Stijn is 6. Hij zit in groep 3. Op school komt hij goed mee en het is een vrolijke jongen in de klas. Maar Stijn is ook vaak onrustig of gespannen. Zo onrustig dat hij niet meer kan luisteren naar wat de juf zegt. Dat het niet meer binnen komt. Hij raakt dan een beetje buiten zichzelf. Vaak bouwt de spanning zich op tot er iets gebeurt waar Stijn opeens ontzettend boos van wordt. En dan is hij niet meer aanspreekbaar. Hij kan niet meer met woorden aangeven wat er aan de hand is of wat hij wil: hij is alleen maar boos. De juf weet inmiddels dat ze Stijn dan even met rust moet laten, dat Stijn de ruimte nodig heeft en ook tijd om weer tot zichzelf te komen. En dat als hij die niet krijgt, het nog heftiger wordt voor hem en hij dingen stuk maakt of anderen pijn doet.
Gelukkig wordt Stijn gezien door zijn juf. Maar gemakkelijk is het niet, voor Stijn net zomin als voor de juf. Thuis gebeurt het nog veel vaker dat Stijn een bui krijgt, want daar voelt hij zich veilig en houdt hij zich minder in. Thuis heeft Stijn vaak veel moeite met overgangen en worden dagelijkse dingen als aankleden, eten en de deur uitgaan een strijd. Met veel geduld en creativiteit lukt het de ouders van Stijn soms om alles op een fijne manier te laten verlopen, maar vaak ook niet. Ze zijn moe. Het is zwaar voor hen, maar zij zien dat het voor Stijn allemaal ook erg heftig is en weten niet hoe ze hem moeten helpen. En dat doet pijn.
De school denkt dat er bij Stijn mogelijk sprake is van ADHD en/of PDD. Dat is niet gek, vindt ook de huisarts, want de vader van Stijn heeft ook ADHD. Mira, de moeder van Stijn, voelt dat anders. Haar gevoel zegt dat het niet klopt. Dat er meer aan de hand is. Met haar intuïtie als leidraad gaat ze op zoek naar alternatieven en komt ze uiteindelijk terecht bij voeding.
Veel kinderen als Stijn krijgen een diagnose en bijbehorende behandeling, die meestal bestaat uit medicatie en/of therapie. Heel soms wordt er gezocht naar een mogelijke oorzaak, maar meestal niet. Want een stoornis is een soort ongeneeslijke aandoening waarmee je bent geboren, zo lijkt de gedachte bij de meeste reguliere zorgverleners. En dus heeft het weinig zin om verder te zoeken naar het onderliggende probleem en bijbehorende oplossing.
De relatie tussen voeding en de diagnose ADHD
Maar die is er, in veel gevallen, wel degelijk. In 2011 onderzocht de Nederlandse Lidy Pelsser de relatie tussen voeding en ADHD. Zij ontdekte dat bij 80 procent van de kinderen de onderliggende oorzaak in voeding kan worden gevonden. Deze kinderen blijken overgevoelig voor bepaalde voeding: heel gewone dingen zoals ei, brood, banaan of chocola. Welke voeding precies de boosdoener is, dat is voor ieder kind anders. Maar wanneer eenmaal duidelijk is welke voedingsmiddelen de symptomen veroorzaken en die worden weggelaten, voldoen deze kinderen niet meer aan de criteria voor ADHD. Pelsser wordt beticht van belangenverstrengeling bij haar onderzoek omdat ze zelf ook een praktijk heeft waarbij ze kinderen helpt met voedingsadviezen. Dit moet zeker meegenomen worden in de waardering van het onderzoek, maar betekent niet dat de uitkomst niet klopt. Er zijn ook meerdere filmpjes te vinden van kinderen die baat hebben bij het dieet. Inmiddels is er in binnen- en buitenland uitgebreider onderzoek gedaan naar dit gegeven en is het wetenschappelijke bewijs voor de relatie tussen darmgezondheid en ADHD onmiskenbaar:
‘Een mogelijke link tussen vroege prebiotische interventie en het risico op neurologische stoornissen later in de kindertijd’ en ‘Het idee dat darmbateriën invloed hebben op de geestelijke gezondheid wint terrein’ en ‘Geestverruimende micro-organismen: de impact van de darmflora op de hersenen en het gedrag’ en ‘Veranderen van darmbacteriën via de voeding van invloed op de hersenfunctie
Voedselovergevoeligheid, dus. Maar wát maakt dan dat we overgevoelig reageren op gewone dagelijkse voeding? Ook dat heeft natuurlijk weer een onderliggende oorzaak. En die is nog niet zo klaar als een klontje, maar er zijn wel degelijk mooie theorieën over. Theorieën die in de wetenschappelijke wereld nog niet voldoende bewezen worden geacht, maar toch veelbelovend zijn. Zoals de theorie van de Russische arts Natasha Campbell-McBride, die haar eigen zoon van zijn autistische symptomen (let op: daarmee is niet gezegd dat hij autistisch was) afhielp door zijn darmwand te helen met voeding. Zij stelt dat een ongezonde darmflora de darmwand beschadigt, en daardoor de toxines van deze slechte darmbacteriën in het bloed terechtkomen. Deze toxines kunnen de bloed-hersenbarrière oversteken, waardoor ze in de hersenen symptomen veroorzaken. Afhankelijk van de samenstelling van de darmflora (en dus de soorten toxines in het bloed) verschillen de symptomen per persoon. Deze theorie sluit goed aan op de bestaande kennis over darmflora en darmgezondheid en het verhaal van de voedselovergevoeligheid. Als de darmwand beschadigd is, laat deze behalve toxines ook grotere stukken voedingsmoleculen door. Daardoor is de kans aanzienlijk groter dat het immuunsysteem op bepaalde voeding gaat reageren al ware het ‘indringers’, omdat het deze grotere moleculen niet herkent.
Wanneer de voedingsstoffen die symptomen veroorzaken worden weggelaten, voldoen deze kinderen niet meer aan de criteria voor ADHD
Deze immuunreactie wordt veroorzaakt door antistoffen, die te meten zijn in het bloed. Sommige natuurartsen en -diëtisten gebruiken deze meetmethode om voedselovergevoeligheden te identificeren. Toch biedt deze methode niet altijd een pasklare oplossing en staan reguliere zorgverleners er nog sceptisch tegenover. Dat neemt niet weg dat het in veel gevallen goede resultaten oplevert.
Zoeken naar de oorzaak
En wat maakt onze darmgezondheid nou zo slecht de laatste jaren? Voor de hand ligt om te wijzen naar onze leefstijl (zoals antibioticagebruik) en ons westerse voedingspatroon met veel suiker (een voedingsbodem voor slechte bacteriën) en ontstekingsbevorderende voeding. Maar ook hier zijn er waarschijnlijk meerdere oorzaken aan te wijzen, is de reguliere wetenschap sceptisch en is het antwoord niet eenduidig.
Er is dus nog veel uit te vinden, en tegelijkertijd is er één ding duidelijk: een slechte darmgezondheid ligt in veel gevallen ten grondslag aan ADHD en aanverwante gedragsproblemen. Toch wordt in de reguliere zorg nog altijd naar medicatie gegrepen. Waarom? Er is toch voldoende wetenschappelijk bewijs voor de relatie met voeding? Alle complottheorieën daargelaten is het nu eenmaal zo dat aan een behandeling met voeding weinig wordt verdiend. En daarom is het lastig ‘opboksen’ tegen de behandeling met medicatie, die bij artsen al bekend is, en waarin veel budget beschikbaar is voor voorlichting en promotie. Omdat de verplichte nascholingen voor artsen niet worden betaald vanuit de overheid, maar (meestal) door bedrijven uit de farmaceutische sector, is niet iedere arts op de hoogte van de relatie tussen voeding en gedrag. Om deze nieuwe inzichten ‘mainstream’ te maken is dus meer energie en creativiteit nodig. En daar kun jij als lezer bij helpen. Door het delen van dit artikel, bijvoorbeeld.
Stijn is weer blij
Terug naar Stijn. Die is inmiddels geholpen met een combinatie van bovenstaande inzichten en methodes: hij eet geen gluten, geen pinda’s en geen melkproducten en heeft nog maar zelden een uitbarsting. Op school zit hij duidelijk beter in zijn vel. Ook thuis is de sfeer meer ontspannen en stroomt het beter. Mira en haar man ervaren dat zij echt van hun zoon genieten. En tegelijkertijd dat dat eerder vaak niet zo was: en dat is best een confronterende conclusie. Ze zijn blij dat ze, tegen alle goedbedoelde adviezen in, hun intuïtie hebben gevolgd. Stijn bloeit op. Niet alleen omdat hij zelf niet meer zo vaak onrustig en boos is, maar ook omdat mensen positiever op hem reageren. Ook hij ervaart nu dat hij een kind is om van te genieten.
Meer lezen:
Adhdenvoeding.nl
Natuurdietisten.nl
Gapsdiet.com
Verband tussen hersen- en darmproblemen aangetoond
Marit Verwer is de vrouw achter Superfoodmama. Als holistisch health coach, moeder en kinderspsycholoog helpt zij ouders en kinderen (zoals Stijn) om lekkerder in hun vel te komen. Voor de pilot van een speciaal programma zoekt ze tien gemotiveerde gezinnen die problemen ondervinden met het gedrag van hun kind(eren). Lees hier meer.
https://kiind.nl/article574/
https://kiind.nl/article648/
