Praten over seksualiteit stellen we meestal best een tijdje uit. Met een baby of peuter valt er weinig te bepraten, toch? En hoe groter de kinderen worden, hoe gekker het eigenlijk wordt om met voorlichting te beginnen. Want wanneer en hoe voer je ‘het gesprek’ over bloemetjes en bijtjes?
Het gesprek
Het begint al hiermee: ‘het gesprek’ bestaat niet. Kinderen ontdekken de wereld om zich heen op honderden manieren, elke dag in kleine brokjes. Net als al het andere in het leven. We leren ze niet in één stevige sessie hoe ze hun bestek kunnen gebruiken. We vertellen ze niet één keer dat je de kat niet aan de staart mag trekken, dat je je schoenen aantrekt voor je naar buiten gaat of hoe we tanden poetsen. Welnee. Dit doen we elke dag opnieuw. Soms tot vervelens toe. Kinderen leren door herhaling, en door goed naar ons te kijken, meer nog dan naar onze woorden te luisteren.
Voor seksuele opvoeding is er geen andere manier, alleen voelen wij ons zelf wat ongemakkelijker bij dit stukje van de opvoeding. Logisch, maar niet nodig, vindt Naomi Dessaur, trainer en expert in het praten met kinderen over seksualiteit. Voorlichting dreigt soms een officieel verhaal te worden, maar laten we er juist iets casuals van maken dat altijd prima ter sprake kan komen.
‘Het gesprek’ bestaat niet
Wat vertel je?
Vaak denken we van onszelf dat we best vrij en open zijn, maar valt de praktijk een tikkeltje tegen. Stiekem komen we volgens Naomi vragen tegen, zoals:
- ‘Ik heb nooit seksuele opvoeding van mijn ouders gehad, waar begin ik?’
- ‘Ik weet niet op welke leeftijd ik moet beginnen en met wat.’
- ‘Maak ik mijn kind niet te wijs?’
- ‘Maak ik mijn kind niet bang en pak ik het zorgeloos kind zijn niet af?’
- ‘Bij sommige seksuele vragen weet ik echt niet hoe ik moet reageren.’
- ‘Kinderen weten alles al via school en internet.’
- ‘Kinderen vinden het stom om met hun ouders te praten over seksualiteit.’
Uitstellen
Soms bedenken we: ‘ik hoef niet per se uit mezelf dingen te vertellen. Mijn kind kan mij álles vragen.’ En al is dat waar, en is onze generatie een heel stuk openhartiger dan de generaties voor ons, toch helpen we onze kinderen door hen geregeld informatie te geven, ook al vragen ze er niet om. Voor je het weet komen ze thuis met wilde verhalen die op school rondgaan.
Klinkt onnodig? Ik weet nog goed hoe mijn oudste op een dag uit school kwam met dikke paniek over kinderlokkers. In de klas maakten ze elkaar gek met het fenomeen enge-man-die-snoepjes-uitdeelt. Niemand van de kinderen had er ooit een gezien, laat staan begrepen waarom zo’n type je met snoepjes mee wou lokken. Op zo’n moment is het wel erg fijn als je al geregeld de leuke kanten hebt besproken van je lichaam en gevoelens, zodat ‘ongewenste seks’ niet jullie eerste hoofdstuk van voorlichting hoeft te zijn.
Te vroeg bestaat niet
Juist door tussen alle dagelijkse dingen door met seksualiteit bezig te zijn, wordt het thema voor je kind normaal. Bij het wassen, verschonen, helpen op het potje, de wc, tijdens het stoeien, voorlezen – allemaal geweldige momenten om iets extra’s mee te geven. Over van jezelf houden. Over ‘nee’ mogen zeggen als je geen kusje wil. Want hoe zit het met de verplichte begroetingen met opa’s en tantes? Hoeveel vrijheid mogen onze kinderen ervaren? Hoe kan je tienerdochter later helder aangeven wat ze wel en wat ze niet wil met haar lichaam, wanneer ze als peuter haar grenzen en haar wensen niet leert kennen? En hoe noem je al je lichaamsdelen eigenlijk? Seksualiteit staat niet los van de rest van het leven; het gaat juist overal doorheen, voor elke leeftijdsfase op een ander niveau. Van baby af aan.
Fotografie: Nina Olivari
Lees verder
Super om met je kind te lezen:
Nee! | Sanderijn van der Doef
Ik vind jou lief | Sanderijn van der Doef
Het vrolijke vagina-boekje | Dan Höjer
Het kleine piemelboek | Dan Höjer
