Als je een school kiest (en als je wilt dat je kind een vrij mens blijft) is dat een grote beslissing. Behalve de onderwijsmethode, grootte en afstand zijn er nog andere aandachtspunten waar je op kunt letten. Dingen waar je misschien niet direct bij stilstaat wanneer je voor de keuze staat.
Sta je er nog helemaal nieuw in? Lees dan eerst het artikel Hoe kies je een basisschool?.
Thuisonderwijs
Beetje flauw misschien, maar wil je volledige vrijheid, dan is thuisonderwijs misschien wel de beste optie voor jouw gezin. Je bepaalt samen wat er geleerd wordt, waarom en wanneer er geleerd wordt en hoe er geleerd wordt. Maatwerk ten top dus en helemaal volgens je eigen visie. Het vraagt echter wel een behoorlijke investering van jou als ouder en daar moet je tijd voor en vooral zin in hebben. Overweeg je thuisonderwijs? Lees dan wat wij over thuisonderwijs schreven, wat er allemaal bij komt kijken en hoe je kind vrienden maakt.
Als je een school kiest, let dan op de volgende zes punten.
Ook inspirerend: Captain Fantastic, De wereld als klaslokaal, Op zoek naar het verloren geluk.
1 Is er veel tijd om te spelen?
Wanneer kinderen spelenderwijs en op eigen verzoek mogen ontdekken wordt er ontzettend veel geleerd. Want zoals Albert Einstein al zei:
Play is the highest form of research
Sieneke Goorhuis-Brouwer (emeritus hoogleraar spraak- en taalstoornissen bij kinderen) waarschuwde al in 2010: ‘De basis is niet dat een kind al op heel jonge leeftijd leert lezen, maar dat het emotionele stabiliteit ontwikkelt en de eigen persoonlijkheid maximaal kan ontplooien. Als dat laatste gebeurt, leren kinderen vervolgens alles wat ze aangeboden krijgen. Nu richt het onderwijs zich vanaf het vroegste moment vooral op het latere schoolsucces. En dat gaat helemaal voorbij aan de eigen ontwikkeling van kinderen.’ Best een belangrijk punt om op te letten wanneer je scholen bezoekt.
Vrij en verbindend spelen
Met niets of duurzaam speelgoed
Kinderen leren het meest en het snelst op het moment dat het voor hen relevantie heeft
2 Is er ruimte voor natuurlijk leren?
Hiermee wordt leren op het eigen tempo en niveau bedoeld, en het liefst ook op eigen initiatief. Dit werkt het best binnen een veilige en inspirerende omgeving met docenten die het leren meer faciliteren als een coach. Kinderen ontwikkelen zich nu eenmaal allemaal op hun eigen manier en tijd. Binnen verschillende onderwijsvisies is hier steeds meer ruimte voor.
3 Is er vertrouwen?
Is er vertrouwen in het vermogen van de kinderen? Mogen ze zich volgens hun eigen lijntje ontwikkelen? Of wordt er heel strikt vastgehouden aan de leerlijnen? Kinderen leren het meest en het snelst op het moment dat het voor hen relevantie heeft. Leren binnen een context en vanuit intrinsieke motivatie wordt dat ook wel genoemd. Leren lezen is bijvoorbeeld pas interessant wanneer je zelf wil weten wat er precies in dat boek staat.
Geef emotionele stabiliteit als basis
Zoals Sieneke al zei: eerst emotionele stabiliteit ontwikkelen en de eigen persoonlijkheid maximaal ontplooien. Daarna leren kinderen alles wat ze aangeboden krijgen. Dat moment is voor iedereen verschillend.
4 Is de omgeving uitnodigend?
Oftewel: nodigt de ruimte (zowel binnen als buiten) uit tot ontdekken en wordt de nieuwsgierigheid geprikkeld? Is er een groen schoolplein met veel natuurlijke materialen om mee te spelen. Ziet het klaslokaal er gezellig en warm uit? Is er veel speelgoed met een open einde? Een ruime keuze in knutselmateriaal? En zijn er plekjes om je terug te trekken? Dat draagt allemaal bij aan een veilig gevoel van waaruit verder ontwikkeld kan worden.
5 Wordt er met toetsen en cijfers gewerkt?
Op dit moment gebeurt dit natuurlijk nog op heel veel scholen. Maar er zijn democratische scholen die zonder toetsen en cijfers werken. Geen democratische school in de buurt? Er zijn ook scholen waar ze toetsmomenten, zeker bij jonge kinderen, tot een minimum beperken en de resultaten voornamelijk gebruiken om zelf duidelijk te krijgen waar nog wat meer aandacht aan besteed kan worden. In plaats van dat het een middel wordt waaraan kinderen zichzelf en elkaar af gaan meten. Met name kleuters worden steeds jonger aan toetsen onderworpen en zij ervaren hier veel stress van. WSK Kleuteronderwijs luidde in 2013 al de noodklok in het artikel Laat kleuters spelen en hebben gelukkig in 2018 succes behaald: kleuters krijgen voortaan geen toetsen meer.
6 Is er veel ruimte voor de creatieve vakken?
Sir Ken Robinson benoemt het in zijn Ted talk ‘Scholen doden de creativiteit’: creativiteit is ont-zet-tend belangrijk voor zowel kinderen als volwassenen. En dan het liefst zo breed mogelijk. Van knutselen, tot koken en tuinieren tot aan dans en techniek. Zodat er voor elk kind wat wils is.
Fotografie: Merette Kuijt
