdoor.
Doe het beslag over in een spuitzak en spuit platte koekjes op een licht met boter ingevet bakblik. Houd genoeg ruimte over tussen de koekjes want ze vloeien uit tijdens het bakken.
Bak de kattentongen 8-10 minuten in de oven tot de randjes goudbruin zijn. Laat de kattentongen op het bakblik afkoelen voordat je ze ervan afhaalt.
Javaantjes
4 eetlepels espresso, afgekoeld
250 g roomboter
250 g witte basterdsuiker
zout
375 g bloem, gezeefd
1 mespuntje natriumbicarbonaat (zuiveringszout)
1 eetl. vanillesuiker
Meng de boter met de basterdsuiker, de espresso en een snufje zout. Zeef de bloem, de bicarbonaat en de vanillesuiker boven een kom. Kneed het bloemmengsel door de botermassa. Laat het deeg een uur in de koelkast rusten.
Verwarm de oven voor op 170 graden. Rol het deeg uit tot een lap van 3 mm op een licht met bloem bestoven werkblad. Steek er met een ronde vorm koekjes uit. Leg de koekjes op een met bakpapier beklede bakplaat. Bak de koekjes in 15 minuten gaar. Laat de Javaantjes op het bakblik afkoelen voordat je ze ervan afhaalt.
Smeerpropjes
En typisch recept uit de Nederlands-Indische mengcultuur. Een verrassende combinatie van exotische bakbanaan met Hollandse kaas.
50 g bloem
2 eetl. suiker
1 ei
500 ml melk
1 bakbanaan
0,5 l kokosolie
geraspte kaas
Meng de bloem, de suiker, het ei en de melk tot een dikke pap. Snij de bakbanaan in stukjes. Verhit de kokosolie in een wok.
Haal de stukjes banaan door het beslag en laat ze met behulp van een lepel in de wok glijden. Bak de stukjes bakbanaan één voor één zodat de olie niet afkoelt.
Serveer de smeerpropjes met geraspte kaas.
Rabarbermoes
Het simpelste recept in dit artikel. Oogst rabarber tot uiterlijk de langste dag van het jaar. Daarna wordt de rabarber vezelig en moet je hem schillen. Het is ook voor de plant beter om ‘m vanaf nu met rust te laten zodat-ie volgend jaar weer volop rabarber kan produceren.
De bladeren van de rabarber zijn giftig, die gebruik je dus niet.
500 g rabarber, stengels in stukjes gesneden
75 g suiker
Kook de rabarber met de suiker in 5 tot 10 minuten tot moes. Kan warm en koud gegeten worden.
Rabarbersoep met brood
Dit is een zoete soep die je als toetje kunt serveren.
500 g rabarberstelen, in stukken
2 l water
zout
200 g oud brood, zonder korst, in stukjes
de hele schil van een halve citroen
een kaneelpijpje van 10 cm
150-200 g suiker
2 eierdooiers
Doe de stukken raberber in een pan met het water en een snufje zout. Breng het aan de kook. Voeg het oude brood, de citroenschil, het kaneelpijpje en de suiker toe. Laat het geheel een half uur op laag vuur zachtjes koken.
Haal het kaneelpijpje en de citroenschil uit de soep. Klop de eierdooiers goed en bind hiermee de soep.
Watergruwel
100 g snelkokende gort
1,2 l water
1 theel. zout
1 pijpkaneel
schil van 1 citroen
150 g krenten en rozijnen
2,5 dl bessensap
75 suiker
Breng de gort samen met de kaneel, het zout en de citroenschil aan de kook in het water. Zet het vuur laag zodra de gort kookt en laat de gort een uur zachtjes pruttelen met de deksel op de pan.
Doe de krenten en rozijnen bij de gort en laat het nog een half uurtje zachtjes pruttelen. Haal de kaneel en de citroenschil uit de gort en roer de bessensap en de suiker erdoor heen.
Je kunt de watergruwel als toetje warm of koud eten.
Griesmeelpudding
1 l volle melk
schil van 1 citroen
1 gespleten vanillestokje
120 g griesmeel
75 g suiker
snufje zout
2 eieren
geraspte schil van een citroen
Roer de griesmeel, de suiker en het snufje zout door elkaar. Verwarm de melk met de citroenschil en het vanillestokje tot net aan de kook. Strooi langzaam al roerende het griesmeel mengsel bij de melk en laat het aan de kook komen.
haal de pan van het vuur, vis de citroenschil en het vanillestokje eruit. Scheid de eieren in eiwit en dooier. Wrijf een kom in met een halve citroen om deze te ontvetten en klop hierin de eiwitten stijf. Klop in een andere kom de eierdooiers los. Roer de eierdooiers en het eiwit door de pudding. Verwarm de pudding nog even goed door zodat je weet dat het ei gaar is. Roer er dan nog de citroenrasp doorheen.
Spoel een puddingvorm om met koud water. Doe de pudding in de puddingvorm en laat de pudding afkoelen. Stort de pudding op een bord om te serveren.
Vanillevla
Mjam, met zo’n lekker velletje erop. Mijn oma liet de vanillevla in van die lage ronde kommetjes afkoelen. Op de planken in de kelderkast naar de kelder toe. Zodat je er snel bij kon en niet helemaal naar beneden hoefde te gaan in dat donkere muffe gat waar het naar verse schimmel rook.
Vanillevla, met zo’n lekker velletje erop
1 liter volle melk
1 vanillestokje
2 eierdooiers
40 g maizena
50 g suiker
geraspte schil van 1 citroen
Verwarm de melk tot net aan de kook. Doe het vanillestokje in de melk en laat het 20 minuten op heel klein vuur trekken met de deksel op de pan. Zorg ervoor dat de melk niet meer kookt.
Roer ondertussen de eierdooiers, de suiker, de maizena en de citroenrasp door elkaar. Doe een scheutje van de warme melk bij het eierdooiermengsel. Terwijl de pan melk nog laag op het vuur staat, roer je beetje bij beetje het eierdooiermengsel door de melk.
Haal de vla van het vuur af en giet de vla in kleine bakjes of een grote kom. Als je geen velletje op de vla wilt dan blijf je de vla in een grote kom roeren totdat deze afgekoeld is.
Stoofpeertjes
6 stoofpeertjes
300 ml vruchtensap in een rode kleur
1 eetl. suiker, of naar smaak
1 eetl. citroensap
1 kaneelstokje
Snij de peertjes in vieren, haal het klokhuis eruit en schil ze.
Doe alle ingredienten, behalve de citroensap, in een pan met dikke bodem. Laat het geheel ongeveer 2 uur pruttelen met de deksel op de pan, totdat de peertjes zacht zijn. Voeg de citroensap naar smaak toe. Laat het vocht inkoken totdat het een beetje stroperig is.
Serveer warm of koud bij een winters gerecht of als dessert.
Blote billetjes in het gras
500 g kruimige aardappelen, geschild en in stukken
250 g snijbonen, in kleine stukjes
250 g witte bonen, gaar of uit een glazen pot
25 g roomboter
5 dl volle melk
zout en peper
Doe de aardappelen met een laagje water met wat zout in een kookpan. Leg de stukjes snijboon erop. Kook de groentes in 20 minuten gaar.
Verwarm ondertussen de witte bonen. Giet de aardappelen af. Warm de melk even op. Voeg de melk en de roomboter toe aan de aardappelen en stamp alles goed door elkaar. Breng op smaak met zout en peper.
Giet de witte bonen af. Schep de bonen voorzichtig door de stamppot. Serveer in een voorverwarmde schaal.
Spinazie met soldaatjes
2 sneetjes brood
20 g roomboter
2 kg verse spinazie
paneermeel
20 g roomboter
snufje zout
grof gemalen peper
2 hardgekookte eieren
Snij de sneetjes brood in repen en bak de repen goudbruin in de boter. Bewaar de soldaatjes op een papieren tissue op een bord. Was de spinazie goed en zet de spinazie met het aanhangige water en een snufje zout op in een grote pan. Laat de spinazie slinken. Giet de spinazie af en hak de spinazie grof. Zorg ervoor dat de spinazie niet afkoelt.
Warm de spinazie nog even door met het paneermeel, de boter, het zout en wat peper.
Versier de spinazie et plakjes hardgekookt ei en steek de soldaatjes er rechtop in.
Rode kool
Lekker gemakkelijk om in te vriezen, heb je altijd wat bij de hand.
1 rode kool, in reepjes
2 goudreinetten, in blokjes
snufje kruidnagel
schepje suiker
zout en peper
scheut azijn of citroensap
1 theelepel kuzu (biologisch plantaardig bindmiddel) of maizena
Doe de rode kool in een pan met dikke bodem en strooi de kruidnagel, snufje zout en peper en suiker eroverheen. Roer de rode kool met kruiden een beetje door elkaar. Voeg een scheutje water toe zodat de kool niet aan gaat koeken. Leg de stukjes appel erop.
Kook de kool gaar. Roer even zodat de appel en kruiden goed verdeeld zijn. Breng op smaak met azijn of citroensap.
Leng de kuzu of maizena aan met een half kopje water. Duw de kool naar de zijkant van de pan. Voeg het kuzumengsel beetje bij beetje aan het kookvocht toe. Begin met 1/3, misschien heb je niet alles nodig. Laat het kookvocht bubbelen totdat het iets gebonden is. Als het nog te dun blijft voeg je nog wat kuzumengsel toe.
Appelmoes
1 kg goudreinetten, geschild en in stukken gesneden
geraspte schil van 1 citroen
2 kaneelpijpjes
Kook de appelen met een bodempje water en de citroenrasp ongeveer 10 minuten op zacht vuur. Roer de appelen tot moes en serveer warm of laat de appelmoes afkoelen voor het serveren. Als je appelcompote wilt dan roer je helemaal niet.
Aardappelsalade
Voor als het een hele warme dag gaat worden. Je kunt het de avond van de voren maken of dezelfde ochtend. Laat de aardappelsalade het liefst minimaal acht uur in de koeling staan voordat je ‘m serveert.
6 flinke, vastkokende aardappelen, geschild en in dobbelsteentjes gesneden
200 g cocktailaugurkjes
3 stengels lente-ui, in ringen gesneden
1 zure appel, in dobbelsteentjes gesneden
200 ml volle yoghurt
200 ml mayonaise
150 g gare doperwten
snufje nootmuskaat
1 eetl. platte peterselie, fijngehakt
4 hardgekookte eieren
peper en zout
Zet de aardappelblokjes op in gezout koud water. Kook ze gaar in ruim 5 minuten. Laat de aardappelblokjes in een vergiet uitlekken en afkoelen.
Meng in een grote kom, de yoghurt met mayonaise en wat peper en zout. Doe alle overige ingrediënten erbij en roer voorzichtig alles door elkaar. Breng op smaak met zout en peper.
Zet in de koelkast totdat je gaat eten. Serveer de aardappelsalade met een groene sla en garneer met plakjes hardgekookt ei.
Tomatengroentesoep
Handig om restjes op te maken. Gooi er naar believen nog wat erwtjes doorheen. Of gebroken sperziebonen. Of maak er een maaltijdsoep van met pasta erdoor.
1 stengel bleekselderij, in stukjes
1 ui, fijngesnipperd
2 teentjes knoflook
1 kleine winterpeen
4 tomaten, in kleine blokjes
2 vastkokende aardappelen, geschild en in blokjes
1/2 eetl. roomboter
500 dl bouillon
Bak de bleekselderij, de ui, de knoflook en de wortel op middelhoog vuur in de roomboter zo’n 5 minuten. Roer af en toe. Doe de tomaten erbij en warm ze een paar minuten mee. Voeg de bouillon en de aardappelen toe. Laat de soep 20 minuten zachtjes pruttelen met de deksel op de pan. Als alle groentes gaar zijn is je soep klaar. Proef even of er nog wat zout of peper bij nodig is.
Bloemkool met witte saus
De witte saus is ook een fijne basissaus om bijvoorbeeld kaassaus van te maken. Roer er dan op het eind wat geraspte Hollandse kaas doorheen. Of gorgonzola. Voor over de witlof bijvoorbeeld of door de pasta.
1 bloemkool
30 g roomboter
30 g bloem
3 dl melk
snufje nootmuskaat
zout en peper
Breng een pan met water en zout aan de kook. Leg de hele bloemkool er onderste boven in. Kook de bloemkool in 10 tot 20 minuten gaar. Afhankelijk van de maat van de bloemkool. Laat de bloemkool niet te gaar worden.
Haal de stronk met een vork uit de pan en laat ‘m even uitlekken in een vergiet. Serveer met een klontje roomboter en wat nootmuskaat erover of met witte saus.
De witte saus maak je als volgt. Smelt de boter in een steelpannetje. Let op, laat de boter niet bruin worden. Roer er de bloem en het zout doorheen. Laat het even goed doorwarmen terwijl je goed blijft roeren zodat de bloem niet aanbrandt. Laat ook nu weer de bloem niet bruin worden.
Verwarm ondertussen de melk. Doe 1/3 van de melk bij het boterbloemmengsel en roer flink totdat de klontjes verdwenen zijn. Doe dan de rest van de melk bij de saus en laat de saus even doorkoken zodat de saus goed gebonden is. Giet de saus over de bloemkool en strooi er wat nootmuskaat overheen.
Hete bliksem
Ook lekker om op de hete bliksem een knapperig korstje te laten komen. Doe de hete bliksem dan in een ovenschaal en bestrooi met wat paneermeel. Leg wat klontjes boter erop en zet de schaal 20 minuten in de oven op 180 graden.
5 dl water
1,5 kg kruimige aardappelen, geschild en in stukken
1 kg zoet en zure appelen, geschild en in stukken
klontje boter
1 dl slagroom
zout en peper
Kook de appelen met de aardappelen in 30 minuten gaar in het water. Giet de aardappelen af en stamp alles fijn. Roer er de boter en de slagroom doorheen en breng op smaak met zout en peper.
Hangop
Roer wat suiker door de hangop voor een zoet toetje. Of roer er wat fijngesneden paprika en knoflook door voor een fris saus bij de frietjes of gebakken aardappelen.
